Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving.
Lucht die zich verplaatst, dat is dus wind! Als de zon ondergaat, vallen de opwaartse luchtbewegingen stil, het begin van een rustige en kalme nacht met sterren aan de hemel. Dit afkoelingsproces aan de grond is bij mooi weer de belangrijkste reden waarom de wind tegen de avond gaat liggen.
Wanneer warme lucht opstijgt, stroomt koude lucht naar de plaats van de warme lucht. Deze beweging van lucht zorgt ervoor dat er wind ontstaat. Het waait.
Gemiddeld genomen komt de wind bijna 50% van de tijd uit het westen tot zuiden. Als de wind meer uit het oosten of noorden zou komen, zou ons weer er veel anders uit zien. Rond de evenaar schijnt de zon recht op het aardoppervlak en wordt het aardoppervlak het meest opgewarmd.
Op Barrow Island, een eiland bij het noordwesten van Australië, werd de meest krachtige windstoot ooit ter wereld gemeten. Op 10 april 1996 trok de tropische cycloon Olivia over het eiland en haalde de wind uit naar een bizarre 408 km/uur.
De hardste windvlaag ooit gemeten is er nu eentje van een verbazingwekkende 407 kilometer per uur. De windvlaag van 407 kilometer per uur werd in 1996 gemeten op het Australische Barrow Island tijdens de cycloon Olivia.
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Bij een westenwind komt de wind uit het westen. De lucht verplaatst zich vanaf de Noordzee over ons land. Boven de zee heeft de lucht veel vocht kunnen opnemen. In de herfst en winter is de lucht boven zee warmer dan boven land en in de lente en zomer is de lucht boven de zee kouder dan boven land.
Winderosie is mogelijk 10-100 maal effectiever dan tot nu toe werd gedacht. Onderzoekers kwamen tot deze conclusie na bestudering van zogenaamde 'yardangs' in China.
Wind ontstaat bij drukverschillen in de atmosfeer: de lucht verplaatst zich dan van het hogedrukgebied naar het lagedrukgebied. De draaiing van de aarde zorgt wel voor een sterke afbuiging: zoals je in de weerberichten altijd ziet, beweegt de wind zich in de praktijk juist langs de lijnen van gelijke druk.
De luchtkolom zet door een grotere verwarming boven land namelijk meer uit dan boven zee (zie schematische voorstelling). Door de drukverschillen gaat er een zwakke bovenstroming waaien van land naar zee. Boven zee daalt de lucht geleidelijk waardoor de druk daar relatief gezien toeneemt.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
De zomer van 2022 telde in De Bilt maar liefst 81 warme dagen met maxima van 20 graden of meer. Normaal zijn dit er 64. Recordhouder blijft 2003 met 83 warme dagen. Het aantal zomerse dagen (25 graden of meer) kwam uit op 28 in De Bilt, waar 23 normaal is.
Wat is storm? Windkracht 9 of meer op de schaal van Beaufort, dat noemen we storm. Vooral de windstoten kunnen je verrassen in het verkeer. Windstoten van 100 km/h of meer zijn denkbaar, en die voel je heel goed in je auto.
Bij storm en wind is je snelheid aanpassen één van de eenvoudigste manieren om veilig te kunnen blijven rijden. Neem extra veel afstand tot je voorganger, zodat je op elk moment kunt stoppen of vaart kunt minderen. Zo heb je meer mogelijkheid om te reageren als onverwachte, mogelijk gevaarlijke situaties ontstaan.
Een landelijke route met veel bomen kunt u het beste bewaren voor dagen waarop het niet stormt. Heeft u een flinke dosis pech, dan kan er namelijk zo een boom omwaaien en op uw auto vallen. Ook zijn takken op de weg allesbehalve ideaal. Parkeer uw auto ook op een slimme plek.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Als je in een storm rijdt, of het waait hard, dan kan je voorligger iets onverwachts doen. Of er ligt iets op de weg. Zorg meer afstand te houden zodat je beter kunt reageren. Geef ook fietsers, bromfietsers en motorrijders meer ruimte, zij kunnen gemakkelijker onverwachte bewegingen maken als je er voorbij rijdt.
Orkaankracht 12
Het ontwricht de samenleving en is zeker boven land ronduit verwoestend. De meeste schade hangt echter samen met de windstoten die zich bij een storm voordoen. De windsnelheid ligt in korte windvlagen in het algemeen enkele tientallen kilometers per uur hoger dan de gemiddelden.
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Het wereldrecord staat op 870 millibar en werd op 12 oktober 1979 gemeten in een tyfoon, zoals orkanen in de Grote Oceaan worden genoemd. Tyfoon TIp bereikte de enorme kracht bij Guam in de Grote Oceaan.