Voedingsmiddelen uit de zee (zoals zeevis, schaal- en schelpdieren, zeewier, algen, sushi, vismeel en kroepoek) bevatten van nature een grote hoeveelheid jodium.
Welke groenten bevat veel jodium? Groenten die jodium bevatten zijn boerenkool, asperges, andijvie en spinazie. Verder kun je je jodiumgehalte op peil houden door twee tot drie keer per week zeegroenten te eten, zoals kombu, wakame, dulse en nori.
Dit kan je opmerken aan symptomen als: vermoeidheid, slaperigheid, kouwelijkheid, gewichtstoename, constipatie en een droge huid. Andere symptomen van een jodium tekort kunnen zijn: een verminderde vruchtbaarheid, en bij kinderen problemen met de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling en gehoorproblemen.
Het zal je misschien verbazen dat bananen eveneens een kleine hoeveelheid jodium bevatten, naast andere gezonde mineralen als magnesium en kalium. Zo levert één banaan (zo'n 150 gram) je bijna 4 microgram jodium op.
In Nederland voegen we aan niet-biologisch brood bakkerszout (gejodeerd zout) toe. Aan dit zout is, net als tafelzout, jodium toegevoegd. Per sneetje volkoren brood ligt de hoeveelheid jodium op ongeveer 24 mcg.
Het innemen van de jodiumtabletten heeft boven 40 jaar geen beschermend effect. Maar geeft wel beperkte risico's op allergie en schildklierfunctiestoornissen. Een uitzondering geldt voor zwangeren die ouder zijn dan 40 jaar.
In een glas melk van 150 milliliter zit 22 microgram jodium, in kaas zit 7 microgram per portie van 30 gram, in 1 ei zit 18 microgram jodium en in 100 gram witvis zit 243 microgram jodium.
Als mensen geen brood eten, of biologisch brood of thuisgebakken brood zonder bakkerszout eten, kan dat leiden tot een jodiumtekort.
Brood gebakken met gejodeerd bakkerszout is daardoor de belangrijkste bron van jodium in Nederland. 4 sneetjes brood met 1,2% bakkerszout bevatten bijna 100 microgram jodium. Dan heb je al een behoorlijk deel van de dagelijkse aanbeveling van 150 microgram binnen.
Een langdurig gebruik van teveel aan jodium kan ook schadelijk zijn en kan leiden tot een schildklier die te snel werkt: hyperthyreoïdie. Dit gaat vaak gepaard met klachten van vermoeidheid, gejaagdheid, hartkloppingen en zweten.
Noten in je voedingspatroon
Alle soorten ongezouten noten en pinda's zijn goed. Varieer dus volop! Daarnaast kun je de noten ongebrand eten, maar voor wat variatie is gebrand of geroosterd ook een prima keuze. Het advies is ongezouten omdat de gemiddelde Nederlander al veel te veel zout eet.
Als je een portie (100-150 gram) witvis (kabeljauw, koolvis, schelvis, rode mul) neemt, krijg je ook voldoende jodium binnen. Als je twee keer in de week een portie van 150 gram vis (waarvan 1 vette vissoort zoals makreel, zalm, haring) eet, dan krijg je tussen de 100 en 480 microgram jodium binnen.
Tekort jodium
Jodium wordt aan eten toegevoegd en je slaat een voorraadje jodium op in je schildklier. Bij een jodiumtekort gaat de schildklier trager werken en opzwellen. Dit wordt ook wel krop genoemd. Een traag werkende schildklier kan je herkennen aan een toename in je gewicht, het snel koud hebben en obstipatie.
Er bestaat ook een keukenzout dat gejodeerd is, het Jozo zout. Dit is een goede aanvulling op je voeding wanneer je te weinig brood en andere bronnen van jodium binnen krijgt. Dit zout heeft wel een lagere hoeveelheid toegevoegd jodium dan bakkerszout.
Soja (met uitzondering van tamari, shoyu en tempé), mosterd, pinda's, ongeroosterde pijnboompitten, rauwe cassave, lijnzaad en rauwe koolsoorten bevatten zogenaamde goitrines die de schildklierfunctie kunnen belemmeren. Ze blokkeren de werking van de schildklier, omdat ze de opname van zink, jodium en selenium remmen.
Als het lichaam voldoende jodium tot zijn beschikking heeft, wordt 80-95% van het jodium dat dagelijks ingenomen wordt uitgescheiden in de urine. In ochtendurine is de concentratie jodium lager dan in de avond, daarom wordt de urinetest het beste uitgevoerd met een portie ochtendurine.
Het jodiumgehalte van normale koemelk ligt tussen de 100 en 300 μg jodium per liter melk, waarbij hoogproductieve koeien in de regel een lager jodiumgehalte in de melk hebben dan laagproductieve koeien.