Een tijdelijke stoma wordt bijvoorbeeld aangelegd om een deel van de darm rust te geven. Soms blijkt na verloop van tijd dat een stoma niet kan worden opgeheven. Er is dan sprake van een blijvend stoma. Een blijvende stoma wordt onder andere aangelegd als de hele dikke darm of anus wordt weggehaald.
Een eindstandig stoma heeft één opening, voor zowel de ontlasting als het slijm. De dubbelloops stoma is vaak tijdelijk en wordt later weer opgeheven.
Een darmstoma kan tijdelijk of blijvend zijn. Dat is meestal afhankelijk van de reden waarom u een stoma krijgt. De aanleg van een stoma kan namelijk verschillende oorzaken hebben. Een tijdelijke stoma krijgt u meestal om uw dikke of dunne darm rust te geven, bijvoorbeeld bij een ontsteking of na een operatie.
Toch kan er, vooral in de eerste periode na de aanleg van de stoma (enkele dagen tot weken na de operatie), nog ontlasting in dat deel van de darm aanwezig zijn. Daarbij geeft de darmwand van zichzelf slijm af. Als dit zich verzamelt, kunt u het gevoel hebben dat u naar het toilet moet.
Je hebt een blijvend stoma nodig als je darmen na de operatie niet meer aan je anus vastgemaakt kunnen worden. Je ontlasting kan dan niet bij je anus komen en zo het lichaam verlaten. De ontlasting kan alleen nog via een stoma het lichaam uit. De stoma is dan blijvend, je hebt de stoma altijd nodig.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
Een tijdelijk colostoma is meestal een dubbelloops-stoma en is het resultaat van de chirurgische ingreep die erin bestaat een gedeelte van de dikke darm (colon) met de huid te verbinden. De dikke darm wordt doorheen de buikwand (spieren en onderhuids vetweefsel) gehaald en bevestigd aan de huid.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
Douchen en baden
' Die vraag wordt vaak gesteld. Het antwoord is 'ja', maar u moet rekening houden met het volgende: Als u zonder stomamateriaal gaat douchen, kan er ontlasting of urine uit de stoma komen. U kunt ook mét stomamateriaal douchen en het materiaal daarna afdrogen of verwisselen.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.
Aantal mensen met een stoma
Ongeveer 38.000 mensen in Nederland hebben een colo-, ileo of urostoma. Elk jaar stijgt het aantal mensen dat een stoma krijgt. Geschat wordt dat er in Nederland circa 7.000 nieuwe stomadragers per jaar bijkomen.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
Een darmstoma kan bij een totale vernauwing geen ontlasting meer produceren. U kunt daarbij klachten krijgen als een opgezette buik en misselijkheid, soms met braken. Bij een gehele vernauwing van uw urinestoma stopt de urineproductie en krijgt u pijn in uw flanken.
Stomamateriaal hoort bij het zogenaamde 'restafval' (meestal de grijze) in bijna alle gemeenten. Gebruikt stomamateriaal kan behoorlijk stinken. Daarom wat praktische tips: Hang in de container een pantykous met mottenballen.
De chirurg maakt in totaal 3 tot 6 kleine sneetjes. Hierdoor worden dunne buisjes ingebracht. Door deze buisjes worden de chirurgische instrumenten geleid. Eerst wordt het stuk darm of de hele dikke darm los gemaakt en vervolgens wordt er een snee gemaakt, waardoor de darm verwijderd kan worden.
Er bestaan verschillende types stoma's. De drie meest voorkomende zijn colostomie, ileostomie en urostomie. Elke stomaprocedure wordt om verschillende redenen uitgevoerd.
Een mens kan leven zonder dikke darm. Via de dunne darm komen alle voedingsstoffen in uw lichaam. De dikke darm haalt vooral het vocht uit de ontlasting. Zonder dikke darm komt er minder vocht in uw lichaam.
In principe kunt u met een stoma gewoon zwanger worden. Heeft u colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn, en bevindt de aandoening zich in een actieve fase, dan zal uw arts u een zwangerschap afraden. Dat geldt ook in de eerste één à twee jaar na de stomaoperatie, omdat uw lichaam dan nog tot rust moet komen.