Zwaluwen. 'Vliegen de zwaluwen hoog, dan is het weer schoon en droog, vliegen ze laag, regen voor vandaag. ' Deze volkswijsheid klopt, en dat heeft te maken met de thermiek / luchtdruk. Bij mooi weer vliegen de insecten hoger, bij slecht weer vliegen ze lager.
Ook de dieren kunnen je veel vertellen over het weer. Als de kikkers luid kwaken of de zwaluwen hoog in de lucht vliegen, heb je kans op mooi weer. Als de vogels daarentegen laag bij de grond blijven en rusteloos heen en weer vliegen, kan dit een signaal zijn van regen of wind op komst.
Bij koud en regenachtig weer warmt de bodem minder makkelijk op en stijgen er geen warme luchtbellen op. Hierdoor blijven de insecten vlak boven de grond hangen. Zwaluwen moeten dan helemaal beneden komen om voedsel te halen. Vaak zie je dat zwaluwen al laag gaan vliegen vlak voordat slecht weer gearriveerd is.
Regen, kou en wind: zwaluwen boven water
De insecten waarop deze vogels jagen hebben namelijk last van het slechte weer. Er zijn er minder, ze vliegen lager en waaien vanaf weilanden naar open water. Daar zijn ze makkelijk te vangen, dus vogels grijpen hun kans.
Bij mooi weer zijn er opwaartse bewegingen in de lucht (thermiek) die de insecten mee omhoog nemen.De zwaluwen moeten het dan ook hogerop zoeken om aan voedsel te komen. Bij somber en nat weer blijven de insecten lager en vliegen de zwaluwen ook lager.
Ze geloofden dat de vogels tot leven zouden komen om hun ziel naar de hemel te brengen wanneer ze op zee kwamen te overlijden. De zwaluw kreeg in feite de functie van een beschermengel. Deze mooie gedachte heeft ertoe geleid dat de zwaluw vaak wordt gezet bij het verlies van een dierbare.
In de schemering verzamelen de vogels zich en vliegen naar een hoogte van 3 km of meer, waar ze slapen, zwevend in de lucht. Tegen de avond verzamelen de gierzwaluwen die geen nest hebben, zich in groepen en stijgen dan op tot een hoogte van drie tot vijf kilometer.
De huiszwaluw (Delichon urbicum) is een vogel uit de familie van de zwaluwen (Hirundinidae). Het is een trekvogel die broedt in Europa, Noord-Afrika en de gematigde streken van Azië en overwintert in Sub-Saharisch Afrika.
Plaats geen kunstnest op een tochtige plek; aan tocht hebben ze een hekel! Tussen nest en zoldering ongeveer 15 cm ruimte houden, anders kunnen de ouders hun jongen niet goed voeren en kunnen de jongen hun vleugelspieren niet oefenen bovenop de nestrand, vlak voordat zij uitvliegen.
Door rondjes te cirkelen in de kolom warme lucht winnen de vogels hoogte. Eenmaal hoog genoeg, glijden ze af naar een volgende thermiek om weer vervolgens weer langzaam omhoog te cirkelen. Het is een zeer energiezuinige manier van vliegen waar grote vogels, zoals gieren, arenden en ooievaars gebruik van maken.
Buiten broedtijd
De wegtrek begint in augustus en kent een hoogtepunt eind augustus en begin september. Een maand later passeren de laatste vogels. Vergeleken met enkele tientallen jaren geleden komen Huiszwaluwen in het voorjaar vroeger aan, maar verlaten ze ons land ook eerder in het najaar.
In september en oktober is de vogeltrek in volle gang. Vogels trekken dan weg uit hun broedgebieden omdat het daar te koud is of omdat er geen voedsel meer is. Ze trekken dan naar het zuiden, om beter weer en voedsel te vinden.
De zwaluwen scheren steeds vaker vlak boven het riet, totdat ze met grote snelheid de rietkraag inschieten om een plaatsje uit te zoeken voor de nacht. In bewolkt weer vliegen de vogels al voor zonsondergang het riet in, maar tijdens heldere avonden duiken ze er veel later in.
Gierzwaluwen zijn het, die het zo uithangen. Waarom ze dat doen? Omdat ze op zoek zijn naar een nestplaats. Het enthousiaste gegier van Gierzwaluwen kan je gerust beschouwen als hét geluid van de zomer.
'Eén zwaluw maakt geen zomer', is zo'n spreekwoord. Het betekent dat wanneer iets goed gaat, niet gelijk álles goed gaat.
De meeste vogels schuilen voor de storm, omdat het niet veilig is in de lucht. Watervogels schuilen vaak in rietkragen, zeevogels blijven op zee. Bij windkracht tien (zware storm) blijven alle vogels aan de grond.
Zwaluwen leven namelijk graag in kolonies, dichtbij hun soortgenoten. Hang het nest ook niet in de volle zon maar op een plekje waar meestal schaduw is. Zo voorkom je dat de jongen te vroeg uit het nest springen of dat de klei of modder helemaal opdroogt en het nest naar beneden valt.
De huiszwaluw is een beschermde inheemse diersoort.
Vogels verjagen met ultrasoon geluid
Zo'n verjager zendt een heel hoog geluid uit. Dieren, waaronder vogels, hebben vaak een groter frequentiebereik dan mensen. Een ultrasoon geluid zit op een voor mensen onhoorbare frequentie, maar vogels horen de geluiden zeer goed.
Boerenzwaluwen zoeken elkaar ook wel op, maar dan gaat het om enkele paren, zeker niet in aantallen zoals bij de huiszwaluw. De huiszwaluw heeft géén roodbruine keel, noch een lange staart zoals de boerenzwaluw, maar daarentegen wel een opvallend witte stuit, die in de vlucht vaak goed te zien is.
Zwaluwen zijn zeer nuttige vogels: 1 zwaluw eet wel 50.000 vliegen, muggen en andere insecten per week! Stel u eens voor hoeveel insecten de ouders vangen als er jongen zijn. Milieuvriendelijker insectenbestrijders bestaan er niet.
Wetenschappers dachten dat zwaluwen gemiddeld zo'n 500 kilometer per dag aflegden. Dat is al een flinke afstand, maar ze blijken nog veel verder te vliegen: tijdens een negendaagse tocht haalde een groep gierzwaluwen een daggemiddelde van 830 kilometer.
Het vermoeden bestond al, maar nu is het ook bewezen: vogels kunnen slapen terwijl ze aan het vliegen zijn.
In de broedperiode slapen huiszwaluwen op het nest, maar zelfs tijdens de nestbouw, als ze hun nest moeten verdedigen, zag ik ze in de schemering verdwijnen.