In de eerste 36 uur na het overlijden koelt het lichaam af en verstijft het. Vanaf 72 uur na het overlijden wordt het lichaam weer slapper. Met het overlijden stopt de bloedcirculatie. Het bloed zakt dan naar het laagste punt.
Vrijwel direct verandert de dode van kleur. Het bloed trekt weg, de huid wordt vaalbleek en slap. Omdat het hart het bloed niet meer rond pompt, zakt het bloed naar de laagst gelegen lichaamsdelen, de billen en de rug. Op sommige plekken waar het bloed zich verzamelt, ontstaan paarse lijkvlekken (livor mortis).
Verminderde behoefte aan eten en drinken
Ze kunnen snel in gewicht afnemen. Het lichaam verandert: de wangen vallen in, de neus wordt spits en de ogen komen dieper in hun kassen te liggen. Vochttekort leidt normaal gesproken tot dorst, maar in de stervensfase treedt dit dorstgevoel niet of nauwelijks op.
Als je komt te overlijden gebeurt er niks met je ziel, die verdwijnt gewoon. Op wetenschappelijk niveau zijn er ook opvattingen die zeggen dat de ziel helemaal niet bestaat. Gedachten, emoties en herinneringen van een persoon bestaan alleen maar in de hersenen en deze verdwijnen na je overlijden.
Maar intuïtief voelen vele mensen aan dat de stervende hen toch nog kan horen. Wetenschappers van de Canadese Universiteit van Brits-Columbia brengen nu het troostende nieuws dat een stervend brein wel degelijk nog reageert op geluiden van buitenaf.
Tegen het einde blijf je in deze onbewuste staat van langdurige rust. Onderzoek suggereert dat zelfs als je lichaam overgaat in bewusteloosheid, het mogelijk is dat je nog steeds troostende aanrakingen van je geliefden kunt voelen en ze kunt horen praten . Aanraking en gehoor zijn de laatste zintuigen die verdwijnen als we sterven.
Meestal sterven mensen rustig. In gemiddeld twee tot drie dagen nemen hun krachten af, worden ze suffer en slapen ze meer, tot de slaap overgaat in de dood. Maar helaas gaat het niet altijd zo. Patiënten met kanker bijvoorbeeld hebben vaak pijn.
Het leven loslaten
Je zult merken dat het sterven moeilijke én mooie momenten heeft: momenten van verdriet, angst, machteloosheid, boosheid, maar ook van dankbaarheid, liefde, opoffering, humor en hoop. Welke steun je kan geven, hangt af van de persoon. Je kunt samen bidden, herinneringen ophalen of gewoon samenzijn.
Hallucinaties na een sterfgeval zijn een normale reactie op een verlies. Sommigen zien hun geliefde zelfs zo levensecht dat ze ertegen praten. Soms zijn deze hallucinaties beangstigend. In de meeste gevallen bieden ze troost en roepen ze positieve herinneringen op.
Het antwoord dat ik kreeg, is dat de geest geen houdbaarheidsdatum heeft voor hoe lang hij na de dood kan blijven hangen. Geesten kunnen namelijk komen en gaan wanneer ze willen, en zich tussen werelden verplaatsen door hun vrije wil uit te oefenen. "Ze zijn altijd in de buurt.
Uiteindelijk houden alle lichaamsfuncties ermee op: de ademhaling komt tot stilstand, het hart stopt met kloppen, het bloed stroomt niet langer en geleidelijk aan dooft de hersenactiviteit. Na de laatste ademhaling trekt de kleur helemaal weg uit het gezicht, de gestorvene wordt 'doodsbleek'.
Wat gebeurt er in het lichaam? Het eerste wat gebeurt, is het stoppen van de ademhaling. Zonder de constante toevoer van zuurstof naar de longen en vervolgens naar de rest van het lichaam, treedt bewusteloosheid snel op.
Gebroken ogen en het stervensproces
Een ander opvallend kenmerk van het doodsmasker zijn de gebroken ogen. Meestal zijn de ogen halfopen en hebben ze een doffe en waterige uitstraling. Dit wordt veroorzaakt doordat de stervende niet in staat is om de ogen volledig te sluiten.
Na het overlijden zakt het bloed door de zwaartekracht (hypostase) en doordat de bloedcirculatie is gestopt naar de laagst gelegen delen van het lichaam: deze kleuren daardoor paarsblauw (lijkvlekken), waar de hoger gelegen gedeelten bleek worden. In de terminale fase kunnen ook lijkvlekken ontstaan.
Sommige culturen denken dat geesten op aarde kunnen blijven om te waken over hun geliefden of om onafgemaakte zaken af te handelen. Hoe lang een geest op aarde blijft, kan een paar dagen tot meerdere jaren zijn. Dit is per cultuur verschillend.
Wanneer de grond voldoende zuurstof en water doorlaat, zal een menselijk lichaam op tien à vijftien jaar volledig ontbonden zijn. In gebieden waar er veel klei- en veengrond aanwezig is, zal de ontbinding aanzienlijk vertragen. Zo kan men zelfs na dertig jaar nog resten van weefsels terugvinden.
Bewustzijn na de dood
Wanneer het hart de handdoek in de ring gooit en men technisch wordt doodverklaard, kan de overleden persoon een volledig begrip van de situatie hebben en zelfs mogelijk aanwezige toeschouwers horen.
Hoe ziet dat er uit, een teken van een overledene? Tekens kunnen op verschillende manieren gegeven worden, aldus Annet. “Zo zijn er tekens die via telepathisch contact gegeven worden. Dit zijn zintuiglijke ervaringen, waarbij de overledene gezien, gevoeld of gehoord wordt of waarbij een kenmerkende geur wordt geroken.
Het hiernamaals is een voorgestelde plaats of bestaanssfeer van een leven na de dood, meestal een eeuwig leven. Dit kan de hemel zijn, maar wordt afhankelijk van de cultuur ook anders benoemd en uitgebeeld.
Veel mensen in rouw hebben ervaring met knipperende lichten, muziekjes die opeens gaan spelen, een bepaald nummer dat je hoort op de radio, nét als je hem aanzet, een geur in huis. Enfin, er zijn allerlei tekens waarmee jouw overleden dierbare misschien laat merken dat hij nog bij je is!
Maar een onderzoek in Psychological Science laat zien dat mensen die de dood naderen, positievere taal gebruiken om hun ervaring te beschrijven dan mensen die zich de dood alleen maar inbeelden. Dit suggereert dat de ervaring van sterven aangenamer is – of in ieder geval minder onaangenaam – dan we ons misschien voorstellen.
Actieve hersencellen
De waargenomen hersenactiviteit loopt door tot wel dertig seconden nadat de persoon is overleden. Dat de hersenen nog zo veel activiteit laten zien nadat een patiënt dood is verklaard, is niet ongebruikelijk, legt Self uit.
Doet een crematie pijn? Nee, een crematie is een pijnloos proces. Het lichaam wordt gecremeerd nadat het leven is beëindigd, dus de overledene ondervindt geen pijn of ongemak.
Tijdens de stokkende ademhaling kan er sprake zijn van een reutelend geluid. Dit geluid wordt veroorzaakt doordat de normale hoest- en slikprikkels verdwijnen en slijm zich ophoopt in de keelholte of de luchtpijp. U kunt dan denken dat uw naaste ernstig benauwd is of zelfs stikt maar hier is geen sprake van.
Onze ziel verlaat ons stoffelijke lichaam door de kruin of door de zonnevlecht. Dan komen we terecht in een nieuwe omgeving. Afhankelijk van ons bewustzijn is dit een donkere ruimte, een schemergebied met diffuus licht of een lichte wereld.