Het innemen van de jodiumtabletten heeft boven 40 jaar geen beschermend effect. Maar geeft wel beperkte risico's op allergie en schildklierfunctiestoornissen. Een uitzondering geldt voor zwangeren die ouder zijn dan 40 jaar.
Voor de volgende groepen zijn jodiumtabletten beschikbaar: mensen tot en met 40 jaar die binnen de eerste ring van een kerncentrale wonen; kinderen tot 18 jaar die 20 tot 100 kilometer van een kerncentrale wonen; zwangere vrouwen die maximaal 100 kilometer van een kerncentrale wonen.
Maar bij blootstelling aan zeer hoge doses radioactieve straling kunnen jodiumpillen wel nut hebben. Het heeft geen enkele zin om op eigen houtje jodiumtabletten in te nemen. Ze zijn enkel doeltreffend wanneer je ze op het juiste moment inneemt, en dat is wanneer er een nucleaire ramp plaatsvindt.
'Jodiumtabletten zijn bedoeld voor eenmalig gebruik zo kort mogelijk na de kernramp. Bij langdurige blootstelling in het milieu kan een extra dosis nodig zijn, afhankelijk van metingen na een kernramp. De dosering is afhankelijk van de leeftijd. Jodiumpillen moet je zo kort mogelijk na de blootstelling innemen.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is 150 microgram. Waarom deelt de overheid gratis jodiumtabletten uit? De regering wil de bevolking beter beschermen bij een eventuele kernramp.
Overheid heeft noodvoorraad
Jodiumtabletten kunnen verkocht worden, maar de voorraad is beperkt. Bovendien heeft VWS de beschikking over een noodvoorraad jodiumtabletten. Ook hebben veel huishoudens in Nederland al in 2017 en 2021 tabletten ontvangen om de gevolgen van een ongeluk met een kerncentrale te verkleinen.
Bij mensen boven de 40 jaar is de kans op het krijgen van schildklierkanker door straling heel klein en wegen de positieve gevolgen van het innemen van een jodiumtablet niet op tegen de mogelijke bijwerkingen. Volwassenen boven de 40 jaar wordt het dan ook afgeraden om jodiumtabletten in te nemen.
Bij een kernramp verkleinen jodiumtabletten de kans op schildklierkanker. Bij zo'n ramp komt er radioactief jodium vrij. Dit adem je in en kan zorgen voor schildklierproblemen. Door op het juiste moment een jodiumtablet in te nemen, raakt de schildklier verzadigd met stabiel jodium (ongevaarlijk jodium).
De neerslag bestaat uit radioactief materiaal - aarde, puin dat is verdampt en uitgestrooid in de vorm van stof en as. Je kunt het beste een goede plek zoeken om je te verstoppen: hoe meer dik materiaal er tussen jou en de buitenwereld zit, hoe beter. Daarna wacht je totdat reddingswerkers je kunnen helpen.
Om het risico op kanker te vermijden, moeten jodiumtabletten ingenomen worden zodat de schildklier verzadigd raakt met niet-radioactief jodium waardoor het radioactief jodium geen kans meer maakt. Het teveel aan jodium (niet-radioactief en radioactief) plas je uit.
Radioactief jodium kan onder andere door inademing in het lichaam terechtkomen en door de schildklier worden opgenomen. Door jodiumtabletten met de werkzame stof kaliumjodide in te nemen, op het moment dat de overheid dit aangeeft, raakt de schildklier verzadigd met stabiel jodium.
U kunt de jodiumtabletten kopen bij apotheken en drogisterijen bij u in de buurt (adviesprijs € 2,95). Zij kunnen de jodiumtabletten ook voor u bestellen. Een doosje bevat 10 tabletten. Dat is afhankelijk van de leeftijd voldoende voor 5 tot 10 kinderen.
Jodiumtabletten zijn sinds 6 maart 2018 gratis te verkrijgen in elke apotheek in België. Op vertoon van de identiteitskaart kan iedereen een verpakking met 10 tabletten per gezin afhalen. Een verpakking volstaat voor een familie van 4 personen.
Extra blootstelling aan ioniserende straling verhoogt de kans op schadelijke gezondheidseffecten. Om mensen hiertegen te beschermen kunnen verschillende maatregelen genomen worden, zoals schuilen, evacueren of het innemen van jodiumtabletten.
De belangrijkste bron van jodium is brood. Daarnaast zit jodium in zuivel (zoals melk of yoghurt), eieren en vis. Als je zwanger bent, en het lukt je structureel niet om voldoen jodium binnen te krijgen, dan is het advies jodium aan te vullen met een supplement.
Een bom als die op Hiroshima kan je al overleven op 10 kilometer afstand. Maar de krachtigste bom die ooit tot ontploffing is gebracht, de Tsar Bomba (50 megaton) zou indien boven Utrecht tot ontploffing gebracht alles van Amsterdam tot Den Bosch in de as leggen.
Je zult moeten rantsoeneren om te overleven en je uiteindelijk bloot moeten stellen aan de straling (tenzij je in een speciale schuilkelder zit, met voedsel en water). Verwerkte levensmiddelen zijn veilig om te eten, zolang de houder geen gaten heeft en relatief goed intact is.
Veel mensen denken dat de straling direct fataal is: dat is niet zo. De hitte en de schokgolf zijn het ergste aan een atoombom. De radioactiviteit is een sluipmoordenaar, maar deze is met goede medische zorg wel te overleven. Het hangt uiteraard ook af van hoe dichtbij je bij de bom was.
Waar zit jodium in? Jodium komt voor in brood dat gebakken is met bakkerszout, zeevis, eieren, zuivelproducten, zeewier en sommige vleeswaren. In Nederland zit er van nature niet veel jodium in de voeding.
Mensen die in de omgeving van een nucleaire site wonen
Alle inwoners van gemeenten in een zone van 20 kilometer rond een nucleaire site (10 kilometer voor IRE Fleurus) die nog geen jodiumtabletten in huis hebben, halen best uit voorzorg jodiumtabletten in huis.
Als u uw jodiumtabletten in hun originele verpakking bewaart, blijven ze minstens 10 jaar en waarschijnlijk zelfs 20 jaar bruikbaar. Op de verpakking staat de productiedatum van de tabletten. Bewaar ze op een plaats waar u ze snel kunt terugvinden, bij voorbeeld in uw medicijnkastje.
Jodiumtabletten worden voorgeschreven bij schildklierproblemen, bij de zeldzame schimmelinfectie sporotrichose, en om de schildklier te beschermen bij een nucleaire ramp. Bij Etos kan je jodiumtabletten kopen van Etos Merk en Orthica.
Radioactief jodium kan door inademing in het lichaam terechtkomen en door de schildklier worden opgenomen. Dit kan op de langere termijn schildklierkanker veroorzaken bij jonge mensen. Door op het juiste tijdstip jodiumtabletten in te nemen, raakt de schildklier verzadigd met stabiel, ongevaarlijk jodium.