Naarmate de puberteit vordert, zorgen de
Jongeren slapen vaak te kort en slecht. Piekeren, laat slapen door huiswerk, schermgebruik en gebrek aan regels van ouders zijn oorzaken die vaak voorkomen. En de verschuiving van het slaapritme door veranderingen in de hersenen helpen ook niet mee. Op deze pagina vind je alles over slaap en jongeren.
Doordat het lichaam van je puber zo snel verandert, heeft hij in deze periode juist veel slaap nodig. Pas laat in slaap vallen betekent 's ochtends moeilijk wakker te krijgen. Hij voelt zich daarom constant moe, wat het risico op een chronisch slaaptekort vergroot.
Menig ouder vraagt zich af waarom hun puber zoon of dochter ´s avonds niet kan slapen maar ´s ochtends niet uit bed te krijgen is. Het antwoord is simpel: dit heeft te maken met de ontwikkeling van hun hersenen. Pubers krijgen namelijk te maken met een verschuiving in hun slaapritme.
Wij hebben een indicatie van bedtijden voor pubers voor je op een rijtje gezet: 12-15 jaar: tussen 21:00 uur en 21:30 uur. 15-17 jaar: tussen 21:30 uur en 22:00 uur. 17-18 jaar: tussen 22:00 uur en 23:00 uur.
De extra uren die je creëert door 's nachts hooguit 3 à 4 uur te slapen zijn extra waardevol. Het is namelijk geen lastige opgave om deze tijd nuttig te besteden. Omdat je veel vroeger dan normaal bent opgestaan en haast als enige wakker bent, kun je volledig ongestoord je gang gaan.
De meeste jongeren vanaf 12 jaar hebben ongeveer 9 uur slaap nodig per nacht. Dat begint pas minder te worden als ze 18 jaar zijn. Dan wordt het ongeveer 8,5 uur. Het slaapritme verandert in de puberteit en verschuift ongeveer 2 tot 3 uur.
Een puber heeft gemiddeld negen uur slaap nodig per nacht. Dat is meer dan volwassenen nodig hebben. Toch komen veel pubers niet aan de nodige uurtjes. Dit kan een nadelig effect hebben op schoolprestaties en kan de kans op depressie vergroten.
Beweging: beweeg regelmatig, liefst buiten in voldoende daglicht. Beweging maakt je lichaam moe, waardoor je sneller in slaap valt en dieper slaapt. Ga echter niet te laat in de avond sporten, het duurt namelijk altijd even voordat je dan in slaap kunt vallen en dan wordt het al snel te laat.
U voelt zich moe, kunt zich minder concentreren of bent wat prikkelbaar. Maar als het slaapgebrek langer aanhoudt, bouwt u een slaapschuld op. Dat resulteert in een chronisch slaaptekort. Dat is moeilijk te herstellen, maar moet wel ernstig genomen worden.
Van de 12- tot 16-jarigen zegt 8 procent slaapproblemen te hebben gehad, van de 40- tot 50-jarigen is dit 19 procent, van de 75-plussers zelfs 28 procent. Voor alle leeftijdsgroepen geldt dat meer vrouwen dan mannen slaapproblemen rapporteren.
De precieze tijd hangt natuurlijk wel samen met hoe laat je op moet staan, maar met acht uur slaap kom je uit op 6.37. Voor de meeste mensen die van negen tot vijf werken een prima tijd om op te staan.
Voor tieners wordt vaak nog 9 uur slaap per nacht aanbevolen, maar deze richtlijn lijkt onterecht. Hoeveel slaap een kind nodig heeft neemt af met de leeftijd. Een 10-jarige zou tussen de 9 en 9,5 uur moeten slapen, een 12-jarige 8 tot 8,5 en voor een 16-jarige is 7 uur optimaal.
12 – 18 jaar: 8 – 10 uur slaap per dag/etmaal
Pubers krijgen vaak te horen dat ze lui zijn. Ze kunnen 's ochtends niet uit bed komen en zijn er 's avonds niet in te krijgen. Bij pubers verschuift het slaapblok naar achteren in de tijd. Dat gebeurt in een vrij korte periode.
Het gebruiken van de smartphone in bed kan leiden tot verschillende psychische klachten, zoals bijvoorbeeld het regelmatig hebben van nachtmerries, slapeloosheid en 's nachts weer wakker worden. Dat komt mede doordat de smartphone melatonine afbreekt en op die manier de biologische klok in de war stuurt.
De meeste deskundigen raden een slaaptijd tussen 7 en 9 uur per nacht aan. Sommige mensen voelen zich na 7 uur al uitgeslapen, andere hebben wat meer nodig. Langer dan 9 uur slapen per nacht wordt door de wetenschap en slaapexperts beschouwd als te veel voor een volwassene.
Minimaal 6,5 uur per nacht
Volgens Hamburger is een gemiddelde nachtrust van vier uur niet gezond, zeker op de lange termijn. "Al voelt iemand zich op dit moment goed genoeg bij minder dan 6,5 uur slaap, dat wil niet zeggen dat diegene geen klachten kan ontwikkelen op de lange termijn."
Volwassenen hebben voldoende aan 6 tot 8 uur slaap per nacht. Bij ouderen verdwijnt meestal de behoefte aan lange slaap: hun slaappatroon verandert. 's Nachts slapen ze korter, terwijl ze overdag indutten.
Lichamelijke gevolgen
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
In een universitaire studie ging hij na of het mogelijk is om slaaptekort in te halen (2). Hij kwam tot de conclusie dat je slaapschuld beter niet te lang laat aanslepen: een chronisch slaaptekort kun je immers niet meer volledig inhalen.
Korte powernaps verlagen het stressniveau en verhogen de productiviteit. Een langer dutje van een uur herstelt je hersencapaciteit zodat je beter in staat bent om nieuwe informatie op te slaan. Slaap werkt beter en langer dan caffeïne, dus die kop koffie als alternatief kun je ook wegwuiven.