Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van de zoölogie waarin de studie van het gedrag van dieren centraal staat. Ook het behaviorisme, een stroming binnen de psychologie bestudeert gedrag van dieren – en mensen – maar daarbinnen ligt de nadruk op aangeleerd gedrag.
Wat is ethologie? Ethologie, ook wel gedragsleer genoemd, is de wetenschap die zich met het gedrag van dieren bezighoudt. Dieren vertonen vele vormen van gedrag, zoals spelen, vechten, eten en lopen. Al deze vormen van gedrag noemen we gedragselementen.
Een ethogram is een overzicht van de gedragselementen die je in je onderzoek gaat gebruiken, met daarbij een uitgebreide beschrijving van de handeling. Het is handig vooraf een protocol te maken, waarin je tijdens de observatie de metingen van het voorkomen van de gedragselementen kan vastleggen.
Met gedrag worden alle waarneembare activiteiten van een mens of dier bedoeld. Naast bewegingen, zijn dit ook houdingen en gezichtuitdrukkingen.
Het ethogram bestaat uit drie kolommen: in de eerste kolom zet je telkens de naam van het gedragselement die het dier kan uitvoeren, in de tweede kolom zet je een afkorting van twee of drie letters van de naam van het element en in de derde kolom zet je de omschrijving van het element.
Men spreekt van gedragssystemen als het gaat over reeksen van handelingen die met elkaar samenhangen, en die hetzelfde doel dienen. Een aantal gedragssystemen zijn: voortplantingsgedrag, voedselzoekgedrag, verzorgingsgedrag.
Dieren hebben verstand.Ze hebben hersenen en gebruiken die, net als wij: om de wereld te ervaren, om te denken en te voelen en om de problemen op te lossen waarmee ze worden geconfronteerd. Net als wij hebben ze een persoonlijkheid. Ze hebben stemmingen en emoties; ze lachen en spelen.
Een gelukkig dier is enthousiast over de dingen en gebeurtenissen waar hij van houdt. Dat kan jij of een ander mens of dier zijn, spelen, speeltjes, eten, naar buiten gaan. Een dier dat nergens voor te porren is, is niet gelukkig.
Over de pijnervaring van dieren wordt in de wetenschappelijke wereld druk gediscussieerd. Intuïtief zijn we het erover eens dat 'hogere' diersoorten zoals zoogdieren en vogels wel degelijk pijn voelen: ze likken hun wonden, vermijden pijnlijke situaties en dienen zichzelf pijnstillers toe.
Gedrag is het geheel van acties en reacties van een organisme, gewoonlijk met betrekking tot de natuurlijke omgeving en de sociale omgeving. De psychologie maakt verder onderscheid tussen uitwendig, voor derden waarneembaar gedrag, en inwendig, innerlijk gedrag zoals denken en voelen.
Een propedeuse moet behaald zijn.Het is een vak van 6 EC. In deze module van de Open Universiteit leert u over de oorsprong en de verschillende richtingen van Ethologie, over de onderzoeksmethode van Ethologie, en de contributie van Ethologie aan onderzoek en praktijk op het gebied van mens-dier interacties.
Een protocol is een tabel met meerdere kolommen waarin je de gedragselementen zet van een dier dat je observeert. In de eerste kolom zet je de tijdsintervallen waarop je de gedragselementen opschrijft.
Een gedragssysteem is een groep van samenhangende handelingen(gedragselementen). De handelingen hebben meestal een gemeenschappelijk doel. Ze volgen elkaar vaak op in een vaste volgorde. Als het effect van de ene handeling leidt tot de een volgende handeling spreken we van een gedragsketen.
Een Etnoloog kan rekenen op zo'n €2300,- tot €5000 bruto per maand. Dit bedrag hangt onder andere af van de ervaring van de Etnoloog, zijn leeftijd en zijn genoten opleiding. De secundaire arbeidsvoorwaarden hangen af van het bedrijf waar de Etnoloog werkzaam is.
Veel diersoorten hebben het vermogen om traanvocht te produceren, wat nodig is voor het onderhoud van het oog. Huilen als respons op emotionele prikkels is echter een typisch menselijk verschijnsel en is ook bij aan de mens verwante diersoorten als mensapen en chimpansees nooit gesignaleerd.
Tranen worden meestal gezien als een menselijk fenomeen, als een onderdeel van ons complexe emotionele leven. Maar tranen zijn niet alleen om te huilen. Alle gewervelde dieren, zelfs reptielen en vogels, hebben tranen. Ze zijn van groot belang voor een goed gezichtsvermogen.
Vrijwel de meeste diersoorten lachen volgens de onderzoekers zacht en onopvallend, zoals de korte piepjes van de rat of het gegrinnik van de mensaap. De mens, de zeehond en de Nieuw-Zeelandse papegaai kennen duidelijk minder schaamte en lachen hardop.
Elk dier rouwt op zijn eigen manier
Hoewel het niet duidelijk is hoeveel van het waargenomen verdriet bij dieren simpelweg het resultaat is van instinctief gedrag en hoeveel echt een emotionele reactie is, is één ding zeker: dieren kunnen net zoals mensen verdriet ervaren.
Hoewel honden niet het vermogen hebben om menselijke woorden te denken of te spreken, laten ze ons wel zien dat ze cognitief kunnen denken. Oftewel: het vermogen om kennis op te nemen en te verwerken. Hieronder vallen ook zaken als waarnemen, denken, taal, bewustzijn, geheugen, aandacht en concentratie.
Nou, lachen, aldus onderzoekers van de universiteit van Californië. De onderzoekers brachten onlangs in kaart welke diersoorten lachgeluiden produceren tijdens het spelen. En dat blijken er heel wat: zeker 65 diersoorten kunnen lachen, waaronder mensapen, koeien, vossen en drie vogelsoorten.
Er zijn wel veel aanwijzingen dat dieren ook emoties kunnen interpreteren, zegt Kret. 'Zo kunnen ze de emoties van anderen kopiëren en interpreteren, ze kunnen zich inleven in de verlangens van anderen, en recentelijk is aangetoond dat bijvoorbeeld chimpansees ook snappen wat een ander gelooft.
Bij imponeergedrag maakt een dier zich groot en indrukwekkend en bij verzoeningsgedrag maakt een dier zich klein.
Conflictgedrag toont zich in de vorm van spanningsuitingen. Elke hond moet regelmatig beslissingen nemen over wat hij moet doen. Het kan dan voorkomen dat een hond onzeker wordt over de te maken keuzes: bijvoorbeeld als een prikkel de hond aanzet tot agressief gedrag, maar hem ook bang maakt.
20 mei 2019 – Tientallen jaren familieonderzoek heeft aangetoond dat bijna alle vormen van menselijk gedrag voor een deel erfelijk zijn. Fleur Meddens laat met haar onderzoek zien dat het voorspellen van menselijk gedrag vanaf nu ook mogelijk wordt aan de hand van DNA.