Tomaten die groen blijven en niet rijp worden, krijgen te weinig zonlicht. Om ze wat te helpen is het daarom goed om af en toe wat blad weg te halen. Bladpluk is vooral aanbevolen voor tomaten die in de openlucht staan.
De rode kleur komt door het gas ethyleen. Dat ethyleen dat door de plant afgegeven wordt aan de vrucht, zorgt ervoor dat de tomaat mooi rood wordt. Maar voordat de tomaat ethyleen gaat aanmaken, moeten de vruchten eerst volgroeid zijn. Dat gebeurt doordat de tomatenplant de stoffen lycopeen en caroteen aanmaakt.
Tomaten kunnen niet rood worden, wanneer ze niet 'groen volwassen' zijn, zelfs niet door technologie. De tomaten beginnen dus pas kleur te krijgen wanneer ze groen volwassen zijn. De groen volwassen groeifase is de fase waarop supermarkt tomaten geplukt worden. Deze rijpen dan af tijdens het transport of in gaskamers.
Rode tomaten worden echter pas rood als ze volledig volgroeid zijn. Na de groei maakt de tomaat het gas ethyleen aan. Dit gas is nodig voor het kleuren van de tomaat. Alleen als er voldoende ethyleen vrijkomt en in aanraking komt met de tomaat zal deze rood kleuren.
Maar om groene tomaten zomaar weg te gooien, dat is zonde. Ze rijpen namelijk van binnenuit. Ze moeten daarom worden geplukt en naar binnen worden gehaald zodat ze kunnen narijpen. Tip: tomaten rijpen sneller als je ze samen met appels of banaan bewaart!
Een bekend recept met groene tomaten is bijvoorbeeld groene tomatenchutney. Een variant voor onze streken is een jam of confituur. In het zuiden van de VS worden ze ook vaak gebakken of gefrituurd (Fried Green Tomatoes). Er zijn zelfs mensen die zeggen dat je ze kunt inmaken, of er soep van kunt trekken.
Nog al te vaak is er verwarring of de onrijpe, groene exemplaren voor consumptie zijn of niet? Wel, niet-rijpe exemplaren eet je beter niet, wegens de giftige bestanddelen solanine en tomatine die erin voorkomen.
Leg de vruchten in een kistje of bakje en leg er meteen een rijpe banaan of appel bij. Dek af met krantenpapier en wacht anderhalf tot twee weken. Bananen geven ethyleengas af, een rijpingsgas dat ervoor zorgt dat de vruchten uiteindelijk toch nog hun mooie kleur krijgen.
Een tomaat is rijp als hij van groen naar rood, geel, wit, oranje of paars verkleurt. Hoe langer de vruchten aan de plant blijven hangen hoe beter de smaak. Bij groene tomatenrassen is het wel wat lastiger om te zien wanneer ze rijp zijn. De onrijpe vruchten zijn vaak witgroen en bij het rijpen worden ze geelgroen.
Oogsten. In de maand augustus, zo'n tien weken na het zaaien, zijn de eerste tomaten in je tuin rijp om te oogsten. Pluk altijd boven het kroontje, zo blijven de vruchten langer vers. Wanneer in de maand september de kou toeslaat is het vaak verstandig om ook de nog niet rijpe tomaten te plukken.
Pluk ook niet in één keer te veel bladeren van een plant af, daar schrikt een tomatenplant van en dat vindt hij niet fijn. Beter is het om regelmatig ( bijv. 1x per week) 2 tot 3 bladeren te verwijderen.
Vleestomaten en grote tomaten
Zo zal je bij grootvruchtige soorten, vleestomaten en ronde tomaten, alle dieven wegnemen. Allemaal moeten ze perfect gedieft worden volgens de regels, dat wil zeggen, één stam, en om de drie bladeren een tros. Alle okseldieven gaan eruit.
Een tomatenplant heeft in de serre een levensduur van 5 maanden. Mei, juni, juli, augustus en september. Alle energie van moeder natuur wordt best zo goed mogelijk verdeeld in die 5 maanden.
Aan een plant met grote tomaten, kan je meestal minstens een tros of vier, dus rond de 20 tomaten verwachten. Vaak wordt het echter nog meer, zodat je uitkomt tussen de 5 en 15 kilogram tomaten per plant.
Een tomatenplant heeft een grote hoeveelheid water nodig, behalve wanneer de tomaten beginnen te verkleuren. De tomaten kunnen namelijk openklappen wanneer er hier teveel vocht in zit waardoor het aanbevolen is om in deze periode wat minder water te geven. Tomaten kunnen niet tegen een te hoge luchtvochtigheid.
Duw bij de kroon met je duim de tomaat van de steel af. Dit gaat het makkelijkste bij wat kleinere tomaten. Bij de grotere tomaten vind je het misschien makkelijker om een schaartje te gebruiken. Je knipt dan net boven het kroontje.
Tomaat geel en oranje smaak
De oranje en gele trostomaat hebben een lekkere, volle smaak. Je kunt de oranje en gele trostomaat zo gebruiken: Door de opvallende kleuren en sappige bite zijn ze heerlijk in frisse salade. De tomaat kun je ook vullen, bijvoorbeeld met zachte geitenkaas of mager rundergehakt.
Rijpe tomaten zijn mooi diep rood van kleur en geven een beetje mee als je er zachtjes met je vinger op drukt. Als de schil rimpelt bij het indrukken dan gaat de tomaat naar het overrijpe toe, voelt de tomaat nog hard aan dan is hij nog niet rijp.
Neusrot is, zoals iedere tomatenteler weet, een bruin/zwart litteken (een 'zoutje') aan de onderkant van de vrucht. Het is doorgaans het gevolg van vochtstress of een calciumgebrek (minder dan 0,08% Ca in droge stof).
Bruine plekken aan de onderkant van tomaten terwijl ze aan de planten hangen betekent dat je neusrot hebt. Bij neusrot zijn de tomaten niet aangetast door schimmels, die rot veroorzaken. Neusrot heeft een andere oorzaak, namelijk calcium gebrek. Door het tekort aan calcium worden de celwanden minder sterk.
Tomaten invriezen doe je zo
Stop de tomaten in een afsluitbaar diepvrieszakje, laat zoveel mogelijk lucht uit het zakje en sluit het goed af. Leg het diepvrieszakje plat neer in de diepvriezer. Je kunt ze zo tot zes maanden bewaren.
Het is niet helemaal onwaar: om rauw te eten zijn onrijpe tomaten niet geschikt, je kunt er buikpijn van krijgen. Maar in een warme bereiding waarvoor je stevige tomaten nodig hebt, kan het wel. Van fried green tomatoes heb je misschien al eens gehoord: een specialiteit uit het zuiden van de Verenigde Staten.
Teveel tomaat heeft z'n keerzijde
Maar bij een te hoge inname vergroot het de kans op hartproblemen variërend van hoge bloeddruk tot hart- en vaatziekten.
Solanine en tomatine geeft een bittere smaak en een wat brandend gevoel in de mond. In grote hoeveelheden zijn solanine en tomatine giftig voor mensen. Ze kunnen misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree veroorzaken. In ernstige gevallen kunnen bewustzijnsverlies, ademhalings- of hartproblemen ontstaan.