Chips zijn de 'hersenen' van computers en smartphones, maar ze zitten ook in tal van andere apparaten: van wasmachines tot auto's. Een chip is een stukje silicium waarop een grote hoeveelheid heel kleine elektronische schakelingen (transistors) zitten.
De conductoren kunnen pure elementen zijn zoals silicium, germanium of verbindingen zoals galliumarsenide of cadmiumselenide. Welke dus gebruikt worden voor het ontwikkelen voor de chips.
Hoe het kan dat we in 2022 nog steeds te weinig chips hebben. Het verbaast veel mensen dat we na twee jaar nog steeds kampen met het chiptekort. Er lijkt nu zelfs sprake van slechtere beschikbaarheid van allerlei soorten chips, voor allerlei soorten producten.
Het wereldwijde chiptekort raakte de auto-industrie keihard in 2021. Wie had gehoopt dat het in 2022 weer veel beter zou worden, komt waarschijnlijk bedrogen uit. Dat is althans wel de verwachting van AutoForecast Solutions.
De grondstoffen
Onze chips wordt gemaakt van drie basisingrediënten, namelijk aardappelen, olie en kruiden.
Het tekort wordt vooral veroorzaakt door beperkingen in de productiecapaciteit van wafers, de dunne plakken materiaal waarvan uiteindelijk halfgeleiders worden gemaakt. Het ministerie vroeg bedrijven in september om vragenlijsten in te vullen om zo meer informatie te krijgen over het tekort.
Waarom zijn chips zo belangrijk? Omdat ze zo'n beetje overal inzitten, valt te lezen in het AD. Ze sturen digitale processen aan, leveren computerkracht en geheugen. Zonder chips geen spelcomputers, laptops of smartphones.
ASML is de belangrijkste maker van chipmachines ter wereld. ASML moet zorgen voor de technologie die het mogelijk maakt dat chips ook in de toekomst steeds sneller worden.
VW, Audi, Ford en Toyota zijn niet de enige autofabrikanten die last hebben van het chiptekort. Eerder kondigden onder meer Stellantis, Renault, Daimler, Volvo en BMW al aan last te hebben van de tekorten.
Zand: erg high-tech kan je het voornaamste element van de computerchip niet noemen. Zand, in de vorm van verfijnd silicium, vormt de basis van de computerchip. Dat silicium wordt gepurificeerd en vervolgens gesmolten. Door het silicium langzaam te laten stollen, ontstaat er een cilindervormig monokristal.
Zitten er in budgetvriendelijke auto's 150 halfgeleiders, dan zijn dat er in elektrische luxewagens gemakkelijk 3000 en meer.
De grondstof voor een chip is eenvoudig: zand. Kwartszand, om precies te zijn. Dat zand wordt eerst gesmolten, en de verschillende componenten worden gescheiden van de hoofdcomponent: silicium.
Het rekensommetje laat nog steeds zien dat er veel meer chips op een wafer passen, van 350 naar bijna 800, maar de winst wordt steeds kleiner. Al die 800 chips moeten immers individueel belicht worden, wat langer duurt en een relatief grote kostenpost vormt.
Het productieproces vereist veel water. TSMC maakt bijvoorbeeld chips voor enkele tientallen bedrijven, en verbruikt daarbij 156.000 ton water per dag. Momenteel kampt Taiwan echter met flinke droogte. De reservoirs drogen op, zodat het bedrijf nu met vrachtwagens water naar de fabriek moet brengen.
een chip, ofwel een geintegreerd circuit (IC) bestaat uit een aantal pinnetjes (input/output) en een donker stukje steen lijkt het wel. in dit donkere stuk lopen allemaal fijne lijntjes die op een ingewikkelde manier de buitenste pinnen met elkaar verbinden. hoe deze lijntjes lopen bepaalt de functie van de chip.
De productie van chips of halfgeleiders is wereldwijd geconcentreerd in een aantal specifieke regio's. China en Taiwan, uiteraard, maar ook Japan, Mexico en de VS zijn grote fabrikanten.
Gemiddeld ongeveer 6 maanden.
Kia en Toyota lijken als enige (nog) geen echte last te hebben van de aanhoudende chiptekorten. Dit alles wil natuurlijk niet zeggen dat je niet snel een nieuwe auto voor de deur kunt hebben staan.
Het levert waarschijnlijk meer machinesverkopen op. Doordat chipproductie (geleidelijk) van China naar de VS en Europa verschuift, is dat ook geen probleem voor ASML. Het maakt niet uit waar de chips worden gemaakt.
Het duurt lang om een chip te maken
Op een computer kun je simuleren wat een chip doet; je weet pas of hij werkt als de chip er daadwerkelijk is. En dat duurt ongeveer drie maanden.
Het is officieel geen afkorting maar ASML staat voor zoiets als Advanced Semiconductors Materials Lithography. Het bedrijf is wereldleider in het ontwikkelen en bouwen van razend ingewikkelde machines waarmee schijven met daarop chips, 'wafers' geheten, worden gemaakt.
Chipfabrikanten zijn niet meer in staat om de vraag naar chips te beantwoorden. Het probleem dreigt al langer. Internet werd met de komst van smartphones en mobiele apparaten toegankelijker. Het bedrijfsleven digitaliseerde, de vraag naar netwerkapparatuur en processoren voor cloud computing steeg.
Normaliter is ASML's kwartaalwinst altijd hoger dan de kwartaalwinst van een jaar eerder. Dit keer niet. De omzet (3,5 miljard euro) was lager dan in de periode januari-maart 2021 (4,3 miljard euro). De nettowinst (695 miljoen euro tegen 1,3 miljard vorig jaar) eveneens.
ASML is ontstaan uit een joint venture van ASM International en Koninklijke Philips. Het bedrijf is sinds 1995 beursgenoteerd en vormt een onderdeel van de AEX en NASDAQ onder het symbool ASML. Voornaamste concurrenten zijn Canon en Nikon.