d.w.z. iets ondoenlijks willen uitvoeren en niet slagen; iets onmogelijks willen ten uitvoer brengen; eig.
Spreekwoord: Hij staat met zijn rug tegen de muur. Betekenis: Hij heeft geen alternatieven meer. Spreekwoord: Dat gaat achter zijn rug om.
Wanneer je ergens mee betrapt bent, kun je zeggen dat je 'tegen de lamp bent gelopen'. Deze uitdrukking wordt bijvoorbeeld gebruikt wanneer je door de politie gesnapt wordt. 'Tegen de lamp lopen' wordt al sinds het begin van de 20e eeuw gebruikt in het Nederlands.
Spreekwoorden: (1914) Een loopje met iemand nemen, d.w.z. iemand beetnemen, bedotten (zie Harreb.
d.w.z. ongeduldig, ongedurig zitten (of staan); telkens heen en weer schuiven, als teeken van ongeduld, gewoonlijk wanneer men in afwachting van iets is2). Vgl. Sartorius IV, 15: haest u niet, ghy sit op gheen heete colen; Hooft, Brieven, 184; 403 en 43...
2433. Twee vliegen in één klap (of lap) slaan (of vangen), d.i. twee oogmerken tegelijk bereiken.
Als je op eieren loopt, doe je iets heel voorzichtig. Dat is tenminste de uitdrukking.
Iemand een poets bakken betekent 'een grap met iemand uithalen, iemand beetnemen'. Poets betekent 'grap, streek'. De herkomst van dit woord is helaas niet duidelijk. Mogelijk is het een afleiding van het klanknabootsende werkwoord poetsen, dat 'stoten, slaan, botsen' betekende.
De algemeen Nederlandse uitdrukking 'uit de lucht komen vallen' betekent: plots verschijnen, komen opdagen.
938. Iemand honig om den mond smeren, d.w.z. iemand vleien; hem lieve, zoete woordjes zeggen; gron.
Het kind met het badwater weggooien (-werpen),
d.w.z. het goede tegelijk met het slechte wegwerpen; te ver gaan, overdrijven; vgl. De Brune, 477: Men zal 't kind niet met 't bad uyt-schudden; Harreb.
De uitdrukking 'zijn neus ophalen', betekent dat men hetgeen waarmee hij of zij wordt geconfronteerd, minderwaardig acht. Wanneer iemand ergens 'zijn neus voor ophaalt', wordt dit over het algemeen als een hooghartig gebaar opgevat.
Een wit voetje bij iemand proberen te halen betekent 'bij iemand in de gunst proberen te komen'. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) wordt er meestal ook mee bedoeld dat iemand door te slijmen iets wil bereiken bij een hogergeplaatste, of bij zo iemand in een goed blaadje wil komen.
Met zijn neus in het vet (of in de boter) vallen, d.w.z. een (onverwacht) fortuintje krijgen; vooral juist komen als men ergens feest viert of smult; een voordeelig huwelijk sluiten.
Wat betekent roet in het eten gooien en waar komt deze uitdrukking vandaan? Roet in het eten gooien betekent 'iets leuks bederven', 'het plezier vergallen', 'een (goed) plan verpesten'.
d.w.z. den samenhang, het verband kwijt zijn; niet meer weten, hoe men verder moet gaan. Men zou kunnen denken aan een weefsel, dat zoo fijn gesponnen is, dat men den draad niet kan volgen; vgl. Bank.
[idioom] Geen rook zonder vuur. Misschien dat een bericht niet waar is, maar er moet toch wel iets zijn dat er aanleiding toe heeft gegeven.
hetzelfde als iemand op de hielen zitten, d.w.z. iemand op zeer korten afstand volgen, doch inzonderheid gebezigd met betrekking tot vijanden, vluchtelingen en derg. en vandaar: dicht achtervolgen, nazitten.
Betekenis: er heimelijk vandoor gaan, zich uit de voeten maken. Verklaring: Deze uitdrukking betekent oorspronkelijk deserteren. Wie zich van de groep verwijderde met het voorwendsel de kolfplaat van zijn musket te gaan poetsen en daarna niet meer opdook was gedeserteerd.
Als iets geen zuivere koffie is, is het verdacht, onbetrouwbaar en foute boel.
Eieren voor zijn geld kiezen betekent dat je met minder genoegen moet nemen dan waar je eigenlijk op uit was.
Het spreekwoord betekent 'iets in de gaten houden'. Als je een oogje in het zeil houdt, let je op iets of iemand en ben je zorgvuldig aan het waarnemen. Al in de late Middeleeuwen werd het gebruikt: 'Oog in het seil houden'. Het 'zeil' in het spreekwoord komt uiteraard van de zeevaart.