De gevoeligheid voor het ontwikkelen van schildklierkanker na blootstelling aan radioactief jodium neemt sterk af met de leeftijd. Vooral mensen jonger dan 18 en zwangere vrouwen zijn bij een nucleair ongeval gebaat bij het innemen van jodiumtabletten.
Het innemen van de jodiumtabletten heeft boven 40 jaar geen beschermend effect. Maar geeft wel beperkte risico's op allergie en schildklierfunctiestoornissen. Een uitzondering geldt voor zwangeren die ouder zijn dan 40 jaar.
Bij mensen ouder dan 40 jaar is de inname van jodiumtabletten meestal niet nodig. Het risico om schildklierkanker te ontwikkelen na blootstelling aan radioactief jodium is bij die leeftijdsgroep immers zeer laag.
Voor de volgende groepen zijn jodiumtabletten beschikbaar: mensen tot en met 40 jaar die binnen de eerste ring van een kerncentrale wonen; kinderen tot 18 jaar die 20 tot 100 kilometer van een kerncentrale wonen; zwangere vrouwen die maximaal 100 kilometer van een kerncentrale wonen.
Maar bij blootstelling aan zeer hoge doses radioactieve straling kunnen jodiumpillen wel nut hebben. Het heeft geen enkele zin om op eigen houtje jodiumtabletten in te nemen. Ze zijn enkel doeltreffend wanneer je ze op het juiste moment inneemt, en dat is wanneer er een nucleaire ramp plaatsvindt.
jodiumtabletten uitdelen en adviseren deze op een bepaald tijdstip in te nemen; besluiten tot evacuatie van een bepaald gebied; mensen vragen te gaan schuilen. Dit houdt in: binnen blijven of naar binnen gaan en deuren, ramen en alles wat als ventilatie werkt, sluiten.
Overheid heeft noodvoorraad
Jodiumtabletten kunnen verkocht worden, maar de voorraad is beperkt. Bovendien heeft VWS de beschikking over een noodvoorraad jodiumtabletten. Ook hebben veel huishoudens in Nederland al in 2017 en 2021 tabletten ontvangen om de gevolgen van een ongeluk met een kerncentrale te verkleinen.
Een te hoge inname van jodium kan de werking van de schildklier verstoren. Daarom is voor jodium een veilige bovengrens vastgesteld. Te veel jodium kan onder andere leiden tot schildkliervergroting of een overstimulering van de schildklier. Bij de meeste mensen hoeft een teveel aan jodium niet tot problemen te leiden.
'Jodiumtabletten zijn bedoeld voor eenmalig gebruik zo kort mogelijk na de kernramp. Bij langdurige blootstelling in het milieu kan een extra dosis nodig zijn, afhankelijk van metingen na een kernramp. De dosering is afhankelijk van de leeftijd. Jodiumpillen moet je zo kort mogelijk na de blootstelling innemen.
Jodiumtabletten in huis halen: een goede reflex
Vooral bij kinderen is de bescherming van de schildklier tegen een besmetting door radioactief jodium belangrijk om kankers op lange termijn te voorkomen. Om het nodige effect te hebben, moet het stabiel jodium op het juiste moment worden ingenomen.
Radioactief jodium kan onder andere door inademing in het lichaam terechtkomen en door de schildklier worden opgenomen. Door jodiumtabletten met de werkzame stof kaliumjodide in te nemen, op het moment dat de overheid dit aangeeft, raakt de schildklier verzadigd met stabiel jodium.
Extra blootstelling aan ioniserende straling verhoogt de kans op schadelijke gezondheidseffecten. Om mensen hiertegen te beschermen kunnen verschillende maatregelen genomen worden, zoals schuilen, evacueren of het innemen van jodiumtabletten.
Jodiumtabletten zijn zeer lang houdbaar wanneer ze in hun ongeopende verpakking op de juiste manier bewaard worden. Dr. Lodewijk Van Bladel: “Zo lang je de tabletten afschermt van licht en vocht door ze intact in de verpakking te laten, kunnen ze makkelijk 20 tot 30 jaar mee.
U kunt de jodiumtabletten kopen bij apotheken en drogisterijen bij u in de buurt (adviesprijs € 2,95). Zij kunnen de jodiumtabletten ook voor u bestellen. Een doosje bevat 10 tabletten. Dat is afhankelijk van de leeftijd voldoende voor 5 tot 10 kinderen.
De schildklier is het enige orgaan in het lichaam dat jodium opneemt en ook vasthoudt. De straling die het radioactief jodium in de schildklier uitzendt remt de groei van de schildkliercellen, waardoor ook de productie van het schildklierhormoon vermindert.
De werking van de schildklier en de schildklierhormonenAan de voorkant van het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan, zit de schildklier. Jodium innemen tegen radioactieve stralingInname van jodium is een bewezen effectief middel tegen de opname van radioactieve straling door de schildklier.
De belangrijkste bron van jodium is brood. Daarnaast zit jodium in zuivel (zoals melk of yoghurt), eieren en vis. Als je zwanger bent, en het lukt je structureel niet om voldoen jodium binnen te krijgen, dan is het advies jodium aan te vullen met een supplement.
Als je de tabletten slikt binnen de zes uur, ben je 100% beschermd. Na 24 uur bieden de tabletten geen bescherming meer.
In één ei vind je ongeveer 25 mcg jodium – een zesde deel van wat je per dag nodig hebt. Groenten bevatten slechts sporen van jodium en kunnen niet je voornaamste bron van jodium zijn.
Zuivel. De hoeveelheid jodium in zuivel verschilt sterk op basis van het jodiumgehalte in het veevoer en het gebruik van jodiumhoudende ontsmettingsmiddelen tijdens het melken. Met een schaaltje volle yoghurt of kwark van 150 gram krijg je gemiddeld zo'n 22 microgram jodium binnen.
Wees voorbereid op volgende aanvallen. Een nucleaire aanval zal waarschijnlijk geen unieke situatie zijn. Wees voorbereid op de volgende aanval(len) van vijandelijke landen, of op een invasie door het aanvallende land. Houd je schuilkelder intact, tenzij je de materialen absoluut nodig hebt om te overleven.
Studies laten zien dat jij en maximaal 100.000 stadgenoten gered kunnen worden, ten minste: als je je hoofd erbij houdt en de straling laag genoeg. Het allerbelangrijkst: probeer een fall-out, ofwel radioactieve neerslag, te ontwijken.
Een bom als die op Hiroshima kan je al overleven op 10 kilometer afstand. Maar de krachtigste bom die ooit tot ontploffing is gebracht, de Tsar Bomba (50 megaton) zou indien boven Utrecht tot ontploffing gebracht alles van Amsterdam tot Den Bosch in de as leggen.
Jodiumtabletten worden voorgeschreven bij schildklierproblemen, bij de zeldzame schimmelinfectie sporotrichose, en om de schildklier te beschermen bij een nucleaire ramp. Bij Etos kan je jodiumtabletten kopen van Etos Merk en Orthica.