Wateren is het in het water leggen van vers gekapt hout, meestal negen maanden tot drie jaar, maximaal vijf jaar. Hierdoor worden de in het hout aanwezige mineralen, voedingsstoffen en zetmeel in het water opgelost.
Hout wordt gewaterd om de duurzaamheid te verbeteren en het werken van het hout na drogen te verminderen.
Het “wateren” zorgt ervoor dat voedingsstoffen (suiker en zetmeel) uit het hout worden gespoeld. Hierdoor is gewaterd hout niet meer aantrekkelijk voor hout aantastende insecten, zoals de houtworm, bonte knaagkever, boktor en spinthoutkever.
Onder het wateren van hout wordt verstaan het gedurende langere tijd, gewoonlijk negen maanden tot drie jaar, bewaren van vers gekapte, ongezaagde boomstammen in water. Dit met als doel de verwerkbaarheid en de duurzaamheid van het hout te verbeteren en het werken van hout na droging te verminderen.
Het krimpen en uiteenzetten van hout
De mate waarin hout uitzet en krimpt hangt grotendeels af van de houtsoort. Over het algemeen is er een tangens krimping van 8 tot 10 procent, een radiale krimping van 4 tot 5 procent en haast geen verandering in de lengte.
Is het erg als mijn haardhout nat regent? Voor het droogproces is het niet heel erg. Hout droogt van buiten naar binnen waarbij de sapstromen langzaam afsterven en drogen. Indien het hout nat regent, trekt het vocht enkel via de buitenkant iets in het hout.
Hoelang het hout precies moet drogen hangt af van het vochtgehalte bij het begin, het soort hout, het weer en de stukgrootte. Gekliefd hout in standaardmaat droogt tot ongeveer 28% in één jaar en tot onder de 20% bij twee jaar drogen.
Voor een kubieke centimeter hout of kurk geldt dat het lichter is dan een kubieke centimeter water of olie. De dichtheden van hout en kurk zijn dus kleiner dan de dichtheden van water en olie. Daarom blijven voorwerpen van hout of kurk drijven op zowel water als olie.
Ebben, of ook wel ebbenhout, is zwart hout, met een hoge volumieke massa: het zinkt in water.
Brandhout drogen is belangrijk en een werk van lange adem. Je bereikt het hoogste technische rendement én een schonere verbranding bij maximum 15% vochtigheid. Vers gekliefd hout bevat tot 50% vocht en dit is niet droog in een paar dagen, weken of maanden.
Hout zal nooit volledig droog zijn. We noemen het hout droog als het tussen de 12% en de 20% vocht bevat. Ik kan me voorstellen dat dit lastig voor je vast te stellen is. Je hebt wellicht géén vochtmeter tot je beschikking.
Het drogen duurt 1 tot 2,5 jaar. Es, linde, wilg en berk (1,5 jaar drogen) en fruitbomen, eik en beuk (2,5 jaar drogen) leveren favoriet brandhout. Let er op dat de houtblokken niet te dik zijn, want dunner hout droogt sneller en brandt beter.
Openhaardhout wordt zogenaamd “droog” genoemd als het vochtigheidspercentage onder de 20% is. Vanaf dit moment is het haardhout droog genoeg om direct te kunnen stoken. Als het vochtigheidspercentage meer dat 20/25% is, dient u het openhaardhout nog langer te laten drogen.
Als je stammen of takken wilt gebruiken als palen, of wilt bewaren, kan je ze best ontschorsen. Schors en bast bevatten veel voedingsstoffen en worden graag door insecten aangetast. Ontschorst hout blijft langer goed. Schors kan je gebruiken als bodembedekker.
Houtverduurzaming is een proces om hout, vooral niet-tropisch hardhout, beter bestand te maken tegen klimaat en omgevingsomstandigheden.
Boomstam kopen
Richard Wigink Holten levert zelfklovende (particuliere) grootverbruikers rondhout in uiteenlopende houtsoorten en maten. Een boomstam kopen doe je dus altijd bij Wigink.
Pokhout is een klassieke, tropische houtsoort, die van groot historisch belang is. Het is een van de zwaarste houtsoorten die verhandeld worden: pokhout hoort tot de (vele) houtsoorten die niet drijven in het water.
Een kilo ebbenhout kost tussen 18 en 20 euro. Vanwege zijn zeldzaamheid en bedreiging is ebbenhout zo duur, slechts in kleine hoeveelheden verkrijgbaar en wordt het beschouwd als een van de meest waardevolle houtsoorten ter wereld.
Ebben is een van de houtsoorten die per kilo wordt verhandeld. De reden hiervoor is de kostbaarheid van het materiaal: bomen die ebben leveren worden steeds zeldzamer. Voor een kuub Ebbenhout wordt tegenwoordig zo'n 50.000 tot 65.000 euro betaald.
Kienhout kan je laten zinken door het eerst te koken. Als het hout namelijk langdurig op het droge is geweest dan zit er lucht in. Door het koken zorg je dat de luchtbelletjes eruit gaan. Tevens het voordeel van het koken is dat vuil en deels water verkleuring weggaat.
Het kan tot een maand duren voordat het hout eindelijk volledig zinkt en totaal niet meer zal drijven. Natuurlijk zal dit proces sneller gaan wanneer je het hout alvast laat inweken. Hierdoor wordt het drijfvermogen al minder waardoor je het makkelijker op zijn plek kunt houden.
Reken op 30 minuten voor een dunne lat en een paar uur voor hout van 50 mm. Maar te lang stomen is niet mogelijk: bij twijfel gewoon doorstomen. NB: een stoombehandeling kan hout wel een andere kleur geven.
Hout als grondstof heeft een aartsvijand: water. Niet alleen regen en vocht bederven het uiterlijk van hout, maar bevorderen ook blauwe vlek schimmel, andere schimmels en insecten aanvallen – wat kan leiden tot onherstelbare schade van het hout.
Grootste bedreiging voor hout: VOCHT
Van alle omgevings- en weersinvloeden die hout buiten ondergaat is de grootste bedreiging voor levensduur van hout: water. Vocht zorgt namelijk voor goede omstandigheden voor in hout aanwezige schimmels om het hout aan te tasten.
Een lak, transparante beits of vernis geven het hout oppervlakte-bescherming. Deze moeten vaker herhaald worden omdat ze maar een dunne beschermlaag geven en sneller afslijten. Een diepere waterafstotende behandeling met nanotechnologie zorgt ervoor dat de poriën van het hout worden afgesloten worden voor vocht.