Waarom wordt de olifant bedreigd? Er wordt al decennia lang op de olifant gejaagd. Ondanks het feit dat dit inmiddels illegaal is, worden er nog steeds erg veel olifanten gestroopt voor hun slagtanden. Olifanten houden ook steeds minder leefruimte over.
Afrikaanse olifanten krijgen hogere status van bedreiging op Rode Lijst. Voortaan staan de Afrikaanse savanneolifant en de bosolifant op de IUCN Rode Lijst van bedreigde diersoorten te boek als Bedreigd en Ernstig bedreigd.
Verlies van leefgebied: te klein en versnipperd
De dieren leven zo verspreid en in versnipperde gebieden dat ze elkaar niet meer vinden en er te weinig kleintjes geboren worden. De soort staat mede daardoor op de rand van de afgrond.
Een volwassen olifant heeft geen natuurlijke vijanden. Soms probeert een groep leeuwen of hyena's een kalf te vangen. Zodra het kalf beschermd wordt door zijn kudde, hebben de roofdieren geen schijn van kans meer. Een veel gevaarlijkere vijand is de mens.
Een olifant die door het bos stampt, maakt veel kapot; jonge stammetjes van dertig centimeter of minder op zijn pad, overleven het niet. Het vernietigende gestamp lijkt desastreus, maar het doet het bos juist goed. Want de olifant dunt het woud uit, waardoor er weliswaar minder bomen groeien, maar grotere.
Door de jarenlange jacht op olifanten en hun ivoor, hebben olifanten zonder slagtanden veel betere overlevingskansen. In een normale olifantenpopulatie ontwikkelt twee tot vier procent van de vrouwtjesolifanten nooit slagtanden. In Mozambique ligt dat nu rond de 30%.
Meerbepaald dezelfde plekken die bij ons oplichten als wij een puppy of kitten zien voorbijtrippelen. Conclusie: de gevoelens die olifanten ervaren wanneer ze naar ons kijken, zijn sterk vergelijkbaar met wat wij voelen bij het zien van een babydiertje.. Dat is ook de reden dat mens en olifant zo goed overeenkomen.
Een giraf moet minimaal 1250 euro opbrengen en voor de grootste Afrikaanse olifant in Europa moet minstens 2000 euro worden neergeteld. Dat hebben beide dierenparken donderdag laten weten.
Een vrouwelijke olifant heet - raar maar waar- koe (of vaars) , een mannetje stier (of bul). Een pasgeboren olifant is een kalf. Binnen een groep olifanten lopen de vrouwtjes aan de buitenkant om de kleintjes in het midden te beschermen tegen vijanden (bijvoorbeeld tijgers) en tegen de hitte en de felle zon.
Biologie
Een mannetje wordt stier of bul genoemd, een vrouwtje heet koe en een jong heet kalf. Olifanten leven in matriarchale groepen, bestaande uit enkele volwassen koeien met hun kalveren. Volwassen bullen leven voornamelijk solitair en voegen zich alleen bij de groep om met geslachtsrijpe koeien te paren.
Het zeldzaamste en meest bedreigde dier ter wereld is de amoerluipaard. Van deze soort leven er nog maar tientallen in het wild. Veel mensen jagen op deze soort omdat ze geloven dat de vacht en botten ziektes kunnen genezen.
Wat is er aan de hand? In onze wereld wordt 28% van plant- en diersoorten bedreigd. Stropers, illegale handel in dieren, verdwijnen van leefgebied en mens-dier conflicten zorgen ervoor dat er steeds meer dieren met zorgwekkende status op de 'Rode Lijst' van IUCN komen te staan.
Zoals de olifant, die een blaas heeft waar 18 liter in past. Of een kat, die slechts 5 milliliter plas kan opslaan. Toch deden beide dieren (en een hele sleep anderen) er beide steeds rond de 21 seconden over. Ook de frequentie waarmee dieren gaan plassen is bijna altijd gelijk: vijf of zes keer per dag.
De gemiddelde leeftijd van een wilde Aziatische olifant schommelt rond de 60 jaar, over het algemeen minder dan een exemplaar dat in gevangenschap leeft. De oudste in gevangenschap levende olifant uit het Guinness Book of Records werd 86 jaar en was een Aziatische olifant die in 2003 in een dierentuin in Taiwan stierf.
Beschermen, uitbreiden en verbinden leefgebieden
Om te zorgen dat olifanten voldoende ruimte hebben om te trekken en voedsel te vinden werken we aan grote aaneengesloten beschermde gebieden zoals in Zuidelijk Afrika waar de grootste aantallen olifanten van Afrika leven.
Toch is het de laatste jaren normaal geworden om olifant te eten in Afrika. Doordat het dier in de meeste gevallen wordt gedood door de mens, doorgaans stropers, blijft het vlees over. Dit wordt uitgedeeld aan de bevolking uit een dorp in de buurt. Maar ook bij premiers is olifantenvlees dus populair.
Herten en olifanten rusten graag staand, maar kunnen zelfs staand slapen. Ze kunnen de spieren in de benen blokkeren zodat ze niet omvallen. Alleen is dit een fase van lichte slaap. De diepe slaap en de slaapperiode die wij kennen als REM-slaap komen ook bij zoogdieren voor.
De intelligentie bij olifanten wordt gezien als een van de hoogste onder de dieren. Met een massa van 5 kg zijn de hersenen van olifanten groter dan die van elk ander landdier.
Olifanten zijn planteneters. Ze eten gras, bladeren, struiken en soms vruchten en boomschors. Per dag eet een Afrikaanse olifant ongeveer 200 kilo voedsel, een Aziatische olifant eet minder, zo'n 150 kilo per dag.
Een volwassen olifant kan er onder meer mee drinken. Hij zuigt er water mee op en spuit dat vervolgens in zijn bek. Hij zuigt het dus nooit helemaal door zijn slurf naar binnen. Een volgroeide olifant kan vier tot acht liter water in zijn slurf opslaan.
Hij drinkt melk bij zijn moeder, haar tepels zitten tussen haar voorpoten. Het olifantje drinkt niet met de slurf, maar met zijn mond. Het duurt zes maanden voordat een kalf een beetje handig wordt met zijn slurf. Een jong drinkt ook bij zijn tantes.
Bij de geboorte kan een babyolifant, kalf genaamd, al 90 kilo wegen. Een kalf is behoorlijk behaard, heeft nog maar een korte slurf, en is erg afhankelijk van zijn moeder en tantes in de kudde. Het kalf gebruikt zijn mond om de melk van zijn moeder te drinken. Ze groeien gemiddeld 1 kilo per dag in hun eerste jaar!
Olifanten zijn heel intelligente dieren, die in wezen niet voor de mens onderdoen. Alleen de olifant gebruikt zijn intelligentie niet om anderen te doden of om er zelf beter van te worden. Het sociale gedrag van olifanten is bijzonder.
“Olifanten vormen sterke familiegroepen met een immens geheugen. Ze huilen als ze iets wordt aangedaan, zowel fysiek als emotioneel.” Dankzij 2.500 onderzoeksverslagen kon de conclusie worden getrokken dat dieren ook gevoel hebben, maar voornamelijk als gebruiksobject van de mens worden behandeld.