Een van de oudste straten van Amsterdam is de Warmoesstraat. De naam komt van de handel in warmoezerijen, oftewel in groenten. Er staat hier, op nummer 90, een van de oudste huizen van de stad, waarvan het houten skelet uit 1485 stamt.
Het is een historische groente, die vroeger veel geteeld werd. Maar het woord 'Warmoes' verwijst ook naar warmoezeniers; de boeren die in de omgeving van de stad groenten en fruit kweekten en deze verkochten aan de stedelingen.
De Warmoesstraat is samen met de Nieuwendijk het oudste stukje Amsterdam, hier is de stad rond 1200 ontstaan.
Een van de oudste straten van Amsterdam is de Warmoesstraat. De naam komt van de handel in warmoezerijen, oftewel in groenten. Er staat hier, op nummer 90, een van de oudste huizen van de stad, waarvan het houten skelet uit 1485 stamt.
Uit dendrochronologisch onderzoek is gebleken dat Warmoesstraat 90 dateert uit ca. 1485. Daarmee is het ogenschijnlijk niet opvallende pand ouder dan het Houten Huis op het Begijnhof, tot nu toe bekend als het oudste huis van Amsterdam.
Ze zijn allebei afgeleid van warmoes, een samenvoeging van warm en moes, oorspronkelijk dus 'groente die warm genuttigd wordt'. In het oudste Nederlands was moes nog synoniem met voedsel; later werd de betekenis verengd tot 'groente als gewas'. Het woord is verwant aan het Duitse Gemüse ('groente').
Gekochte warmoes kun je het best ook zo snel mogelijk verwerken, zo blijft zijn voedingswaarde en smaak behouden. Je kunt hem eventueel in een plastic zak met gaatjes vier tot vijf dagen in de koelkast bewaren. De bladeren kun je invriezen nadat je ze hebt geblancheerd.
Warmoes is een 'vergeten' bladgroente, ook bekend onder de naam snijbiet. Hoewel warmoes en snijbiet dus als synoniemen worden gebruikt, zijn de twee niet helemaal identiek. In de biologische vershandel doelt men met snijbiet op een variant met veel blad, terwijl warmoes typisch dikke nerven heeft.
Maar bovenal is snijbiet een ware vitaminebom. Vooral vitamine K, A en C zijn in deze groente bijzonder goed vertegenwoordigd. Je kunt zowel de bladeren als de stelen eten. Rauw, gekookt, of bijvoorbeeld gemixt in een vers groentesapje.
Eenmaal de warmoes zo'n 15 centimeter hoog is kan je het blad oogsten door het met een scherp mes af te snijden. Snij het blad niet te dicht bij de grond af, want dat beschadigt het hart van de plant. Oogst eerst de buitenste bladeren en mest eventueel nog wat bij. Zo verzeker je meerdere oogsten van dezelfde plant.
De jonge kleine blaadjes kan je perfect gebruiken in een slaatje of als afwerking van een gerecht en zijn behoorlijk lekker. Wanneer ze groter worden zijn ze wat minder smaakvol maar kan je ze echter nog steeds gebruiken in stoofgerechten.
Palmkool in de keuken
De smaak van palmkool kun je vergelijken met boerenkool, al smaakt palmkool wat zoeter zodra er de vorst overheen is geweest. De nerf van het blad is taai en kun je het beste verwijderen. De bladeren van palmkool kun je kort koken of lekker roerbakken. Vers in een salade smaken ze ook!
Blancheren is een kooktechniek waarbij je fruit of groenten heel kort kookt en daarna afkoelt in koud water. Zo wordt het kookproces onderbroken en zal het voedsel niet verder garen. Dit heeft verschillende voordelen: Door groenten te blancheren blijven ze lekker knapperig en beetgaar.
Snijbiet kun je gedurende een lange periode oogsten. Van een vroege teelt kun je oogsten vanaf ongeveer mei en bij later gezaaide planten kan je oogsten tot in oktober. Tijdens de teelt kan je meestal meerdere keren oogsten van dezelfde plant.
Red Chard is van oorsprong het blad van de rode biet. Het blad heeft een rode vorm en heeft een opvallende rode nerf en stengel. Red Chard heeft een frisse, licht bittere smaak waarin de smaak van de rode biet terug te herkennen is. Deze slasoort wordt voornamelijk rauw gegeten.
Bij sauteren wordt, in zo weinig mogelijk olie of boter, ingrediënten (bv vlees en/of groenten) op hoge temperatuur verhit. Sauteren wordt vaak gedaan als u bv stoofpotjes wilt maken; Het vlees wordt gesauteerd in een koekenpan waardoor het dicht schroeit. Daarna wordt het vlees in bouillon en/of wijn verder gegaard.
Glaceren betekent dat je een product laat garen tot het mooi zacht is en het een glanzende buitenkant heeft. Dit kan bijvoorbeeld met stukken vlees of kip, maar ook met groente, fruit of noten.
Je kunt (bijna) alle groenten invriezen, mits je voor het invriezen de groenten blancheert. Dit houdt in dat je de groenten kort in kokend water legt en daarna gelijk met ijskoud water afspoelt waardoor het kookproces wordt onderbroken.
Je kunt palmkool op vele manieren eten. Je kunt het koken, roerbakken en er saus mee maken, maar rauw is hij het aller gezondste. Ik dnek dat je deze kool het beste kan vergelijken met hoe je spinazie in de keuken gebruikt. In palmkool zit veel vitamine A, C, calcium en vitamine K.
De groente schoonmaken is eigenlijk vrij simpel. Eerst de uitstekende stelen weg snijden, hoewel je deze wel kunt eten zijn de stelen vrij hard. Het blad kun je in z'n geheel wokken of grillen, maar voor het koken snijden of plukken we dit in stukken. Net als bij boerenkool.
Palmkool is supergezond. Zo zit er megaveel calcium in - veel meer dan in melk - en dat is goed voor sterke botten en een gezond gebit. Van alle koolsoorten bevat palmkool het meeste vitamine C: 1,5 x zoveel als in een sinaasappel. Meer vitamines en mineralen zijn : A en K, ijzer, koper, fosfor, foliumzuur en kalium.
Rauwe winterbieten zijn meerdere weken op een koele plaats (12-15ºC) houdbaar. Gekookte bieten zijn 2 dagen in de koelkast houdbaar. Gekookte bieten kun je tot 12 maanden in de diepvries bewaren (bij minimaal -18ºC). Verse bieten kun je na blancheren (2-3 minuten) ook tot 12 maanden in de diepvries bewaren.
Als je loof van zelf gekweekte rode bieten over hebt, gooi ze dan niet weg. Je kunt er namelijk een lekkere salade van maken. Bietenblad is dus niet alleen eetbaar, het blad is ook nog eens gezond. Er zit maar 27 kilocalorieën per 100 gram in, weinig vet en koolhydraten, en veel vitaminen en mineralen.
Je kunt rode bieten zowel rauw als gekookt eten. Het nadeel van rauwe rode bieten klaarmaken is dat ze nogal bewerkelijk zijn.
Als snijbiet doorschiet kun je nog snel wat bladeren oogsten en eventueel ook de bloeistengel wegknippen. Maar vaak zie je dan toch dat het blad niet goed meer groeit, wat gelig wordt, en de smaak kan wat bitter worden.