Zelfzorg is eigenlijk de beste oplossing tegen uitputting.Denk hierbij aan het juiste slaapritme, gezond eten, tijdig rust nemen en voldoende beweging. Zelfzorg is natuurlijk belangrijk voor iedereen. Maar zeker wanneer je uitgeput bent is het van groot belang maar niet altijd gemakkelijk toe te passen in je leven.
Je bent voor en na je werk erg moe, geprikkeld of piekerig. Je ergens rustig op concentreren is erg lastig. Dit zijn eerste signalen dat je lichaam te weinig tot rust komt.
Dit kan leiden tot lichamelijke en psychische problemen, zoals slaapproblemen, concentratieproblemen, een opgejaagd gevoel, onzekerheid, emotionele labiliteit, neerslachtigheid, hoofdpijn, maag- en darmklachten, nekpijn, rugpijn, enzovoort. Mensen met een burn-out gaan vaak piekeren, worden besluiteloos en lusteloos.
De fysieke symptomen zijn voornamelijk aanhoudende vermoeidheid en slaapstoornissen die blijven aanhouden. Dat slaapgebrek gaat vervolgens gepaard met andere symptomen zoals spierspanningen, een gebrek aan eetlust, een plotselinge gewichtstoename of -verlies, hoofdpijn en duizeligheid en vergeetachtigheid.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Wat zijn de tekenen van oververmoeidheid en mentaal uitgeput zijn? Niet kunnen concentreren op het werk, snel afgeleid. Snel gepikeerd en licht ontvlambaar. Geen puf om taken uit te voeren, zoals huishoudelijke klusjes.
De eerste herstelfase duurt gemiddeld 3 weken, de tweede 3 tot 6 weken en de derde 6 weken. In totaal ben je dus al snel 12 tot 15 weken bezig om te herstellen. Belangrijk om op te merken is dat de totale herstelduur per persoon sterk kan verschillen.
In de eerste plaats geeft chronische stress een verhoogd risico op hart- en vaatproblemen. Eerst raakt namelijk de vethuishouding verstoord en de bloeddruk verhoogd, wat kan leiden tot aderverkalking en trombose, en dus een verhoogde kans op een hart- of herseninfarct.
Wat is een onrustig gevoel? Een onrustig gevoel ervaar je door het hebben van een snelle hartslag en een hoge ademhaling. Het wordt vaak veroorzaakt door het hormoon cortisol, dat een stofje afgeeft waardoor je energielevel snel toeneemt.
Bewegen, schudden, trillen en ademen
Bewegen en trillen helpen bij het ontladen van opgebouwde stress en verdriet. Bij opkroppen van emoties zal je lichaam altijd een weg vinden om het eruit te gooien als jij dat zelf niet doet. Doe je dat niet, dan zet het zich vast, wat je voelt als spanning.
Oververmoeidheid kan zowel lichamelijke als geestelijke klachten veroorzaken. Moeheid is een normaal verschijnsel, iedereen is wel eens moe. Meestal voel je je na een nacht goed slapen alweer een stuk beter. Als de vermoeidheidsklachten langere tijd aanwezig zijn en ook erger worden, is er sprake van oververmoeidheid.
Burn-out: Fysieke en/of mentale instorting (fase 12)
Je stort in, zowel fysiek als mentaal. Er komt helaas niets meer uit je. Al je plannen zijn omgevallen. Het leven dat je hebt opgebouwd stelt niets meer voor.
“Rust uit en leer niks doen zonder schuldgevoel, maar houd wel structuur in je dag aan. Ga wat rondhangen, maar voorkom dat je meer gaat piekeren. Buitenlucht, een wandeling maken, naar de sauna, een massage, dat soort dingen doen vaak goed. Maar sporten is bij mensen met een burnout weer géén goed idee.
Om je lichaam te leren zich vlotter te herstellen, is ook milde inspanning nodig. Ga daarom dagelijks kwalitatief wandelen. Bouw het op naar 30-45 minuten per dag als je voelt dat je energie toeneemt. En vergeet het allerbelangrijkste niet: daarna even bewust ontspannen en uitrusten.
Herstel in eigen of ander werk
Anders dan je misschien zou verwachten kunnen mensen met een burnout vaak beter wel gedeeltelijk aan het werk blijven. Wanneer zij elke dag iets nuttigs, iets ontspannends en iets gezelligs doen is de kans het grootst dat zij zichzelf hervinden en in het herstel gaan geloven.
Mentale oververmoeidheid wordt gekenmerkt door andere symptomen dan fysieke vermoeidheid. Zo hebben mensen die geestelijk uitgeput zijn volgens de Hersenstichting vaak moeite zich te concentreren en zijn ze sneller afgeleid. Ook hebben ze een korter lontje en moeite om belangrijke beslissingen te nemen.
Iedereen kan zich moe voelen, hetzij na een lange werkdag, hetzij na een intense sportactiviteit. Moeheid hoeft daarom niet per se abnormaal te zijn. Het is een signaal van je lichaam dat je nood hebt aan een vorm van herstel. Dit herstel kan zowel psychisch als fysiek zijn.
Bij een burn-out of overmatige stress raak je fysiek, psychisch en emotioneel uitgeput. Als je moe of uitgeput bent, dan kun je minder hebben. Dat herkent bijna iedereen. Na een feestje of een lange dag werken ben je eerder geïrriteerd en sneller geëmotioneerd.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
We spreken van chronische stress wanneer er voor een langere tijd sprake is van een gevoel van druk of spanning. Deze spanning zorgt ervoor dat het lichaam continu klaar is om te vechten of vluchten. Wanneer er nooit een vecht- of vluchtreactie volgt, raakt het lichaam uit balans.
Lichaam en brein reageren op de stress die een relatiebreuk kan veroorzaken. Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.