Zonnebloemen worden vooral gekweekt om zonnebloemolie uit de nootjes (pitten) te winnen. De olie wordt veel gebruikt in de keuken en als basis voor allerlei producten waarin plantaardige olie wordt verwerkt, zoals margarine.
FrankrijkIn Zuid-Frankrijk worden zonnebloemen op grote schaal geteeld. De pitten van de bloemen worden er gebruikt om zonnebloemolie uit te persen. Mangnus heeft zijn inspiratie voor zijn - zoals hij zegt - 'liefhebberij' ook uit Frankrijk gehaald.
De Zonnebloem hoeft niet gesnoeid te worden. Alleen dode bloemen (bij meerdere takken) eruit knippen.
Zaden oogsten
Je kunt de zaden van de zonnebloem oogsten wanneer de bloem is uitgebloeid. Hiervan is sprake wanneer je met gemak de laatste bloemblaadjes van de bloem af kunt vegen. Op dit moment zijn ook de zaden rijp. Het verwijderen van de zaden gaat het makkelijkst wanneer de zonnebloem goed is uitgedroogd.
Om een liter olie te maken heb je ongeveer 2,5 kilo aan zonnebloempitten nodig, maar een kilo pitten kost tussen de 5 en 20 euro.
"Er is nog steeds sprake van schaarste", aldus directeur Frans Claassen van MVO. "Ook is een deel van de zonnebloemolie die nu toch uit Oekraïne komt, niet bewerkt. Dat moet dan alsnog gebeuren, wat leidt tot hogere kosten. En er zijn handelaren in het gat gesprongen.
De goedkope, meest gangbare zonnebloemolie wordt gemaakt via een uitgebreide chemische bewerking van zonnebloempitten. Denk aan ontgeuren, bleken, verhitten, abstraheren met petroleum en ontwaxen met zuur [1]. Koud persen is wel mogelijk, maar maakt de olie een stuk duurder.
Zonnebloemen (Helianthus) zijn eenjarig. Je zaait ze vanaf april en dekt de zaden af met ca. 2 cm grond. Voor een sneller resultaat zaai je ze binnen en plant je de zaailingen buiten uit op een zonnige plek.
Het is een schitterende snijbloem. Van de enkele, onvertakte soorten kun je, als ze uitgebloeid zijn, de pitten drogen en dan heb je prima winter-vogelvoer. Bewaar ook enkele pitten voor de kweek van het volgende jaar. De zonnebloem is ook erg geschikt om kinderen het bijzondere van tuinieren bij te brengen.
Zonnebloem. Deze hoge zonnebloem krijgt meerdere bloemen per stengel. De plant wordt ruim 2 meter hoog en is een perfecte bijenlokker.
Als je zonnehoed is uitgebloeid, hoef je niets te doen. De uitgebloeide bloemen blijven nog lang decoratief dankzij het dikke hart. Je kunt er ook voor kiezen om de uitgebloeide bloemstengels in de zomer af te knippen. Doe dit vlak boven een zijscheutje, mogelijk gaat de zonnehoed dan nieuwe bloemknoppen maken.
Tip 3: Geef de zonnebloem elke dag water als het niet regent. Doe dit in de ochtend, anders is er kans op wortelrot en gaat de zonnebloem dood. Tip 4: Zonnebloemen kunnen niet zo goed tegen verpotten. Zaai ze daarom op een plek waar je ze wilt hebben.
Oogsten. Als de zaden rijp en bruin worden en de reusachtige bloemen van de zonnebloem beginnen te hangen, is het tijd deze af te snijden. Knip de bloemen met vijf centimeter steel af en hang ze op hun kop in een geventileerde ruimte. Om de zaadjes eruit te krijgen, laat je de kop vervolgens drogen.
Oekraïne is de grootste zonnebloemproducent ter wereld met een productievolume van 13.626.890 ton per jaar. De Russische Federatie komt op de tweede plaats met een jaarlijkse productie van 11.010.197 ton.
Vooral in Rusland worden veel zonnebloemen verbouwd – niet alleen voor de olie, maar ook voor de pitten, die als borrelhapje worden gegeten. Zonnebloemen komen ook veel voor in Bulgarije, Frankrijk en Spanje. Zonnebloemen kan men in onze streken zaaien vanaf half april.
Als ik het over het eten van zonnebloemen heb denk je misschien spontaan aan het eten van zonnebloemzaadjes. De zaadjes zijn maar een fractie van de culinaire mogelijkheden die de plant te bieden heeft. Eigenlijk is de hele plant eetbaar. Sommige delen zijn wat lekkerder dan de andere.
De vogels hebben snel door als de (eenjarige) zonnebloemen zijn uitgebloeid en beginnen met de zaadproductie. De soorten vogels die de pitten graag eten zijn mussen, mezen, spechten, boomklevers, boomkruipers, vinken en groenlingen. Tip: vang zelf de zonnebloempitten op en bewaar ze tot de winter.
Eenjarige zonnebloemen zijn niet winterhard. Helianthus annuus en Helianthus debilis zijn eenjarige zonnebloemen, ze sterven voor de winter helemaal af. Je kunt ze in het voorjaar opnieuw zaaien. De vaste zonnebloemen zijn wel winterhard en komen elk voorjaar vanzelf weer op.
Het voorkomt dat de zware bloemkoppen gaan hangen. Ook als bloemknoppen na een paar dagen gaan hangen kan het helpen wat heet water in de vaas te gieten.
Snoei de meeste zonnebloemen in de zomer terug tot de grond om te voorkomen dat ze te hoog groeien. Knip de zonnebloemen terug tot 5-7,5 cm van de grond om hoogte te beperken. Gebruik een schone snoeischaar of een klein mesje. Knip de steel van de zonnebloem dan net boven de grond af met een platte, schone snede.
De maand oktober staat bij mij altijd in het teken van ZADEN! Dit is het moment om zaden te oogsten, zodat je deze in het nieuwe moestuinseizoen weer kunt gebruiken. In deze blog een stappenplan voor het oogsten van zonnebloemzaden.
Dat komt door de oorlog in Oekraïne, waar Nederlandse bedrijven tweederde van hun zonnebloemolie vandaan halen. Als gevolg van de schaarste raakt het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg. Om tekorten tegen te gaan, wordt de verkoop van zonnebloemolie in supermarkten soms beperkt.
Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.