Balsemen (thanatopraxie) zorgt ervoor dat het lichaam van de overledene zich niet natuurlijk kan ontbinden en daardoor langer blijft geconserveerd. Een gebalsemd lichaam blijft er mooi en natuurlijk uitzien tot aan de dag van de uitvaart.
Wat is balsemen? Bij balsemen wordt via het bloedvatenstelsel een conserverende vloeistof in het lichaam ingebracht. Door de vloeistof worden aanwezige lichaamseigen eiwitten gefixeerd waardoor ontbinding minder makkelijk op gang komt, hierdoor wordt de natuurlijke ontbinding vertraagd.
In Nederland is het conserverend behandelen van stoffelijke overschotten pas sinds 1955 verboden; voordien was het toegestaan. Argumenten tegen balseming e.d. waren dat het lijk geopend moest worden (wat verboden was), dat het een schijndode juist zou kunnen doden en dat het criminalistisch onderzoek zou tegenwerken.
De kosten van thanatopraxie worden bepaald door de uitvaartondernemer en de Thanatopracteur. Gemiddeld genomen kost een behandeling 500 euro. Het kan soms wat duurder worden wanneer een Thanatopracteur bijvoorbeeld van ver moet komen.
De totale behandeling duurt ongeveer 2-3 uur. Het proces is als volgt: Er wordt een conserverende vloeistof het lichaam ingespoten om de ontbinding tijdelijk stil te leggen/ te vertragen. Tijdens het injecteren wordt het lichaam gemasseerd totdat de vloeistof zich goed verspreid heeft.
Als er wordt gesproken over het schoonmaken na een overlijden of onopgemerkte dood, ligt de nadruk vaak op het risico van bloed overdraagbare ziekteverwekkers. Dit zijn ziektekiemen die in bloed leven en zeer veel ellende kunnen veroorzaken. Sommige van deze ziektekiemen worden bacteriën genoemd en anderen virussen.
Voor een lijk in een kist helemaal verteerd is (verdwenen is), moet u aan tientallen jaren denken. Soms kun je na honderden jaren nog skeletten of delen van skeletten op een oude begraafplaats vinden. Soms is na 20 of 30 jaar alles helemaal weg.
Bij traditionele balseming wordt er een relatief hoge concentratie formaline gebruikt waardoor het lichaam tot wel drie weken lang geconserveerd kan worden.
De wetgever gaat er van uit dat na een begraving van 10 jaar een lichaam helemaal geskeletteerd is. Dat houdt in dat alleen de belangrijkste grote botten over zijn. Bij sommige mensen zal dit al na 5 of 7 jaar het geval zijn, afhankelijk van de omstandigheden.
Het uiterlijk van een gebalsemd lichaam
Dit is met name goed zichtbaar bij de oren, hals en handen. Overige delen van het gebalsemde lichaam zijn namelijk vaak bedekt met kleding. Doordat de balsemvloeistof een rozige kleurstof bevat, krijgt het lichaam van de overledene een natuurlijke kleur net als bij leven.
U vraagt hoe lang een overledene ongekoeld op een kamer in een verzorgingshuis mag blijven. Dat is in principe onbeperkt. Althans, binnen 6 dagen (de 5e dag na die van het overlijden) moet iemand begraven of gecremeerd zijn, dus laat ik zeggen tot aan de uitvaart.
De eerste 36 uur na een overlijden koelt het lichaam langzaam af en zal het ook langzaam gaan verstijven. Tot 72 uur zal het lichaam verder verstijven, daarna wordt het weer slap.
Na het sterven
Omdat het hart het bloed niet meer rond pompt, zakt het bloed naar de laagst gelegen lichaamsdelen, de billen en de rug. Op sommige plekken waar het bloed zich verzamelt, ontstaan paarse lijkvlekken (livor mortis). Medicijnen kunnen die verkleuring versnellen.
Periode van 36 uur voor strafrechtelijk onderzoek
Er is een aantal redenen voor de periode van 36 uur. Zo moet de politie nog strafrechtelijk onderzoek kunnen doen als er vragen zijn over de doodsoorzaak.
De Wet op de lijkbezorging zegt niet hoelang iemand minstens boven de grond moet staan om begraven (of gecremeerd) te mogen worden. De wet formuleert het anders. De wet zegt dat er niet binnen 36 uur na het overlijden mag worden begraven of gecremeerd.
Het aanvangssalaris van een Uitvaartmedewerkers en balsemers bedraag meestal tussen de € 1.471 en € 2.477 bruto per maand. Na een dienstverband van 5 jaar bedraagt het salaris tussen de € 1.800 en € 2.925 per maand bij een werkweek van 38 uur.
Overleden dierbaren die overgegaan zijn naar het Licht, kunnen en komen op bezoek. Veelal zoeken ze contact. Je ervaart dan warmte, liefde en niet meer de onverwerkte emoties en trauma's van die persoon. Vaak kiezen zij ervoor om als tijdelijke gids bij je te blijven en je te ondersteunen.
Bij het cremeren wordt de kist in een crematieoven geplaatst. De kist vergaat daarbij door de hitte. Voorafgaand aan een crematie is er vaak een uitvaartdienst of een kerkdienst, maar het hoeft niet. Na het afscheid brengt de uitvaartondernemer de kist naar de ovenruimte, waar de uiteindelijke crematie plaatsvindt.
Het is niet zo dat een begrafenis of crematie pas na 5 dagen plaats MAG vinden. De termijn van 5 dagen wordt vaak genomen als compromis tussen het tijdig zo veel mogelijk mensen op de hoogte stellen van het overlijden en de zaak niet onnodig te rekken en het belang van de volksgezondheid.
In Nederland is mummificatie van een zojuist overleden persoon niet toegestaan. Elke conserverende behandeling van een stoffelijk overschot is verboden. Van dit verbod is evenwel ontheffing mogelijk. Die ontheffing geeft de minister van Volksgezondheid.
Er zijn geen kosten verbonden aan een mortuarium indien de overledene binnen drie uur na overlijden wordt overgebracht vanuit het ziekenhuis naar een locatie.
Binnen twee weken na intreding van de dood komen producten van ontbinding uit de lichaamsopeningen zoals uit de mond, de neus, de anus en eventuele andere lichaamsopeningen (bijvoorbeeld wonden). De stank van rotting is op dit moment overweldigend aanwezig.
Na verloop van tijd zakken de zijkanten van de kisten in elkaar, maar de (kisten met de) lichamen zakken niet dieper de grond in. Die blijven allemaal liggen op de diepte waarop ze begraven zijn. In een 3-persoons graf worden de kisten vaak geplaatst op dieptes van ongeveer 120 cm, 210 cm en 300 cm.
Hoe een lijkengeur ruikt hangt voor een groot deel af van de concentraties van de componenten die de geur samenstellen. Meestal is er een duidelijk verschil te ruiken tussen de geur van rotte vis en de geur van rot vlees. De lijkengeur van een vleeseter verschilt doorgaans ook van die van een planteneter.