Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving. Lucht die zich verplaatst, dat is dus wind!
In de loop van de dag warmt de zon de aarde op, die op zijn beurt de lucht opwarmt. De lucht stijgt in grote bellen op, die verticaal gaan draaien. Dat trekt meer lucht aan van hogerop.
Wanneer warme lucht opstijgt, stroomt koude lucht naar de plaats van de warme lucht. Deze beweging van lucht zorgt ervoor dat er wind ontstaat. Het waait.
Dat het de laatste tijd steeds vaker harder waait, heeft te maken met de versterkte klimaatverandering. Gevolg is regelmatig onstuimig weer en meer storm. Doordat de aarde langzaam opwarmt, ontstaan boven oceanen meer storingen. Die storingen trekken door de zeestroming van de Atlantische oceaan over Nederland.
De meest krachtige windstoot ter wereld
Op Barrow Island, een eiland bij het noordwesten van Australië, werd de meest krachtige windstoot ooit ter wereld gemeten. Op 10 april 1996 trok de tropische cycloon Olivia over het eiland en haalde de wind uit naar een bizarre 408 km/uur.
Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving.
De zee heeft veel invloed op het klimaat in Nederland. Omdat water langzaam opwarmt en afkoelt, zijn zomers in waterrijke landen relatief koel en winters relatief zacht. Bovendien waait het harder boven zee: er zijn daar, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Lucht die zich verplaatst, dat is dus wind! Als de zon ondergaat, vallen de opwaartse luchtbewegingen stil, het begin van een rustige en kalme nacht met sterren aan de hemel. Dit afkoelingsproces aan de grond is bij mooi weer de belangrijkste reden waarom de wind tegen de avond gaat liggen.
Let op! Iedereen ervaart fietsen in de wind anders. Voor sommigen kan windkracht 3 of 4 al te zwaar zijn voor het fietsen, anderen ervaren pas problemen bij windkracht 7 of 8. Blijf bij twijfel thuis en kies een ander moment om te gaan fietsen.
Warmtefronten, koufronten en occlusies zijn begrenzingen tussen luchtsoorten met verschillende temperaturen. Ter hoogte van zo'n front wordt de warmere lucht telkens gedwongen te stijgen boven de koudere lucht.
Bij een westenwind komt de wind uit het westen. De lucht verplaatst zich vanaf de Noordzee over ons land. Boven de zee heeft de lucht veel vocht kunnen opnemen. In de herfst en winter is de lucht boven zee warmer dan boven land en in de lente en zomer is de lucht boven de zee kouder dan boven land.
Gemiddeld genomen komt de wind bijna 50% van de tijd uit het westen tot zuiden. Als de wind meer uit het oosten of noorden zou komen, zou ons weer er veel anders uit zien. Rond de evenaar schijnt de zon recht op het aardoppervlak en wordt het aardoppervlak het meest opgewarmd.
Wind ontstaat bij drukverschillen in de atmosfeer: de lucht verplaatst zich dan van het hogedrukgebied naar het lagedrukgebied. De draaiing van de aarde zorgt wel voor een sterke afbuiging: zoals je in de weerberichten altijd ziet, beweegt de wind zich in de praktijk juist langs de lijnen van gelijke druk.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
De hardste windvlaag ooit gemeten is er nu eentje van een verbazingwekkende 407 kilometer per uur. De windvlaag van 407 kilometer per uur werd in 1996 gemeten op het Australische Barrow Island tijdens de cycloon Olivia.
Warme zomer en langetermijnvoorspellingen
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
Wat is storm? Windkracht 9 of meer op de schaal van Beaufort, dat noemen we storm. Vooral de windstoten kunnen je verrassen in het verkeer. Windstoten van 100 km/h of meer zijn denkbaar, en die voel je heel goed in je auto.
Sluit alle ramen en deuren
Het klinkt zo simpel, maar veel stormschade aan ramen of deuren komt doordat deze niet goed dicht zaten. Als een raam nog op een kiertje staat kan die door een windstoot zelfs helemaal los worden gerukt uit de sponning (de omlijsting).
Rijden in storm: let op regen
Tijdens een storm regent het vaak ook en soms komt het hemelwater met bakken naar beneden. Zorg er dan voor dat je goed zicht houdt en ook hier weer: pas de snelheid aan en houd afstand. Bij veel water op de weg moet je ook rekening houden met slecht zicht door opspattend water.
Hoewel de herfst de reputatie lijkt te hebben dat het regelmatig waait, liggen de gemiddelde windsnelheden het hoogst in de wintermaanden. De kans op storm is in Nederland het hoogst in de maanden december en januari. Ook de maanden februari en maart kennen redelijk hoge windsnelheden.
Een storm leidt tot schade aan dakpannen en schoorsteenkappen en veroorzaakt lichte schade in de bossen. Tijdens een storm wagen alleen zwaluwen en eenden zich nog in de lucht. Alle insecten blijven aan de grond. Op zee zijn hoge golven te zien met zware schuimstrepen en rollers.