Een elektrische schok is een lichamelijke sensatie die iemand ervaart als een elektrische stroom via de huid het lichaam in of uit vloeit. Dit gaat gepaard met een onwillekeurige samentrekking van spieren. De sensatie is meestal een onaangenaam prikkend tot pijnlijk gevoel.
Bel of laat 112 bellen. Zorg voor je eigen veiligheid en haal zo snel mogelijk de stroom eraf. Trek de stekker uit het stopcontact of schakel de stroom uit in de meterkast (draai de stop eruit of zet de schakelaar om). Zodra het slachtoffer niet meer onder stroom staat, kun je eerste hulp verlenen.
Hoe kouder het is, hoe meer last sommige hebben van statische schokken. Dat komt omdat koude lucht minder vocht bevat, waardoor er meer wrijving ontstaat. Zodra je dan een geleidend voorwerp aanraakt, zoals bijvoorbeeld de kat, de printer of het liftknopje, ontstaat er een ontlading en krijg je een schok.
Wat is het? Als een elektrische stroom in contact komt met het lichaam en door het lichaam passeert (= elektrocutie), ontstaat lichamelijke schade. Dit wordt elektrische verwonding genoemd. De ernst van de verwonding is afhankelijk van de sterkte, de duur en de weg door het lichaam van de elektrische stroom.
Onder stroom staan lijkt iets onschuldigs maar er kunnen grote onderhuidse letsels optreden. Dit door de warmte en samentrekken van spieren. Letsels die kunnen optreden zijn bijvoorbeeld: brandwonden, botbreuken, bewusteloosheid of een hartstilstand.
Bij hoge spanning (>1000 volt) zullen de hersenen dusdanig beschadigd raken dat er een ademstilstand optreedt, waarna onvermijdelijk ook een hartstilstand zal optreden. Ook spieren zullen reageren op de stroom.
Bij spanningen zoals 230 VAC van het lichtnet is er echter sprake van zowel een enorme stroomsterkte die kan worden geleverd (in de orde van honderden tot duizenden ampères) als een spanning die hoog genoeg is om een dodelijke stroomsterkte door de persoon te laten lopen.
Hoe kouder het is, hoe meer last sommige hebben van statische schokken. Dat komt omdat koude lucht minder vocht bevat, waardoor er meer wrijving ontstaat. Zodra je dan een geleidend voorwerp aanraakt, zoals bijvoorbeeld de kat, de printer of het liftknopje, ontstaat er een ontlading en krijg je een schok.
Vandaar dat de huiselijke 220V dodelijk is, omdat er ook stroomsterkte aanwezig is.
Wanneer kinderen met speelgoed of hun vinger in het stopcontact zitten, kunnen ze een elektrische schok krijgen. Vaak is het een lichte schok en is een kind alleen geschrokken. Maar in sommige gevallen kan het leiden tot brandwonden of spierscheuren. Ook in dit geval geldt; voorkomen is beter dan genezen.
Ondanks de hoge stroomsterkte (maximaal 15 A volgens NEN 60335-2-76) en het grote vermogen is de energie laag (maximaal 6 J) door de zeer korte pulsduur (maximaal 10 ms). Daardoor is de schok van modern schrikdraad niet dodelijk.
Elektrische schoksensaties zijn gevoelspercepties die lijken op korte elektrische schokken, voornamelijk in het hoofd. Deze duren kort, in de regel een paar seconden.
De elektrische weerstand van het menselijk lichaam
De weerstand van het menselijk lichaam is typisch tussen de 10 k Ω en 50 k Ω en is afhankelijk van de twee punten waartussen wordt gemeten.
Statische elektriciteit kan worden veroorzaakt door wrijving tussen voorwerpen die uit verschillende materialen bestaan. Zoals je trui die wrijft tegen je bureaustoel bijvoorbeeld. Deze elektrische lading zorgt ervoor dat je 'statisch' wordt.
Waarom heb je dan vaker met statische elektriciteit te maken in de winter? Elektriciteit verplaatst zich minder goed in droge lucht en in de winter is de luchtvochtigheid meestal lager dan in de zomer. Daar zorg je misschien zelf extra voor door de verwarming verder op te stoken en de lucht te verdrogen.
De nuldraad of de nulleider is de draad die meestal elektrisch gekoppeld is met de aarde, hij wordt daarom ook wel de neutrale geleider genoemd. Omdat de nuldraad elektriciteit terugleidt staat deze onder spanning, het is daarom belangrijk dat je de draad niet aanraakt, tenzij de stroom eraf is gehaald natuurlijk.
Als vuistregel kun je aannemen dat een stroom vanaf 10 mA gevaarlijk is, 100 mA kan dodelijk zijn. De grootte van de stroom bij een bepaalde spanning is afhankelijk van de weerstand van de huid op de contactplaatsen waar de stroom binnenkomt en weer uittreedt.
Welnu, ons thuisnetwerk werkt onder een eenfasige spanning van 240 volt en onder een driefasenspanning van 400 volt. Die spanning is dus potentieel dodelijk. De stroom die door een metalen draad loopt, warmt deze bovendien evenredig op: hoe meer stroom, hoe warmer de geleider.
Aanraking. Het aanraken van een onder spanning staand deel met wisselspanning boven de 50V is gevaarlijk. Wanneer je in aanraking komt met zo een onder spanning staand deel kan de stroom door het lichaam van deze persoon gaan.
Normaal (in droge toestand) is de weerstand van een menselijk lichaam vrij hoog (10-tallen kilo-ohms) en is de stroom die er zal vloeien bij aanraking van 12V erg klein en en zal je die zelfs niet voelen.
Een hoog voltage, maar een relatief lage stroomsterkte veroorzaakt een pijnlijke scheut in het lichaam, maar het geeft geen permanente schade. Zou de ampère hoger zijn geweest dan was het vele malen gevaarlijker geweest. De eenheid van stroomsterkte is ampère.