Door het wijd verbreide gebruik van PFAS Poly- en perfluoralkylstoffen (Poly- en perfluoralkylstoffen ) worden ze op veel plekken aangetroffen in grond, grondwater en de waterbodem. De concentraties zijn over het algemeen laag, met uitzondering van zogenaamde bronlocaties.
PFAS, PFOS, PFOA
PFOA heeft een zeer goede olie- en waterwerende werking. Daarom wordt het vaak gebruikt in bakpapier, vloerwas, textiel, tapijten, tapijtreinigers en pizzadozen. Daarnaast is PFOA een hulpstof in de bereiding van Teflon, oftewel de anti-aanbaklaag van pannen.
Sinds oktober geldt er een scherpe norm voor PFAS, een verzamelnaam voor chemische stoffen die schadelijk en vervuilend zijn. Als er meer dan 0,1 microgram PFAS per kilo bouwgrond in de bodem zit, mag er geen grond worden verplaatst. Meer dan 85 procent van de geteste grond zit boven die strenge norm.
Het RIVM adviseert de overheid ervoor te zorgen dat mensen minder in contact komen met PFAS. Zelf kun je weinig doen om PFAS via je eten en drinken te vermijden. Het is belangrijk om genoeg water te drinken en gevarieerd te eten, zelfs al krijg je er kleine hoeveelheden PFAS mee binnen.
Sommige poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) kunnen een risico voor uw gezondheid vormen. Zo kunnen PFAS het immuunsysteem beschadigen en kanker veroorzaken. Het hangt af van hoeveel u binnenkrijgt, hoe vaak en hoe lang. Dat verschilt dus sterk van persoon tot persoon.
Het verwijderen van PFAS uit drinkwater is moeilijk. Voor het verwijderen van PFAS heb je hele fijne membraanfiltratie nodig. Sommige bedrijven claimen dat hun producten voor thuis filteren dat kunnen, maar kunnen dat niet aantonen. Een filter moet regelmatig vervangen worden.
Er bestaan zo'n 6000 verschillende PFAS, waarvan enkele bekende PFOA, PFOS, PTFE (Teflon) en GenX zijn. Deze stoffen komen van oorsprong niet in de natuur voor en worden chemisch gefabriceerd. Overheden verscherpen de regels omdat bekend is dat sommige PFAS risico's opleveren voor gezondheid en milieu.
Zo'n keramische antiaanbaklaag is goed bestand tegen hoge temperaturen en er komen geen gifstoffen vrij tijdens het bakken.
PFAS in het milieu
Ze komen in kleine hoeveelheden voor in onder andere de bodem, het oppervlaktewater en bloed van mensen. Dit komt bijvoorbeeld doordat fabrieken ze uitstoten bij productieprocessen waar deze stoffen worden gebruikt.
We leggen het kort voor u uit. PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn chemische verbindingen die door de mens worden gefabriceerd. Het is een verzamelnaam voor meer dan 6.000 stoffen. Ook PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) behoort tot de grote PFAS-familie.
Kortom: er mag geen grote hoeveelheid grond worden vervoerd als de PFAS-waarde niet bekend is. Ben je van plan om meer dan 50m3 aan grond af te voeren of te verplaatsen? Dan hebt je als particulier te maken met PFAS en hebt je een plicht om het (digitaal) te melden bij Meldpunt bodemkwaliteit.
PFAS-vrij is de toekomst!
PFAS is een verzamelnaam en staat voor poly- en perfluoroalkylstof. Deze groep chemische stoffen is door mensen gemaakt en komt van nature niet voor in het milieu. PFAS'en hebben bepaalde eigenschappen: ze zijn bijvoorbeeld water-, vet-, vuil- en stofafstotend.
Van sommige PFAS is al aangetoond dat ze toxisch zijn. De stoffen PFOS en PFOA behoren tot de zogenaamde Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) en vanaf juli 2019 ook GenX.
Het is niet te voorkomen dat je PFAS'en binnenkrijgt, omdat ze in kleine hoeveelheden in veel verschillende voedingsmiddelen kunnen zitten. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de risico's van PFAS-stoffen. Het gebruik wordt steeds meer beperkt. Nederland werkt met andere landen aan een Europees verbod op PFAS'en.
Er zijn wel merken bakpapier die van teflon zijn, die zijn vooral te koop bij webwinkels zoals bol.com en Amazon. Er staat ook vaak bij dat het gemaakt is van teflon en soms staat er zelfs eerlijk bij dat er PFAS in zit. Het wordt vaak merkloos verkocht. Dit is zeker niet zomaar bij elke winkel verkrijgbaar.
Pfas zijn daarnaast veel gebruikt in het vuil- en waterafstotend maken van regen- en buitensportkleding, papier met een afstotende coating, zoals bakpapier en pizzadozen, cosmetica, flosdraad, meubels en tapijt.
Er bestaat namelijk geen verplichte etikettering. Het is niet duidelijk in welk product wel en in welk product geen Pfas zit. Ook is er geen onafhankelijk consumentendesk waar consumenten met vragen over chemische stoffen naar toe kunnen gaan. Toch kun je als consument wel zelf actie ondernemen.
PFAS zijn in veel producten toegepast. Denk bijvoorbeeld aan antiaanbaklagen in pannen, textiel, cosmeticaproducten en blusschuim. Van een aantal PFAS'en is bekend dat ze negatieve effecten hebben op het milieu. Ze zijn namelijk persistent, mobiel en nauwelijks biologisch afbreekbaar.
Op oefenterreinen van de brandweer (in gemeenten, industrie, vliegvelden, ...) en sites waar een grote brand werd geblust met fluorhoudend blusschuim is er een groot risico op verontreiniging van bodem en grondwater.
De keramische pan is de uitkomst voor mensen die gezonder willen en van koken houden. De keramische pan heeft erg veel voordelen ten opzichte van de teflon pan. Los van het feit dat deze geen schadelijke stoffen bevat welke in het lichaam of het milieu komen, wordt het eten op een veel gezondere manier bereidt.
De beste pan uit de test is de WMF Durado. Met een rapportcijfer 7,7 scoort deze PFAS-loze pan het best, omdat de warmte gelijkmatig wordt verdeeld en de bodem niet vervormt.
GreenPan ontwikkelde in 2007 al de eerste pannen met een PFAS-vrije keramische antiaanbaklaag, genaamd Thermolon™. Die is gemaakt op basis van natuurlijke materialen, zoals diamant en een afgeleide van zand.
Een pan van plaatstaal is een superkrachtige pan die erg geschikt is voor hoge temperaturen. Deze gezonde pannen doen het erg goed op inductie. De duurzame plaatstaal koekenpan bijvoorbeeld bevat géén giftige en schadelijke stoffen.
Stone coating is sterker dan een keramische antiaanbaklaag. Ze zijn qua bodem ook volledig veilig, er kunnen geen giftige stoffen of metalen vrijkomen. Je kunt de pan verwarmen op hoge temperaturen. Door deze stone coating zijn sommige van deze koekenpannen zelfs wasmachinebestendig (kijk op de verpakking)!