Het huidige personeelstekort heeft meerdere oorzaken. Zo hebben we aan de ene kant te maken met vergrijzing en worden er steeds minder kinderen geboren, wat ervoor zorgt dat de populatie werkenden afneemt. Tegelijkertijd maken we, nu de coronacrisis (deels) voorbij is, een sterke economische groei door.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
In Nederland zijn de vier sectoren of branches die het meest te maken hebben met personeelstekort de ICT-branche, de onderwijssector, de bouwsector en technische beroepen.
Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek heeft meer dan 80 procent van de bedrijven inmiddels te maken met een personeelstekort. Vooral in de handel, de zakelijke dienstverlening en de zorg staan vele tienduizenden banen open.
'Als er recessie is, zijn er minder vacatures en meer werklozen. Groeit de economie, dan ontstaat er krapte op de arbeidsmarkt. ' Tweede oorzaak is de vergrijzing.
Het arbeidsaanbod en de aard van het werk zal de komende jaren ook veranderen als gevolg van de voortschrijdende technologische ontwikkelingen. Banen zullen verdwijnen, maar er zullen ook nieuwe voor in de plaats komen. Dit vraagt om nieuwe vaardigheden van werknemers en om continu te blijven leren.
Vooral in de sectoren cultuur, sport en recreatie, vervoer en opslag, de horeca en de handel ervaren ondernemers extra werkdruk voor het personeel als belangrijkste gevolg van het personeelstekort. Het aannemen van extra personeel zou de werkdruk kunnen verlagen. In de praktijk blijkt dit vaak lastig.
Naast de coronaberoepen die nu hot zijn, bieden ICT en techniek nog steeds structureel meer vacatures dan andere vakgebieden. Ook in de bouw, onderwijs, analyse & onderzoek en zorg is blijvend veel vraag naar personeel.
De handel schreeuwt met 90.000 vacatures het meest om personeel en in de horeca nam het aantal vacatures in het eerste kwartaal het sterkst toe. Tijdens de coronacrisis werkten veel mensen bij de GGD om mensen te vaccineren of testen. Dat werk is nu weggevallen.
De komende 20 jaar blijft de beroepsbevolking nog wel krimpen, denkt Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht. Wilthagen denkt zelfs dat het nog wel 30 jaar kan duren.
Even een blik personeel opentrekken, zoals werkgevers lang gewend waren te doen, is er voorlopig niet meer bij; het gaat misschien wel twintig, dertig jaar duren voor de arbeidsmarkt een nieuw evenwicht heeft gevonden, zegt Joop Schippers.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
Tips om aan nieuw personeel te komen:
Gebruik je persoonlijke en zakelijke netwerk en ook dat van je (oud)medewerkers. Veil de werkzaamheden als opdracht aan zzp'ers. Organiseer samen met andere mkb-ondernemers het werven en uitwisselen van personeel. Zet je vacature uit bij het UWV en de Sociale dienst.
Het tekort bij ProRail is niet alleen te wijten aan het algehele tekort op de arbeidsmarkt, concluderen de onderzoekers. De spoorbeheerder heeft zelf ook steken laten vallen. Op de werkvloer wordt er flink gemopperd, onder meer omdat medewerkers het gevoel hebben dat hun klachten over problemen weinig uithalen.
De krapte op de arbeidsmarkt treft steeds meer beroepsgroepen, blijkt uit een analyse van de NOS op basis van cijfers van het UWV. Naast de bekende schaarste aan onder meer machinemonteurs en verpleegkundigen is er nu ook een tekort aan hoveniers, loopbaanadviseurs, receptionisten en verkopers.
FNV: Grote zorgen onder personeel
Dat blijkt uit een peiling van vakbond FNV onder 664 werknemers waar vooral grondpersoneel en beveiligers aan mee hebben gedaan. De werkdruk zien zij als grootste knelpunt, gevolgd door het hoge ziekteverzuim, vertraagde vluchten en lange wachtrijen van passagiers.
Werken heeft een centrale plek in ons leven. Het geeft invulling en zin aan het bestaan en zorgt tegelijkertijd voor binding met de samenleving. Werkenden hebben een inkomen, collega's en daarmee een positie in de maatschappij. Een goed functionerende arbeidsmarkt draagt bij aan de economie en daarmee aan de welvaart.
Een krappe of ruime arbeidsmarkt
Als de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod van arbeid is er sprake van een krappe arbeidsmarkt (veel vacatures, weinig werkloosheid). Als het aanbod van arbeid groter is dan de vraag naar arbeid is er sprake van een ruime arbeidsmarkt (veel werklozen, weinig vacatures).
Door continu bezig te zijn met leren en ontwikkelen, houden we onze economie wendbaar. Wanneer het nodig is, kunnen werkenden dan eenvoudiger van werk of sector veranderen. Bedrijven en organisaties verspreiden zich steeds meer wereldwijd. En de concurrentie neemt toe, ook internationaal.
Een tekort aan personeel betekent namelijk niet altijd dat sprake is van overmacht aan de zijde van de onderneming. Het aangaan van een wederkerige overeenkomst betekent in feite dat beide partijen over en weer verplichtingen jegens elkaar hebben.
Met de studies accountancy en econometrie heb je de beste carrièrevooruitzichten, blijkt uit onderzoek van het UWV naar de arbeidspositie van universitair geschoolden. Een minder zekere toekomst hebben studenten archeologie en letterkunde.