Een colostoma is een stukje dikke darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de huid is vastgehecht. Op deze manier wordt een nieuwe uitgang voor de ontlasting gemaakt. De ontlasting komt dus niet meer uit de anus naar buiten, maar uit de stoma.
Hoe ziet een stoma eruit? Een stoma heeft een rode kleur en voelt aan als de binnenkant van een wang. Het heeft weinig tot geen gevoel, doordat de stoma geen zenuwuiteinden bevat. Er zitten wel veel kleine bloedvaatjes in, waardoor het bij verzorging of stoten kan bloeden.
Een darmstoma wordt zowel op de dunne als dikke darm aangelegd. Krijg je een darmstoma op de dikke darm, dan noemen we dat een colostoma. Ligt de stoma op de dunne darm, dan spreken we over een ileostoma.
Hoe de ontlasting eruit ziet, ligt eraan waar de stoma in de dikke darm is aangelegd. Als de stoma in het laatste deel van de dikke darm wordt aangelegd, is de ontlasting over het algemeen 'vast'. Wordt de stoma aan het begin van de dikke darm aangelegd, dan zit er nog veel vocht in de ontlasting en is deze dus dunner.
Een colostoma kan op verschillende delen van de dikke darm worden aangelegd: hoger of lager. Dit is afhankelijk van de reden waarom een stoma wordt aangelegd. Een colostoma bevindt zich meestal op de linker zijde van de buik net onder de navel.
Waarom een colostoma? Je krijgt een colostoma wanneer de dikke darm geheel of gedeeltelijk is weggehaald en er geen nieuwe verbinding met de anus of overgebleven darm gemaakt kan worden.
Douchen en baden
' Die vraag wordt vaak gesteld. Het antwoord is 'ja', maar u moet rekening houden met het volgende: Als u zonder stomamateriaal gaat douchen, kan er ontlasting of urine uit de stoma komen. U kunt ook mét stomamateriaal douchen en het materiaal daarna afdrogen of verwisselen.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
De hoeveelheid ontlasting per 24 uur is verschillend per persoon, gemiddeld verwisselt u het zakje twee à drie keer per dag. Bij dunnere ontlasting moet u het zakje vaker verwisselen of legen. De colostoma kan ook in de nacht ontlasting produceren. Als u nog een endeldarm heeft, kunt u aandrang om te poepen krijgen.
Er bestaan verschillende types stoma's. De drie meest voorkomende zijn colostomie, ileostomie en urostomie.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
Met een stoma kun je in principe alles eten en drinken. Je hoeft dus geen speciaal dieet te volgen.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
Je hebt een blijvende stoma nodig als je darmen na de operatie niet meer aan je anus vastgemaakt kunnen worden. Je ontlasting kan dan niet bij je anus komen en zo het lichaam verlaten. De ontlasting kan alleen nog via een stoma het lichaam uit. De stoma is dan blijvend, je hebt de stoma altijd nodig.
U maakt de stoma en de huid eromheen voorzichtig schoon met vochtige gaasjes. Houd voldoende gaasjes bij de hand; de stoma kan productief worden tijdens de verzorging. Dep daarna de huid rondom goed droog. Vermijd hard wrijven; wees zuinig op uw huid.
De voedselbrij die vanuit de dunne darm de dikke darm binnenkomt is nog zo dun als water. De dikke darm trekt het water en de zouten die nog in de brij zitten eruit.