De egel staat luidruchtig in het leven. Meestal hoor je hem vooraleer je hem ziet. Hij smakt, snurkt, knort, blaast en snuift er lustig op los. Ook de liefde wordt schaamteloos luid bedreven, net als het verleidingsritueel.
Egels produceren vooral in de paartijd de meeste geluiden. Ze zijn in die tijd ook het meeste actief en maken dan een snuivend blazend tot snurkend geluid. Hiermee geven ze aan dat ze zich gestoord maar niet bedreigd voelen. Dan blazen en puffen ze als een stoommachine.
Het voortplantingseizoen bij egels loopt van mei tot en met augustus. De paartijd is de periode waarin egels de meeste geluiden maken. Ze zijn dan voortdurend actief en maken ook in hun eentje allerlei geluiden, van snuivend blazend tot snurkend. Deze geluiden geven aan dat ze zich gestoord maar niet bedreigd voelen.
De egel als spiritueel dier
Ze zijn zachtaardig en tegelijkertijd beschermend voor zichzelf. Mensen met dit totemdier weten hoe ze verdediging en beschermende barrières moeten bouwen die negativiteit ontmoedigen. Ze hebben ook nauwe banden met Moeder Aarde en houden van planten en tuinieren.
De egel heeft voor de mens een hoge aaibaarheidsfactor. Toch houdt het dier niet van aanrakingen. Dan trekt het zijn snuit in en verandert in een 'hondsegel'.
Egels zijn prachtige dieren en misschien denkt u dat u wel zelf voor een lichtgewond dier of een baby-egel kunt zorgen. Helaas gaat het dan toch vaak mis aangezien de dieren besmet kunnen zijn met worminfecties, andere parasieten of niet-zichtbare aandoeningen.
In opgerolde toestand staan de stekels in alle richtingen, dankzij kleine huidspiertjes aan de uiteinden van de stekels. De egel is dan alleen kwetsbaar aan de opening aan de onderzijde, die echter bijzonder klein is en slechts weinig dieren kunnen hem daar aanvallen zonder geprikt te worden.
Ze vermijden vochtige gebieden en naaldbossen zonder onder begroeiing, egels hebben een hekel aan nattigheid en prefereren droge schuilplaatsen.
Benader de egel rustig, pak hem met handschoenen aan of bedek hem met een handdoek. Plaats hem in een kartonnen doos met gaten of een transportkooi, op kranten in een handdoek. Het dier moet opgewarmd worden om het risico op onderkoeling te vermijden.
Let op: egels kunnen bijten. Plaats de egel in een hoge kartonnen doos, kist of kattenmandje.
De dag brengen egels door verstopt in een nest van bladeren of op een andere donkere plek. In de winter houden ze een winterslaap. In ons land is dat van eind oktober tot eind maart of begin april. Sommige egels slapen het hele stuk door, terwijl andere egels in december af en toe de winterslaap onderbreken.
Zeven- tot achtduizend stekels beschermen de egel tegen hun vijanden: dassen, vossen, honden en roofvogels. Toch zitten stekels soms ook in de weg. Bij de paring leggen vrouwtjes de stekels plat.
Zo weet je of je een egel in je tuin hebt
Dan heb je dikke kans dat daar 's nachts een egel rondscharrelt. Pootafdrukken, drolletjes en verschoven bladeren verraden hun aanwezigheid.
Een zieke egel is te herkennen aan lusteloos gedrag, waggelende gang of in kringetjes lopen. Ze zijn vaak mager, achter de kop is het ingevallen en schouder en heupbeenderen steken uit. De ogen liggen diep in de kassen en zijn vaak niet helemaal open. Egels die in de winter rondscharrelen zijn vaak ook hulpbehoevend.
Egels maken diverse geluiden om te communiceren, van grommen tot luide kreten. Ze zijn erg gevoelig voor lawaai en plotse bewegingen. Als ze een onbekend geluid horen, rollen ze zich op tot ze zich ervan vergewist hebben dat er geen gevaar dreigt.
“Egels hebben een zeer luidruchtig paringsgedrag”, vertelt Zwiers. “Dat kan ook een behoorlijke tijd aanhouden. Het geluid is het meest vergelijkbaar met snuiven, blazen of snurken. Het paren gebeurt ook in deze periode van het jaar.
Pak je egel voorzichtig op door een hand onder zijn buik te schuiven en hem op te tillen. Je kunt je egel dan in je handen vasthouden of gaan zitten en hem in je schoot laten zitten. Probeer je egel elke dag ten minste 30 minuten vast te houden terwijl je hem aan het temmen bent.
Egels scharrelen graag door tuinen op zoek naar eten. Ze eten hun buikjes rond, want vanaf eind oktober tot april houdt de egel zijn winterslaap. Ze overwinteren in een nest gemaakt van bladeren, gras, mos en houtjes of tussen blokken hout in een schuurtje.
Je kunt een egel wel een schoteltje of een (ondiep) kommetje water geven. Maar let wel: een egel is een beschermd dier, dus officieel mag je hem niet verstoren of voeren. Is de egel écht in nood, neem dan contact op met een egelopvang.
In de donkere uurtjes zal hij zijn voedsel bij elkaar proberen te zoeken. Hiervoor legt hij grote afstanden af, minstens een kilometer per nacht. De egel behoort tot de carnivoren, dit wil zeggen dat hij een vleeseter is. De egels die overdag gezien worden zijn meestal in nood.
Honden kunnen een egelhuis uitgraven en de egel in winterslaap doden. Aangezien egels de grenzen van hun gebied graag onderzoeken, kan het nuttig zijn de ingang van het huis vlakbij een schutting te plaatsen. Zo zal de egel de opening makkelijker terug vinden.
Zorg voor een wild stukje tuin waar de egel meer voedsel en rust kan vinden en leg nestmateriaal neer op de plek waar het egelhuis komt te staan. Vul het egelhuis voor ongeveer de helft met dorre bladeren. Zet het huis bij voorkeur op een paar tegels om rotting van het plantenmateriaal te voorkomen.
Naast regenwormen, kevers, slakken en spinnen eet een egel kadavers van vogeltjes en als het de kans krijgt jonge muizen. Ook fruit en zachte zaden worden graag gegeten. Egels leven vooral in struikgewas, in dichtbegroeide tuinen en parken, maar ook bij houtwallen en ongemaaide slootkanten.
– Egels eten in principe geen groente of fruit. – Geef geen meelwormen. Bij het aanbieden van veel meelwormen gaat de gezondheid van een egel juist achteruit in plaats van dat je de egel daarmee helpt. – Biedt geen pinda's of pindasoep aan of brood met pindakaas omdat dat allemaal de gezondheid van de egels schaadt.
“Na autopsie is gebleken dat deze egels een zeer besmettelijke infectie met Corynebacterium ulcerans, een aan corynebacterium verwante kiem, hebben afgelopen.” Het zijn de toxinen van deze bacterie die de huid kunnen beschadigen en kroep of difterie kunnen veroorzaken.