Dus als de wind 's avonds gaat liggen, is dat omdat de zon ondergaat. Als de zon fel schijnt, wordt de lucht boven land erg warm. Warme lucht zet uit en stijgt op. Hierdoor ontstaat er vlak boven land een gebied met lage luchtdruk, een thermische depressie.
Het is de zon, de motor van het weer, die dit mechanisme op gang brengt. De zon zal de luchtlagen verwarmen. Omdat warme lucht stijgt, ontstaat er bij het aardoppervlak een soort vacuum dat onmiddellijk wordt aangevuld door lucht die toeschiet uit de omgeving.
Inversie doet de wind afnemen doordat koude lucht zwaarder is dan warme en door de wrijvingsweerstand met het aardoppervlak. Dit werkt het optreden van windstilte in de onderste lagen sterk in de hand. Dit afkoelingsproces aan de grond is bij mooi weer de belangrijkste reden waarom de wind tegen de avond gaat liggen.
Wanneer warme lucht opstijgt, stroomt koude lucht naar de plaats van de warme lucht. Deze beweging van lucht zorgt ervoor dat er wind ontstaat. Het waait.
De lucht gaat altijd van hoge luchtdruk naar lage luchtdruk. Zo ontstaat wind. Doordat de aarde draait, waait de wind niet alleen maar rechtdoor. Als er op een plaats heel weinig lucht is, gaat het heel hard waaien.
Op het noordelijk halfrond draait de wind tegen de wijzers van de klok in rond een lagedrukgebied, rond een hogedrukgebied juist met de wijzers van de klok mee. Op het zuidelijk halfrond is dit precies andersom. In het centrum van een lagedrukgebied stijgt de lucht op, in een hogedrukgebied daalt de lucht juist.
Bij een sterkere wind wordt de lichaamswarmte van je huid sneller afgevoerd. Bij windstil weer wordt de lucht vlak boven de huid wat warmer en daardoor voelt het niet zo koud aan. Wanneer dat warme laagje wordt afgevoerd, voel je het kouder worden en naarmate de windsnelheid hoger is, koel je sneller af.
Als je in een storm rijdt, of het waait hard, dan kan je voorligger iets onverwachts doen. Of er ligt iets op de weg. Zorg meer afstand te houden zodat je beter kunt reageren. Geef ook fietsers, bromfietsers en motorrijders meer ruimte, zij kunnen gemakkelijker onverwachte bewegingen maken als je er voorbij rijdt.
Dat het de laatste tijd steeds vaker harder waait, heeft te maken met de versterkte klimaatverandering. Gevolg is regelmatig onstuimig weer en meer storm. Doordat de aarde langzaam opwarmt, ontstaan boven oceanen meer storingen. Die storingen trekken door de zeestroming van de Atlantische oceaan over Nederland.
Op Barrow Island, een eiland bij het noordwesten van Australië, werd de meest krachtige windstoot ooit ter wereld gemeten. Op 10 april 1996 trok de tropische cycloon Olivia over het eiland en haalde de wind uit naar een bizarre 408 km/uur.
Winderosie is mogelijk 10-100 maal effectiever dan tot nu toe werd gedacht. Onderzoekers kwamen tot deze conclusie na bestudering van zogenaamde 'yardangs' in China.
Harde wind brengt ongeluk
Hierbij kantelen de kop en de wieken zodat de wind alleen tegen de scherpe zijde van de wieken waait. Van de voorkant lijken ze dan dunnere wieken te hebben. Daardoor vangt de windmolen bijna geen wind meer en komen de wieken tot stilstand, rustig wachtend op een aangenamer briesje.
Boven zee is die wrijving vele malen minder aanwezig, waardoor het langs de kust vrijwel altijd harder waait. De meest windluwe plaats in ons land is Arcen met een jaargemiddelde windsnelheid van ongeveer 11 km/uur. Vlieland is het meest winderig met een gemiddelde windsnelheid van ongeveer 28 km/uur.
Gemiddeld genomen komt de wind bijna 50% van de tijd uit het westen tot zuiden. Als de wind meer uit het oosten of noorden zou komen, zou ons weer er veel anders uit zien. Rond de evenaar schijnt de zon recht op het aardoppervlak en wordt het aardoppervlak het meest opgewarmd.
Zuidwestenwinden zijn warmer dan westenwinden en de lucht wordt aangevoerd vanaf zee. Door de hogere temperatuur kan de lucht meer waterdamp bevatten, waardoor buien vaak talrijker en steviger zijn.
Bereikt een windvlaag een snelheid van minstens 50 kilometer per uur, dan is er sprake van een windstoot. Zodra de windstoten snelheden van boven de 75 kilometer per uur bereiken, dan volgt er een waarschuwing voor zware windstoten.
Over het algemeen geldt dat werken vanaf windkracht 6 gevaarlijk wordt. Dan mogen werknemers niet meer werken op rolsteigers, hangsteigers, werkbakken en hoogwerkers en geen ladders meer gebruiken. Ook gelden beperkingen voor werken met hijskranen en werken op stabiele werkplaatsen zoals daken van tanks en schepen.
Al bij windkracht 7 gevaarlijk
Bij de proeven bleek dat een lege lichte combinatie al bij windsnelheden van 55 km/u (windkracht 7) gaat kiepen. Een volgeladen doet dat pas bij 74 km/u (windkracht 8).
Zorg dat dakgoten en regenpijpen niet verstopt zitten. Wanneer storm samengaat met flinke regenval kan er waterschade door de storm ontstaan. Of plaats bladvangers, zodat u het dak niet meer op hoeft. Laat een rieten dak jaarlijks controleren op zwakke plekken.
Door harde windstoten kan een zonnescherm of rolluik losraken. Dit kun je voorkomen door te controleren of je zonnescherm of rolluik nog goed vastzit. Het beste kun je zonneschermen tijdens een storm omhoog doen. Je rolluiken kun je juist weer beter omlaag laten om ook ruitschade te voorkomen.
Ter vergelijking: Windkracht 9 schoorsteenkappen, antennes en dakpannen waaien weg, kinderen moeten moeite doen om te blijven staan, takken breken af, alleen zwaluwen en eenden vliegen nog Windkracht 10 aanzienlijke schade aan gebouwen, volwassenen hebben veel moeite om te blijven staan, bomen raken ontworteld, vogels ...
Hoewel de herfst de reputatie lijkt te hebben dat het regelmatig waait, liggen de gemiddelde windsnelheden het hoogst in de wintermaanden. De kans op storm is in Nederland het hoogst in de maanden december en januari. Ook de maanden februari en maart kennen redelijk hoge windsnelheden.
Gevoelstemperaturen onder de -15 graden kunnen na een uur koudeletsel opleveren. Een temperatuur onder de -20 graden geeft na een half uur al een kleine kans op bevriezingsverschijnselen. Bij lage temperaturen geeft het RIVM adviezen om onderkoeling te voorkomen.