Dat komt vooral omdat Nederland klein en dichtbevolkt is. In landen als Frankrijk of Italië zit er veel meer ruimte tussen landbouwbedrijven en natuurgebieden, en omdat natuurgebieden er veel groter zijn, wordt de kritische depositiewaarde er minder makkelijk overschreden.
Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Deze fijnstof kan leiden tot long- en luchtwegklachten. Al tientallen jaren komt er veel teveel stikstofoxiden en ammoniak in de lucht en natuur terecht. Voor onze natuur, gezondheid en voedselproductie moet de hoeveelheid stikstof daarom omlaag.
De landbouw zorgt voor ongeveer 60% van de stikstofuitstoot (door mest, maar ook uit kassen en door landbouwvoertuigen), het wegverkeer voor bijna 30%. Zowel de uitstoot door de landbouw als door het verkeer is flink afgenomen sinds de jaren '90.
“De stikstofemissie is vooral in bepaalde gebieden erg hoog, vooral in noordwest-Duitsland, waar relatief veel veehouderij is”, legt Ehlers uit. Maar omdat Duitsland een veel groter landoppervlakte heeft dan Nederland, is de uitstoot relatief minder.
Ook in België boze boeren
Ook België heeft een grote landbouwsector in relatief klein grondgebied. "Waar wij nog een heel klein beetje ruimte hebben, is de grenswaarde in Vlaanderen echt 0,0", zegt De Vries. "Die mogen dus helemaal geen extra stikstof uitstoten rondom natuurgebieden."
Ondanks schoonste landbouw stoot Nederland meeste stikstof uit in Europa. Nederland produceert per hectare gemiddeld 4 keer zo veel stikstof dan de rest van Europa. Nederland is ook een netto exporteur van stikstof: in het buitenland komt 3 keer meer Nederlandse stikstof terecht, dan er vanuit andere landen binnenkomt.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem. De meeste uitstoot van ammoniak komt dan wel van de boeren, maar ze zijn zeker niet de enige die ammoniak uitstoten.
Waar komt de meeste stikstof vandaan? Twee derde van de stikstofdepositie wordt in Nederland zelf veroorzaakt, aldus schattingen van het RIVM: met name door landbouw, verkeer en industrie. Van die sectoren draagt de landbouw verreweg het meeste bij aan de hoeveelheid stikstof in de natuur.
Emissie (uitstoot)
Stikstofoxiden komen vooral vrij bij verbranding van fossiele brandstoffen. De belangrijkste bronnen van stikstofoxiden zijn het verkeer, energiecentrales en de industrie. Ammoniak komt vooral uit de landbouw, maar ook het verkeer en mensen produceren ammoniak.
Planten en dieren trekken zich weinig aan van landsgrenzen en het is daarom belangrijk om natuurbescherming in Europees verband aan te pakken. Nederland heeft zo'n 160 gebieden aangemeld als Natura 2000-gebieden om hieraan bij te dragen. Zo voorkomen we dat de natuur in Europa en in Nederland steeds eenvormiger wordt.
Centraal in het probleem in Nederland staat de uitstoot van ammoniak uit de landbouw en stikstofoxiden uit verbrandingsmotoren. Deze stikstofverbindingen slaan weer neer in droge en natte depositie. In het water en de bodem vinden omzettingen plaats waarbij ook weer gasvormige N2 kan ontstaan.
De reden dat er nu veel bouwprojecten stil liggen is dat er tijdens het bouwen van een gebouw of weg veel stikstof wordt uitgestoten in omliggende Natura2000 gebieden. De oorzaak van deze uitstoot is groot materieel, zoals graafmachines, vrachtwagens, kranen, bulldozers en shovels.
Koeien zijn de grootste stikstofproducenten. Zodra hun plas en mest samenkomt ontstaat ammoniak en dit is een vorm van stikstof. Sinds 2020 zijn boeren verplicht om minder krachtvoer met eiwitten aan hun koeien te voeren. Daardoor produceren die koeien minder ammoniak en dus stikstof.
De geoxideerde stikstofverbindingen ( NOx Stikstofoxiden (Stikstofoxiden)) worden voornamelijk uitgestoten door verkeer en industrie als bijproduct van verbrandingprocessen. De gereduceerde stikstof (ammoniak) komt voornamelijk vrij bij landbouwactiviteiten door verdamping uit dierlijke mest en kunstmest.
Teveel stikstof is slecht voor de natuur. Planten die van stikstof houden, zoals grassen, brandnetels en bramen, groeien extra hard. Zo verdringen ze kwetsbare planten. Insecten, vogels en andere dieren die afhankelijk zijn van deze planten verdwijnen daardoor ook.
De stikstofuitstoot naar de lucht bestaat voornamelijk uit ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). In 2020 bestond de stikstofemissie naar de lucht uit 124 miljoen kilogram ammoniak (met name afkomstig uit de landbouw) en 177 miljoen NOx (vooral uit verkeer en industrie).
Stikstofoxiden en ammoniak reageren met andere deeltjes waardoor er fijnstof wordt gevormd. Dit fijnstof kan mijlenver met de wind meegevoerd worden voordat het ergens neerkomt. Een deel waait de grens over maar het kan ook in Nederland in het water of de bodem terecht komen.
Stikstof komt overal
Als alle boeren elk jaar tot 2030 vijf procent van hun veestapel inkrimpen komen we een heel eind. Zij moeten ook zorgen voor minder gebruik van kunstmest, pesticiden, voor normale graslanden en krijgen meer land beschikbaar per dier.
De meeste planten kunnen stikstof alleen in minerale vorm uit de bodem opnemen. Verbindingen met stikstof komen ook voor in explosieven. Veel chemische verbindingen zoals ammoniak, salpeterzuur, nitraten en cyaniden bevatten stikstof.
Een gedeelte van de stikstof komt naar beneden met regen: natte depositie. Het overige deel van de stikstof komt naar beneden door de werking van de zwaartekracht (droge depositie). Ammoniak kan in de lucht of in het water reageren tot ammonium (NH4+).
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
De huidige stikstofstrategie van het kabinet zal er volgens de berekeningen toe leiden dat 11.200 boerenbedrijven moeten stoppen en nog eens 17.600 boeren hun veestapel fors moeten inkrimpen, met een derde tot bijna de helft.
Tata Steel en Schiphol grootste uitstoters van stikstofoxiden in Nederland. Staalconcern Tata Steel is de grootste uitstoter van stikstofoxiden in Nederland, gevolgd door luchthaven Schiphol.
In 2020 werd van de totale hoeveelheid broeikasgassen 32 procent door de industrie uitgestoten, 20 procent door de sector elektriciteit, 19 procent door de sector mobiliteit (binnenlands verkeer en vervoer), 16 procent door de landbouw en 13 procent door de gebouwde omgeving (vanwege het stoken van aardgas voor ...
Stikstofoxiden. De luchtvaart stootte bijna 30 miljoen kilo stikstofoxiden uit in 2020. De bijdrage van de luchtvaart aan de totale stikstofoxide-uitstoot door de Nederlandse economie was in 2020 rond de 8 procent.