De honingbij heeft net als alle vliesvleugeligen twee grote ogen aan weerszijden van de kop die bestaan uit vele kleine suboogjes, het geheel is het samengesteld oog of facetoog.
Een bij heeft, net zoals andere insecten, zes poten. De poten bestaan uit een heup, een dij, een scheen en de voet. Deze zes poten zijn onderverdeeld in drie paar.
Bijen zorgen niet alleen voor honing. Doordat ze telkens stuifmeel ophalen, zorgen ze voor de bestuiving van bloemen en planten. Door de bestuiving kunnen de bloemen en planten zich voortplanten en blijven er genoeg groeien. De bij is niet alleen belangrijk voor het maken van honing, maar voor onze hele natuur.
De twee voelsprieten of antennes zijn opgebouwd uit zeer beweeglijke ringen. Op deze ringen komen gevoelige puntjes voor waardoor de bijen met hun voelsprieten kunnen voelen, ruiken, smaken en horen. Het gehoor is gelegen in het scharnier van de antennes.
Je kunt bijen die slapen herkennen aan hun ontspannen houding: ze zakken door de pootjes, vallen soms om en laten met name de antennes, de voelsprieten, zakken. In de bijenwoning tref je ze aan de rand van het nest, soms massaal, slapend aan.
Bij honingbijen worden de meisjesbijen “werkbijen"of werksters”genoemd. De jongensbijen zijn “darren”. Een werkster wordt geboren uit een bevrucht eitje, terwijl een dar uit een onbevrucht eitje wordt geboren.
Met behulp van hun lichaamswarmte en trilling blijven ze warm. Alle bijen kruipen samen in een soort bal, waarbij alle hoofdjes naar binnen wijzen. De koningin zit in het midden. Vervolgens beginnen alle bijen te trillen; zo creëren ze warmte.
Bijen zijn vredelievende diertjes die enkel gaan steken als ze zich rechtstreeks bedreigd voelen. Ze zullen alleen steken wanneer je ze vastneemt of wanneer je per ongeluk met blote voeten over hen heen loopt in het gras.
Bijen zijn vreedzamer dan wespen, maar als hun nest wordt bedreigd of als je op ze trapt, halen ze hun wapen tevoorschijn. Een bijensteek is doorgaans minder pijnlijk dan een wespensteek, al bevat een bijensteek meer gif. Bijen steken echter maar één keer, waarna ze langzaam sterven.
Spinnen; 8 poten, 8 ogen en spintepels. Er zijn zoveel soorten spinnen, dat algemeen gezegd kan worden dat het achtpotige dieren zijn met een tweeledig lijf.
Insecten hebben nauwelijks of geen slagaders, maar wel een hart. Het lichaam van een insect bevat ook tracheeën: een zeer fijnvertakt stelsel van kleine buisjes met openingen aan de zijkant van het lichaam, dit is het ademhalingssysteem.
Het achterlijf van de vlieg bevat alle inwendige organen, zoals het spijsverteringsstelsel en de bloedsomloop. Vliegen moeten voedingsstoffen naar de spieren voeren waarvoor het bloed als medium wordt gebruikt.
Kleuren zien
De meeste insecten zien kleur. Toch zien insecten de wereld niet zoals wij. Veel insecten zien namelijk UV-licht, terwijl dat voor ons onzichtbaar is. Bij sommige bloemen die voor ons helemaal geel zijn, zien insecten een vlek in het midden die wij dus niet kunnen zien.
Het zichtbare kleurenspectrum is ook anders bij de bij, zo kan de bij geen rood zien maar kan ze wel ultraviolet licht zien (net zoals sommige vogels). Bovendien kan ze gepolariseerd licht waarnemen, dit heeft geen belang bij haar beeldvorming maar wel bij haar navigatie.
Ze geven een hoge resolutie-beeld waarmee de spin op zijn prooi kan focussen. De ogen aan weerszijden hiervan zijn gespecialiseerd in het inschatten van afstanden. Hiermee bepaalt hij of zijn prooi dichtbij genoeg is om te bespringen.
Bijen hebben de gewoonte om te steken, wanneer ze gevaar ervaren. Wetenschappers ontdekten dat ze echter ook kunnen bijten. Dat doen ze bij vijanden die te klein zijn om te steken. Op die manier verspreiden ze een verlammend gif.
Een volwassen bij leeft meestal slechts enkele weken. De rest van het jaar zijn de bijen alleen in andere levensstadia (larve, pop) aanwezig, zoals hierboven beschreven. Uitzonderingen zijn hommels en sommige groefbijen, waarvan bevruchte vrouwtjes overwinteren en zo wel een half jaar oud kunnen worden.
De bosbodem huisvest het insect met de pijnlijkste steek ter wereld, de kogelmier. Zijn gif bevat de stof poneratoxine. De gifstof beïnvloedt de elektrische signalen in de hersenen en blokkeert ionenkanalen in de synapsen. Justin Schmidt beschrijft de steek van de kogelmier als 'Pure, intense, uitstralende pijn.
Zet een emmer water voor ze neer
Bijen hebben niet alleen voeding nodig in de vorm van nectar, maar ze hebben ook water nodig, zowel voor henzelf als voor de larven. En met de droge zomers van de afgelopen jaren kan het voorkomen dat ze moeilijk aan water kunnen komen.
Onder al die insecten zijn de bijen de superbestuivers. Voor mensen zijn daarvan de honingbijen het allerbelangrijkst. Honingbijen bestuiven namelijk niet alleen heel veel gewassen waarvan wij de vruchten eten (appels, peren, kersen, pruimen, bramen, noem maar op), ze maken ook heerlijke, gezonde, voedzame honing.
Alle vrouwtjesbijen hebben een angel en kunnen dus in meer of mindere mate steken. Dit hangt af van de lengte van de angels van de verschillende soorten bijen. Sommige angels zijn niet lang genoeg om bij mensen door de huid heen te komen. De bijen kunnen ons wel steken, maar daar hebben we geen last van.
Een koningin kan zelf de eitjes produceren (wat overigens elke vrouwelijke bij kan) maar alleen een koningin kan bevruchte eitjes maken. Uit een bevrucht eitje komt een vrouwelijke bij, uit een onbevrucht eitje komt een mannetje (dar). Hiervoor moet de koningin eerst bevrucht worden.
Een honingbij produceert in heel haar leven ongeveer 1/12 theelepel dat is ongeveer zo groot als een rijstkorrel. Dat is klein! Er zijn 700.000 bijen nodig om een 1/2 kilo honing te produceren. Een bijenkolonie produceert tussen 25 en 50 kilo honing per jaar.
De vrouwtjes hebben een zwart, glimmend achterlijf en het borststuk is dicht behaard. De lange grijze haren vormen als het ware een pelsje. De mannetjes zijn vergelijkbaar, maar hebben minder beharing op het borststuk. Ze hebben een lange witte baard op de onderste helft van hun gezicht.