Transvet komt van nature voor in melk en vlees van herkauwers zoals koeien en schapen. Vroeger zaten ze ook in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten en in gebak, koek en snacks, maar tegenwoordig is de hoeveelheid zeer laag. Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigd vet.
DEN HAAG - In chips zitten aanzienlijk minder 'foute' vetzuren dan vijf jaar geleden. De gefrituurde schijfjes aardappel bevatten hoogstens 0,3 procent zogenoemd transvet, voorheen was dat nog 15 procent.
De hoeveelheid transvet in roomboter of kaas is namelijk klein. Het advies was toch al om niet teveel vet uit melk en vlees te eten, vanwege hun hoge gehalte aan verzadigde vetten.
Transvet verhoogt het LDL-cholesterolgehalte van het bloed. LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten. Bovendien verlaagt transvet het HDL-cholesterol. Transvet verhoogt op deze manier het risico op hart- en vaatziekten.
Deze geharde olie zit bijvoorbeeld in margarine, pindakaas (NIET als er een laagje olie op drijft als je de pot openmaakt) en plantaardig vast frituurvet. Transvetten ontstaan in de fabriek. Onbewerkte producten bevatten nooit verkeerde transvetten. En dus is kokosolie geheel transvet vrij.
Zonnebloemolie bevat per 100 gram 879 kcal en in totaal 99,5 gram vet. Hiervan is 10,6 gram verzadigd en 0 gram transvet. Zonnebloemolie bevat vooral onverzadigde, gezonde vetten. Hiervan is 28,1 gram enkelvoudig onverzadigd en 56,7 gram meervoudig onverzadigd.
Becel producten bevatten minder dan 1 % transvet, afkomstig uit de plantaardige oliën in het product. Toen nog niet bekend was dat transvetten schadelijk waren, werd er een andere techniek gebruikt om de oliën in margarine te verharden, waarbij transvet ontstond.
De naturelchips bevatten meer calorieën; tien calorieën meer per honderd gram dan de paprikachips. Wel zit er in paprikachips meer zout dan in naturelchips. Het grootste verschil is wel echt het aantal ingrediënten in de verschillende soorten; naturelchips bevat maar vier ingrediënten, paprikachips wel veertien!
Palmolie wordt gewonnen uit het vruchtvlees van de palmvrucht van de oliepalm. Palmpit-olie uit het zaad van deze palm. De olie heeft geen eigen smaak en verbetert de smeerbaarheid van producten of maakt deze luchtig of knapperig. Het is de opvolger van transvetten, die voorheen veel in levensmiddelen verwerkt zijn.
Vandaag de dag bevat margarine nog een zeer kleine hoeveelheid transvetten, afkomstig uit de plantaardige oliën in het product. Alle margarineproducten in Nederland bevatten minder dan 1% transvet. Wat velen niet weten is dat volle zuivel en roomboter 1,5g/100g transvetten bevatten, maar dan van natuurlijke oorsprong.
Het maken van een lijst met producten waar transvetten inzitten is daarom vrij ingewikkeld. Je kan wel kijken of er gedeeltelijk gehydrolyseerde plantaardige oliën en vetten in de ingrediëntenlijst staan. Hoe hoger het percentage daarvan is, hoe meer transvet een product (waarschijnlijk) bevat.
Transvet is een type onverzadigd vet dat juist niet goed is voor de gezondheid. Transvet kan ontstaan bij het gedeeltelijk harden van vetten in de fabriek. Transvetten komen voor in koek, gebak en snacks. Ook melk, roomboter, kaas, rundvlees en schapenvlees kunnen wat transvetten bevatten.
In palmolie zit meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Verzadigd vet staat bekend om de ongunstige gezondheidseffecten. Zo verhoogt verzadigd vet het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Wat is beter voor op brood: halvarine of margarine? Er zit 50% minder vet in halvarine dan in margarine uit een kuipje. Dat betekent dat je minder calorieën binnenkrijgt als je halvarine gebruikt. Voor kinderen tot 4 jaar adviseren we om margarine op brood te smeren.
Onverzadigde vetten (meer in margarine) zijn beter dan verzadigde vetten (meer in boter). Dus gebruik in de regel zo veel mogelijk zachte vetten en oliën, want die zijn gezonder.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Conclusie, is olijfolie gezond(er)?
Zowel extra vierge olijfolie als kokosolie hebben gezondheidsbevorderende effecten. Toch is de Voedingswaardetabel duidelijk in zijn oordeel: waar extra vierge olijfolie een 8,3 scoort op gezondheidswaarde, scoort kokosolie een 5,6.
In roomboter zitten ten opzichte van kokosolie meer vitamine en mineralen. In roomboter zit vitamine A, E en K en een klein beetje D. Kokosolie bevat al deze vitaminen in veel mindere mate. Kokosolie bevat nauwelijks mineralen en roomboter bevat sporen van mineralen zoals kalium, natrium en calcium.
Is zonnebloemolie gezond? Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten. Het eten van veel verzadigd vet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.