Door de aanwezigheid van bedrijven in steden en de mechanisatie van de landbouw trekken mensen in toenemende mate richting de stad. Op het platteland wordt mensenwerk steeds meer overbodig door de overname van werkzaamheden door machines, terwijl in de stad juist een sterke behoefte aan arbeidskrachten is.
Verstedelijking wordt vaak in verband gebracht met economie: meer werkgelegenheid, een gecentraliseerde markt, betere lonen en hogere individuele welvaart hebben allemaal mensen naar steden getrokken. En lange tijd waren het deze pullfactoren die steden lieten groeien.
In absolute zin groeien de grote steden het sterkst. In 2024 kreeg Amsterdam er 4 495 inwoners bij, 's-Gravenhage 2 198 en Rotterdam 1 720. In 57 van de 342 gemeenten daalde de bevolking. De gemeente met de grootste krimp was Vlieland met -34,3 per duizend inwoners, gevolgd door Vaals (-10,5) en Brunssum (-8,6).
Urbanisatie en de snelle economische groei na de industriële revolutie zijn dus onlosmakelijk aan elkaar verbonden.
Megasteden ontstaan doordat steden zo groot worden dat ze aan elkaar vastgroeien. Vooral arme mensen in de steden hebben grote gezinnen. Bovendien trekken steeds meer mensen van het platteland naar de stad.
Veel gezinnen en personen die uit deze gebieden migreren, willen graag in de stad wonen. Ze zijn op zoek naar meer kansen op werk, een hoger inkomen, betere toegang tot technologie en diensten, hoger onderwijs, toegang tot gezondheid en veiligheid en een groter sociaal netwerk.
Door de aanwezigheid van bedrijven in steden en de mechanisatie van de landbouw trekken mensen in toenemende mate richting de stad. Op het platteland wordt mensenwerk steeds meer overbodig door de overname van werkzaamheden door machines, terwijl in de stad juist een sterke behoefte aan arbeidskrachten is.
Oorzaken zijn een groter geboortecijfer dan sterftecijfer, waardoor er meer mensen geboren worden dan er sterven in een bepaalde periode. Naast dit reproductie-overschot kan er ook een grotere toestroom van inwoners door immigratie zijn dan de uitstroom door emigratie.
Vaak (maar niet altijd) is een primate city ook de hoofdstad van een gebied. Landen zonder primate city, zoals Nederland, in het rood, landen mét, zoals België, in het grijs.
Krimp in plattelandsgemeenten
Elders, langs de oostgrens, in Twente, de Achterhoek en Limburg, zijn er ook gemeenten die naar verwachting in bevolkingsomvang afnemen. Voor alle gemeenten met een krimp van 2,5 procent of meer gaat het om een gezamenlijk verlies van 95 duizend inwoners tussen 2021 en 2035.
Dat zou Lagos de op zes na grootste stad ter wereld maken. Dezelfde statistieken van de VN onthullen dat Lagos de snelst groeiende stad ter wereld is en schatten dat de bevolking in 2020 meer dan 20 miljoen mensen zal tellen. In dat geval zou Lagos de op twee na grootste stad ter wereld worden.
De snelste groeiers zijn allemaal Afrikaanse landen. Niger stijgt in de ramingen zelfs met 581 procent, van 24 naar 165 miljoen inwoners.
Bevolkingsgroei wordt vaak gezien als een grote bedreiging voor natuur en de natuurlijke hulpbronnen waar wij mensen van leven. Meer mensen consumeren immers meer. Waar het om draait is onze manier van consumeren en produceren. Die moet duurzamer: meer duurzame energie en vaker kiezen voor plantaardig voedsel.
In 2023 lag de verstedelijkingsgraad wereldwijd op 57 procent. Noord-Amerika, maar ook Latijns-Amerika en het Caribisch gebied waren de regio's met de hoogste mate van verstedelijking, met meer dan vier vijfde van de bevolking die in stedelijke gebieden woont.
Aantrekkelijke steden groeien sneller, zijn een magneet voor talent – en zijn boven- al duur. Door het beperkte aanbod van (bouwgrond voor) woonruimte en de grote mate van beleidssturing bij het aanwijzen van locaties waar gebouwd mag worden vertaalt populariteit in Nederland zich bijna automatisch in hoge prijzen.
De Verenigde Staten hebben nog nooit een primatenstad op nationaal niveau gehad. Dit komt door het gedecentraliseerde karakter van het land en doordat de op één na grootste stad van het land, Los Angeles, qua bevolkingsomvang en BBP niet ver achter de grootste stad van het land, New York City, ligt .
**Informele Nederzettingen:** - Niet-westerse steden hebben vaak informele nederzettingen of sloppenwijken, die soms spontaan zijn ontstaan als reactie op snelle stedelijke groei. Deze gebieden kunnen kenmerken vertonen zoals ongeplande bouw, beperkte toegang tot basisdiensten en een gebrek aan formele infrastructuur.
Een primate city is een stad die ver boven de tweede stad uit steekt. Dus als de tweede stad van het land bv. 2 miljoen inwoners, maar de eerste stad (de primate city) heeft dan dus iets van 4 miljoen of meer inwoners. Voorbeelden zijn Parijs en Buenos Aires.
Wereldwijde bevolkingsgroei
De afgelopen 100 jaar is de bevolking enorm verviervoudigd, dankzij medische vooruitgang, lagere sterftecijfers en een hogere landbouwproductiviteit dankzij de Groene Revolutie .
Dit gebeurt op basis van informatie uit het verleden en patronen van geboorte, sterfte en migratie per maand. Meer uitleg bij de bevolkingsteller staat onder wat is de bevolkingsteller precies? Eind december 2024 telde Nederland 18 045 532 inwoners. Dat is het geregistreerde inwonertal.
Afrika is het snelst groeiende continent, met Nigeria als een van de grotere landen met de snelst groeiende bevolking.
Van de tien grootste gemeenten in Nederland nam het aantal bewoners het afgelopen jaar relatief het sterkst toe in Eindhoven, Almere en Amsterdam.
Ten eerste domineerde de haven van New York de Amerikaanse scheepvaart en immigratie volledig . Ten tweede explodeerde New York als een productiestad, toen industrieën zoals suiker, uitgeverijen en vooral de kledinghandel zich rond de haven concentreerden.