Bij langdurige eenzaamheidsgevoelens kan een zichzelf versterkende negatieve spiraal in werking worden gezet. Het pijnlijke gevoel van eenzaamheid is een zelfde soort pijnsignaal als honger. Dit negatieve gevoel motiveert mensen om aansluiting te zoeken met anderen.
Niet alleen lijden mensen onder eenzaamheid, maar deze ernstige, chronische vorm maakt mensen ook ziek. 'Mensen kunnen somber of depressief worden, maar het leidt ook tot fysieke klachten', zegt Anja Machielse.
Eenzaamheid veroorzaakt gezondheidsrisico's
Eenzaamheid kan ook leiden tot depressie en een verhoogd risico op hartziekten en de ziekte van Alzheimer. Mensen die eenzaam zijn vertonen vaker ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen.
Als iemand die eenzaam is, een bekende ziet, wordt het beloningssysteem in de hersenen super actief, veel actiever dan bij mensen die niet eenzaam zijn. 'Dat geeft aan hoe groot de behoefte bij eenzame mensen is om een bekende te zien', zegt Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie.
Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan zelfvertrouwen, onvermogen anderen te vertrouwen, sterke verlegenheid, of emotionele instabiliteit. Eenzaamheid komt relatief vaak voor bij mensen met psychische klachten, zoals een angststoornis, depressie of autisme.
Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Als je alleen bent, heb je niemand om je heen. Wanneer iemand geen of nauwelijks sociale contacten heeft, spreken we van sociaal isolement. Wat eenzaamheid is, hoe het voelt en wat het met je doet is voor iedereen anders. De een heeft meer betekenisvolle relaties of een groter sociaal netwerk nodig dan de ander.
Bij sociaal isolement ontbreekt het mensen aan een ondersteunend netwerk van familie, vrienden en bekenden. Ze missen de persoonlijke relaties waar zij op terug kunnen vallen wanneer ze steun nodig hebben. Het gaat dan om praktische, emotionele of gezelschapssteun.
Je kan 24 uur per dag terecht bij de Luisterlijn voor een gesprek van mens tot mens: 088 0767 000 of via een lokaal telefoonnummer, chat en mail. Het kan gaan over verdriet, verlies, zorgen of eenzaamheid. Of iets anders. De vrijwilligers van de Luisterlijn hebben tijd en aandacht voor jouw verhaal.
Ernstige eenzaamheid 2020
Sociale eenzaamheid wordt gemeten met onder andere de uitspraak: 'Wanneer ik daar behoefte aan heb, kan ik altijd bij mijn vrienden terecht'. Iemand is “ernstig eenzaam” bij negen ongunstige scores. De vragenlijst is bedoeld voor onderzoek onder grote groepen mensen.
Eenzaamheid is helaas niet altijd op te lossen. Soms is het te verminderen. Ook kan je doel zijn om te leren beter met eenzaamheidsgevoelens om te gaan.
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.
Eenzaamheid is niet besmettelijk – althans niet in de traditionele zin. En hoewel het met gezondheidsproblemen gepaard kan gaan, is het geen ziekte. Eenzaamheid ontstaat wanneer de sociale relaties die je hebt kwalitatief of kwantitatief onderdoen voor de sociale relaties die je verlangt.
Maar waar komt eenzaamheid eigenlijk vandaan? Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit, ontdekte dat eenzaamheid voor een groot deel erfelijk bepaald is: wie met het 'eenzaamheidsgen' wordt geboren, kan er moeilijk aan ontkomen. Liefhebbende familieleden en vrienden ten spijt.
Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp. Wie niet van eenzaamheid af komt, heeft echt hulp nodig om te voorkomen dat het een chronisch probleem wordt.
Uit bevolkingsonderzoek blijkt dat mensen met veel sociale contacten minder risico hebben op dementie. Of eigenlijk is het andersom. Mensen die zichzelf omschrijven als eenzaam, hebben later meer kans op dementie.
We definiëren eenzaamheid vaak als het missen van contact met mensen. Uit het citaat komt echter duidelijk naar voren dat eenzaamheid ook betrekking heeft op de behoefte om van belang te zijn, op het gevoel dat het leven zinvol is.
Verlegenheid, je ongemakkelijk voelen of een sociale angststoornis (SAD) kunnen het moeilijk maken om te socializen. Toch is mensen te ontmoeten de enige manier om vrienden te vinden, en om dat te kunnen doen, moet je manieren vinden om je verlegenheid of sociale angst onder controle te houden.
Oorzaak. De oorzaak van jouw eenzaamheid kan liggen in de jeugd, maar dat hoeft niet. Wie een levenspatroon heeft dat geen balans beidt in het leven, kan zich erg eenzaam voelen. Wie zich niet goed kan losmaken van dat gevoel, waardoor het blijft voortduren, heeft last van chronische eenzaamheid.
Innerlijke leegte duidt op gemis. Het is gebrek aan richting, aan zingeving, aan levenslust, aan doelstellingen, aan houvast. Wanneer je je innerlijk leeg voelt kan dat ook wijzen op de energiebalans die niet op orde is. Misschien zit je zelfs in de buurt van de burn-out.
Ten eerste zorgt alone-time ervoor dat je meer waardering krijgt voor jezelf. Je leert houden van je eigen gezelschap. En het tweede punt: je leert ook alle dingen waarderen die je haalt uit relaties met andere mensen. Door tijd alleen door te brengen weet je soms weer wat je mist.
Alleen zijn betekent ook dat je je leven kunt invullen zonder dat je je aan iemand hoeft te verantwoorden of dat je het leven kunt leven zoals jij het wilt. Sommige mensen kunnen heel goed alleen zijn en vinden dit fijn. Anderen hebben er moeite mee. Ze zijn niet alleen maar ze voelen zich ook alleen.