Het bruin worden en voortijdig afvallen van naalden van Pinus-soorten wordt dennenschot genoemd (In het Engels wordt dat 'Needle-cast' genoemd) en wordt veroorzaakt door een schimmel: Lophodermium.
De meeste naaldbomen kennen een periode van zogenaamde rui, waarbij ze hun oude naalden en schubben afstoten zodat er weer ruimte komt voor de nieuwe verse exemplaren. Door weer en wind worden de bruine naalden afgeschud en vormen een dikke laag onder de conifeer.
Waarom krijgt mijn spar bruine naalden? De standplaats van een spar moet zonnig tot halfschaduw zijn, met een licht vochtige grond. Langdurige droogte leidt niet alleen tot bruine naalden maar ook gemakkelijk tot een uitgedroogde kluit.
Hoogstwaarschijnlijk had de kerstboom een matige kluit met onvoldoende wortels in verhouding tot de grootte van de boom. Als het dan warm/heet wordt dan verdampt de boom (veel) water maar kan tegelijkertijd onvoldoende water opnemen. Gevolg: bruine naalden.
De leeftijd varieert van 254 tot 489 jaar. Slechts enkele van de leeftijden in de tabel zijn geteld met de jaarringen van de boom, de meeste leeftijden zijn volgens mij geciteerd, geschat of gewoon verzonnen.
Meestal is het genoeg om een keer in de 2 dagen een kan water in het reservoir te gieten. Bij een boom met kluit is dat iets anders. Deze moet in ieder geval meteen nadat 'ie staat een paar liter water krijgen. Vervolgens kun je de boom het beste een halve tot 1 liter water per dag geven.
Heb je een kerstboom met kluit gekocht? Zet hem dan in een ruime pot en geef overvloedig water. Zorg ervoor dat de grond steeds een beetje vochtig is. Als de boom binnen staat, krijgt hij best dagelijks een halve tot één liter water.
Zodra je de stam doorzaagt, is de boom dood. Je kunt de boom dan ook wel beschouwen als een stuk hout. ,,Leg je hout met een kant in het water, dan zuigt 'ie water op”, zegt Starre. ,,Met een kerstboom zal dat ook wel wat gebeuren, maar het het gaat erom of het water de naalden bereikt.
Snoeitips spar
Bij de meeste sparren, zeker de dwergsoorten, is het niet nodig te snoeien. Wanneer de grotere maten spar te fors van grootte worden of juist voller moet worden kan de plant wel gesnoeid worden, het beste in het voorjaar (april, mei).
De kerstboom voelt zich het beste in een ruim gat in de grond, gevuld met goede tuingrond zónder mest. Ook als de boom in de tuin staat moet je de boom goed blijven verzorgen. Geef de boom veel water, zowel net na het planten als in de warmere periodes, want ook in de tuin verbruikt de kerstboom veel water.
Door de Letterzetter aangetaste bomen zijn te herkennen aan: aanwezigheid van bruingelig boormeel op de stam, geelbruin verkleurde boomkronen, naaldverlies, spechtenactiviteit en het afvallen van de bast. De aantastingen kunnen mogelijk verward worden met die van de Koperetser Pityogenes chalcographus.
Onze boom, de fijnspar, herkennen we aan de rechte, onvertakte stam en aan de 1 à 2 cm lange, groenblijvende, scherpe en prikkende naalden, die in doorsnede vierkant zijn en rondom de twijg groeien.
Sap van sparren, waaronder de Nordmann-spar, is giftig voor hond en kat. Ook oppassen met de naalden: deze zijn scherp waardoor deze gaatjes in de slokdarm kunnen veroorzaken. Laat huisdieren niet van het water drinken waarin de afgezaagde stam van de kerstboom staat. Dit water bevat het giftige boomsap.
Andere Europese naaldbomen lijken minder hoge leeftijden te bereiken: van de grove den zijn in Zweden leeftijden tot 700 jaar bekend. De arve of bergden schijnt leeftijden tot 800 jaar te bereiken en van de zwarte den wordt aan één exemplaar in Oostenrijk een (niet geverifierrde) leeftijd van 1000 jaar toegeschreven.
Wanneer je een naaldboom op stok hebt gekocht dien je regelmatig te snoeien om de vorm van de boom te behouden. Een naaldboom kun je het beste snoeien rond half juni. Vaak wordt hierbij gezegd dat je een naaldboom snoeien kunt na de langste dag van het jaar, die jaarlijks plaatsvindt rond 21 juni.
Naaldbomen hebben graag een iets zure kleigrond of een zandige grond, maar ze kunnen ook goed tegen andere ondergronden. Let op of de standplaats veel water aantrekt, want naaldbomen houden niet van wateroverlast. Zorg dus voor een redelijk droge plek en geef water bij als het in de zomer erg droog is.
De spar is namelijk geen dennenboom en een dennenboom geen spar. Dat verschil zit 'm in de naalden. Je kunt de dennenboom herkennen aan zijn lange, zachte naalden, terwijl de spar juist harde en korte naalden heeft. Een ander handig ezelsbruggetje: als er een losse naald aan de boom groeit, dan is het een spar.
Naaldbomen kun je gerust toppen. Ze gaan er niet dood van, hooguit dat ze esthetisch lelijker worden.
Als een kerstboom binnen staat, denkt 'ie dat het voorjaar is en gaat vocht opnemen. Geef je dat niet of te laat, dan haalt 'ie het vocht uiteindelijk uit de takken waar de naalden aanzitten. En dan vallen ze uit. Vaak beginnen mensen pas met water geven als het al te laat is."
Een boom met kluit
Daarna kun je de boom per dag het best een halve tot één liter water geven. Maar let vooral ook op de luchtvochtigheid! Zodra je merkt dat de grond droog is, is het verstandig om je kerstboom meteen wat meer water te geven. Anders heb je een grote kans dat de naalden sneller uitvallen.
Nordmann kerstboom water geven.
Laat hem eerst een dagje op je balkon of in je tuin staan op een luwe plek. Dan een dagje in de schuur of op een koude plek in huis en dan naar binnen. Geef hem ruim water en doe dit elke 2 of 3 dagen.
Een kerstboom zonder kluit moet altijd met de onderkant in het water staan. Zorg er daarom voor dat uw kerstboomstandaard altijd een laag water bevat. Doorgaans betekent dit dat u eens in de twee dagen een kan water in het reservoir dient te gieten. Voeg tijdens het bijvullen telkens één eetlepel kristalsuiker toe.
Een goede plaats voor een kerstboom is een plaatsje dicht bij het raam, maar niet in volle zon. Ook niet dicht bij een kachel of verwarming.
Zaag ongeveer drie centimeter van de onderkant af, zo kan de boom beter water opnemen. Moet je een kerstboom zonder kluit water geven? Jazeker.