Als het kouder wordt, vernauwen de bloedvaten zich en er stroomt minder bloed naar de bloedvaten onder de huid en naar de ledematen. Hierdoor voelt de huid ijskoud. Het bloed blijft zo dicht mogelijk bij de vitale delen van het lichaam. Hierdoor wordt uw inwendige temperatuur op peil gehouden.
Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
“Het lichaam heeft enige tijd nodig om aan een andere temperatuur te wennen. Dat merk je bijvoorbeeld ook als je op vakantie gaat naar een warm land. Na een week zijn interne processen zoals je zweetproductie, huiddoorbloeding en warmteproductie grotendeels gewend aan de nieuwe situatie.”
Als je in de kou werkt, loop je risico op bevriezingen. Vooral bij kou in combinatie met sterke wind is het risico op bevriezingen hoog. Bevroren vingers, tenen, neuzen en ogen (hoornvliezen) komen het meest voor. In het ergste geval kunnen vingers en tenen afsterven.
Kou kan – net zoals wind en tocht – zorgen voor stijfheid in de spieren. Door uw spieren intensief aan te spannen kan er schade optreden in de spieren. De kans op spierpijn is een stuk groter dan onder normale omstandigheden. Krachtvermindering kan ook een gevolg zijn van de frisse weersomstandigheden.
Of voortaan wintersporten in je zwemkleding? Ja, het is waar: kou zorgt voor meer vetverbranding. Je verbrandt in dat half uur inderdaad meer calorieën dan als je in een aangename 20 graden op de bank zit. Een half uur sporten in de kou heeft helaas niet hetzelfde effect.
Een koude rilling is het onwillekeurig en oncontroleerbaar snel afwisselend spannen en ontspannen van de lichaamsspieren waarbij veel energie wordt verbruikt. Iemand die een koude rilling heeft voelt zich plotseling koud en gaat rillen, een belangrijke manier van warmbloedigen om de lichaamstemperatuur te verhogen.
Kou kan fatale gevolgen hebben. Bij -40 °C kan de huid het drie minuten redden zonder kleren. En bij -60 °C sterven de cellen onmiddellijk af.
Als de lucht koud en droog is, haal je meer en dieper adem en verliest je lichaam meer warmte en dus energie. Daarnaast wordt je hartslag lager in de kou. Dit komt omdat het minder bloed richting de huid en ledematen pompt. Wanneer je gaat hardlopen moet je hart harder werken om je lichaam warm te houden.
In het slechtste geval kan het koude water zelfs leiden tot een hartstilstand, een beroerte of bewusteloosheid doordat de hersenen minder doorbloed worden.
Een normale lichaamstemperatuur schommelt tussen 36,5 en 37,5 graden. Het is belangrijk dat die niet te erg stijgt. Vanaf veertig graden wordt het namelijk steeds gevaarlijker. Bij 43 graden ontstaat er flinke schade aan het brein.
"Er is heel lang gedacht dat we dat kunnen oefenen, maar helaas", zegt Daanen. "We hebben het onlangs nog onderzocht. Mensen moesten vijftien dagen lang elke dag hun handen en voeten in koud water doen. De doorbloeding en energiehuishouding verbeterden daardoor niet."
18 graden is de beste temperatuur
Het heeft te maken met onze lichaamstemperatuur. Om in slaap te vallen, moet je lichaamstemperatuur dalen. Dat lukt natuurlijk niet als je dekbed te dik is of als de slaapkamer te warm is. De ideale temperatuur om te slapen is ongeveer 18 graden.
Door het koude water zakt je lichaamstemperatuur snel. Je bloeddruk en hartslag schieten even omhoog. Er ontstaat eigenlijk een soort shockreactie in het lichaam. Je hartslag wordt daarna juist iets lager.
Heb je geregeld tintelingen in je handen, armen, schouders en nek, of in die lichaamsdelen een koud of verdoofd gevoel, dan kan dat wijzen op te veel stress.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
Je bloeddruk verandert per seizoen: als het koud is wordt je bloeddruk hoger, als het warm is wordt hij lager. Als het warm is verwijden onze bloedvaten om ons af te koelen, wat een lagere bloeddruk veroorzaakt, terwijl ze bij koud weer juist samentrekken om ons warm te houden en zo je bloeddruk omhoog werken.
Een gezond hart slaat 60 tot 100 keer per minuut. Deze frequentie is nodig om zuurstofrijk bloed naar uw lichaam te pompen. Patiënten met bradycardie hebben een hartslag die langzamer is dan 60 slagen per minuut, wat vaak duizeligheid, kortademigheid en zelfs flauwvallen tot gevolg heeft.
Normaal slaat je hart in een regelmatig tempo. Hoe hoog je hartslag is, hangt af van wat je aan het doen bent. Zo is de hartslag in rust lager dan wanneer je je inspant. Over het algemeen is de hartslag bij volwassenen in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut.
Wanneer je bloedsomloop niet optimaal is, kost het je lichaam meer moeite om het warme bloed tot in de uiteinden van je lichaam te pompen. Het gevolg: koude voeten en koude handen. Een slechte bloedcirculatie komt vaak, maar zeker niet altijd, door een ongezonde leefstijl.
Een lauw bad zal even je symptomen verlichten, maar na het bad stijgt je temperatuur gewoon weer tot die hogere waarden. Neem vooral geen koud bad bij koorts. De koude zal de bloedvaten in je huid vernauwen waardoor je lichaam minder snel afkoelt.
Een warm bad is goed bij griep kunnen we wel zeggen. Het is een weldaad voor je lichaam in het griep- en verkoudheid seizoen door de temperatuur van het water en eventuele aroma's. Blijf alleen nooit langer dan 20 minuten in het warme water liggen als je je niet zo goed voelt. Tien minuten is eigenlijk al voldoende.
Door de warmte gaat u zweten waardoor het virus of de bacterie uit uw lichaam verdwijnt. Uw lichaamstemperatuur zal nooit oplopen tot 42 graden of hoger. Uw lichaam zorgt er door het zweten namelijk ook voor dat het de warmte kwijt kan. Ondanks dat het voor vervelende klachten zorgt, is koorts dus zeer nuttig.
In principe is koud douchen niet gevaarlijk, tenzij je hartproblemen hebt. Overleg dan altijd eerst even met je (huis)arts voordat je gaat experimenteren met koud douchen. Wanneer je hartproblemen hebt, kan de 'klap' die de koude douche je geeft, gevaarlijk zijn.