In die tijd moest de specerij nog een maandenlange reis afleggen. Via handelaren in Perzië kwam het spul uit Oost-Azië richting Europa. Totdat Europese handelaren met schepen rond Afrika begonnen te varen, was dat de enige weg waarop kruiden en specerijen Europa haalden. Dat verklaart meteen de gepeperde prijs.
In de 17e en 18e eeuw was witte peper duurder, omdat de productie meer aandacht vroeg. De VOC richtte zich met name op de zwarte variant. In de Middeleeuwen was peper in Europa een zeer gewilde en tevens schaarse specerij. Peper kende vele toepassingen, zowel in de keuken als in de geneeskunde.
Het lukte de VOC een monopolie op nootmuskaat, foelie en kruidnagel te veroveren. Dat leidde in Europa tot torenhoge prijzen. Niet omdat het verbouwen zo duur was, maar omdat de VOC de prijs kon bepalen.
De VOC kreeg als enige in Nederland het recht om handel te drijven met Azië. Daar werden kostbare specerijen zoals peper en nootmuskaat gehaald. Vooral met de verkoop van peper werd enorm veel geld verdiend. Daar komt ook de uitdrukking 'peperduur' vandaan.
Rijke mensen droegen voornamelijk zwarte kleding. Zwarte kleding straalde zelfverzekerdheid uit. Ook waren de witte kragen in de 17e eeuw in de mode. Alleen rijke mensen konden meegaan met de mode, omdat zij daar genoeg geld voor hadden.
De elite van de Republiek profiteerde van de oorlogen in de 17de en 18de eeuw. Zij investeerde en handelde in wapens, maar ook in bijvoorbeeld touw, hout, voedsel voor de scheepsbemanningen en paarden. Legeraanvoerders konden daarnaast geld overhouden aan het voordelig inslaan van voorraden en wapens.
Maar het fundament van de rijkdom werd gelegd met de handel in Europa: de graanhandel en houthandel op het Oostzeegebied of moedernegotie. In de Europese- en wereldeconomie ging Amsterdam een zeer belangrijke rol spelen. De bloeiende handel leidde tot een grote en zeer rijke klasse van kooplieden.
In Azië was weinig belangstelling voor kaneel, omdat de prijs daar te hoog lag. De VOC probeerde op deze manier te voorkomen dat in Azië aan derden verkochte kaneel op de Europese markt kwam. In de Republiek werd de kaneel tot 1750 voor tussen de 2 en 3 gulden per pond geveild.
In de tijd van de VOC werd het woord peper ook voor specerijen in het algemeen (en niet alleen voor 'echte' peper) gebruikt. In koekkruiden uit de 17e en het begin van de 18e eeuw zat naast kruidnagelen en kaneel ook peper.
Het waren in de late oudheid en vroege middeleeuwen de Arabieren die de kostbare producten uit Azië haalden en afleverden bij handelsposten in de Levant (over zee) en aan de Zwarte Zee (over land).
Het wordt afgeraden nootmuskaat in grote hoeveelheden te consumeren aangezien het de stof myristicine bevat. Die stof zorgt in een hoge dosis voor hallucinaties en kan zelfs giftig zijn.
Pas in 1492 werd de peper geïntroduceerd door ontdekkingsreizigers als Christoffel Columbus. In die tijd maakte Columbus naam door zijn ontdekking van de Nieuwe Wereld: Amerika. Aanvankelijk dacht hij dat hij op Indië was gestuit. Columbus zocht tijdens zijn reizen onder meer naar zwarte pepers.
In Azië komen veel verschillende soorten specerijen voor en deze werden ook door de VOC verhandeld, zoals kurkuma en kardemom uit India, gember uit Siam en steranijs uit China. De belangrijkste specerijen waren voor de VOC: peper, kaneel, kruidnagel, foelie en nootmuskaat.
De acties van de VOC
De compagnie dreef handel met verschillende Aziatische landen, zoals het latere Nederlands-Indië (Indonesië), de kaapkolonie (Zuid-Afrika), Ceylon (Sri-Lanka) en Japan. Ze verhandelde producten zoals specerijen, koffie, textiel en porselein.
De peperplant groeit enkel in vochtige tropische gebieden. De bakermat van de piper nigrum ligt in Indië, maar ondertussen wordt de plant gekweekt van Azië tot in Brazilië. Naargelang van hun oorsprong en de terroir waar ze groeien, hebben peperbolletjes van goede kwaliteit ook een eigen typische smaak.
Carolina Reaper – 2.2 miljoen SHU
Op de Scovilleschaal, die de 'heetheid' van pepers meet, scoort de Carolina Reaper gemiddeld al 1.569.300 eenheden, maar er zijn dus uitschieters die de 2,2 miljoen behaalt hebben en is daarom uitgeroepen tot de heetste peper ter wereld.
4 Seizoenen peper, wie kent het niet. Het is een heerlijk mix van 4 soorten, de zwarte, witte, groene peperbessen en de roze die geen echte peper is.
In peper zit vitamine A en C, die je bloedvaten versterken. Daarnaast zit peper vol met capsaïcine, een stof dat je bloed makkelijker door je lichaam laat stromen. Die combinatie zorgt voor gezonde hart- en bloedvaten en een stabiele bloeddruk. Chilipeper zou ook helpen tegen slechte cholesterol.
In 1602 verkrijgt de VOC het Nederlandse monopolie op alle handel in de Aziatische wateren vanaf Kaap de Goede Hoop. In naam van de Republiek mag de compagnie verdragen sluiten, oorlogen voeren en veroverde gebieden besturen. In een relatief korte tijd verovert de VOC strategische plekken.
De handel van de VOC bestond vooral uit peper en andere specerijen. Deze kruiden, zoals kruidnagel, nootmuskaat en kaneel, werden in Europa niet alleen gebruikt voor in het eten, maar ook om medicijnen mee te maken. Later werden ook koffie en thee belangrijke handelswaar.
Nederlands Oost-Indië
Vanaf 1602 krijgt de VOC er steeds meer invloed. Op het eiland Java bouwen ze een nieuwe hoofdstad: Batavia. Op de Indonesische eilanden worden kostbare kruiden (zoals peper, nootmuskaat, kruidnagels en kaneel) geoogst, die in Nederland voor veel geld kunnen worden verkocht.
In 1621 was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkend door bijna alle Europese mogendheden, en uitgegroeid tot een economische wereldmacht.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Deze krijgt de naam Bataafse Republiek (1795-1806). Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde slechts vier jaar (1806-1810). In 1813 herwon Nederland zijn onafhankelijkheid.
Indië, specerijenhandel, Vereenigde Oostindische Compagnie. De welvaart die de Republiek der zeven verenigde Nederlanden tussen 1580 en 1680 ten deel viel is voor de meeste Nederlanders onlosmakelijk met deze trits verbonden. Onze Gouden Eeuw komt door Oost-Azië.