Bij een sterkere wind wordt de lichaamswarmte van je huid sneller afgevoerd. Bij windstil weer wordt de lucht vlak boven de huid wat warmer en daardoor voelt het niet zo koud aan. Wanneer dat warme laagje wordt afgevoerd, voel je het kouder worden en naarmate de windsnelheid hoger is, koel je sneller af.
Oostenwind. Bij een oostenwind komt de lucht vanuit het Europese vasteland en bij gebrek aan veel water is de lucht vaak droog. In de winter is het daar een stuk kouder dan aan zee. Bij een oostenwind is het in Nederland meestal koud, droog en zonnig.
“Het is onzin dat je van kou of tocht op zichzelf ziek wordt” vertelt Jan Wilschut, viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Verkoudheid of griep krijg je door een virus dat je van andere mensen krijgt aangeproest.”
Wanneer je lichaam in een koudere omgeving verblijft, vernauwen de bloedvaten in je handen en voeten zich namelijk, waardoor daar minder bloed doorheen stroomt. Doordat er minder bloed naar je handen en voeten wordt gepompt, verliest de rest van je lichaam minder waardevolle warmte.
Water drinken helpt om je lichaamstemperatuur te reguleren. Met genoeg vocht houdt je lichaam de warmte beter vast waardoor je het minder snel koud hebt. Volgens het Voedingscentrum heb je minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag nodig. Zo blijf je lekker warm en voorkom je onnodige hoofdpijn.
Kou heeft een positief effect op de weerstand en het stimuleert de bloedsomloop. Ook activeert het bruin vet, wat kan helpen om af te vallen. Maar misschien het allerbelangrijkste: kou maakt gelukshormonen vrij die je een fijne roes en een mentale boost geven.
Organen/spieren werken minder goed door de kou
Zolang uw lichaam tussen de 35,5 en 37,5 graden is, is er niets aan de hand. Wanneer dit onder de 35 graden komt, is er sprake van onderkoeling. Met name de nieren, het hart, de stofwisseling en de spieren krijgen het zwaar te verduren.
Dit kan te maken hebben met hormonen, lichaamsgewicht, lichaamslengte, sporten en nog veel meer. Neem bijvoorbeeld gewicht. Bij lichaamstemperatuur spelen warmteproductie en isolatie van spieren en vet een belangrijke rol. Doordat vet isoleert, hebben extreem zware mensen het vaak eerder warm.
Maar het is zeker niet zo dat het longweefsel in koude lucht zal bevriezen. Daar hoef je geen angst voor te hebben. Het uitgebreide netwerk van de bloedvaten in het longweefsel voorkomt dat dit gebeurt. Voor zover we nu weten kunnen de longen extreem koude temperaturen aan zonder beschadigd te raken.
Tocht: niet zo onschuldig als het lijkt
“Ik zit op de trek”, zeggen ze daar als ze in de tocht zitten. Toch is tocht allesbehalve gezellig en kan het zorgen voor heel veel lichamelijke ongemakken. Bekende gevolgen van langdurig op de tocht zitten, zijn stijve schouders of een stijve nek.
Terug naar kou vatten. Koel je heel erg af (ja, door tocht of vooral nat worden in de kou) dan moet al het bloed naar de vitale organen en worden de slijmvliezen even minder doorbloed.
Hoewel de herfst de reputatie lijkt te hebben dat het regelmatig waait, liggen de gemiddelde windsnelheden het hoogst in de wintermaanden. De kans op storm is in Nederland het hoogst in de maanden december en januari. Ook de maanden februari en maart kennen redelijk hoge windsnelheden.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Als de zon ondergaat, vallen de opwaartse luchtbewegingen stil, het begin van een rustige en kalme nacht met sterren aan de hemel. Dit afkoelingsproces aan de grond is bij mooi weer de belangrijkste reden waarom de wind tegen de avond gaat liggen.
De huid is het grootste orgaan van het lichaam. Hij reguleert de lichaamstemperatuur en beschermt ons tegen microben.
Het bleek, dat bij alle drie groepen van temperatuurbepaling de huid van het voorhoofd het hoogst is, namelijk gemiddeld 35°.
“Het lichaam heeft enige tijd nodig om aan een andere temperatuur te wennen. Dat merk je bijvoorbeeld ook als je op vakantie gaat naar een warm land. Na een week zijn interne processen zoals je zweetproductie, huiddoorbloeding en warmteproductie grotendeels gewend aan de nieuwe situatie.”
In een koude ruimte verbrand je meer calorieën om op temperatuur te komen en te blijven. Je stofwisseling werkt beter bij koudere temperaturen, wat ook nog eens ziekten als diabetes helpt voorkomen. In plaats van naar de sportschool gaan en rauwkost eten, kun je dus ook een uurtje verkleumd onder de dekens gaan liggen.
Als we slapen in een te koude slaapkamer, zal ons lichaam zich proberen aanpassen aan de omgevingstemperatuur. Het probeert dan de lichaamstemperatuur te corrigeren tot het een goede temperatuur aangenomen heeft. Hierdoor slaapt men lichter en wordt men sneller wakker.
18 graden is de beste temperatuur
Het heeft te maken met onze lichaamstemperatuur. Om in slaap te vallen, moet je lichaamstemperatuur dalen. Dat lukt natuurlijk niet als je dekbed te dik is of als de slaapkamer te warm is. De ideale temperatuur om te slapen is ongeveer 18 graden.
Koudebruggen zijn een gevolg van slecht isoleren. Een koudebrug is een deel in de muur dat niet goed geïsoleerd is. Wanneer de spouwmuur geïsoleerd is, kan het zo zijn dat de isolatie op sommige plaatsen niet helemaal dekkend is geweest.
In principe is koud douchen niet gevaarlijk, tenzij je hartproblemen hebt. Overleg dan altijd eerst even met je (huis)arts voordat je gaat experimenteren met koud douchen. Wanneer je hartproblemen hebt, kan de 'klap' die de koude douche je geeft, gevaarlijk zijn.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is 18 graden een veilige en gezonde temperatuur voor in huis. Bij een kamertemperatuur van 18 graden functioneren de meeste mensen goed en loopt u de minste kans op gezondheidsklachten.