De nervus vagus ontvangt de smaaksensaties van de rug van de mondholte. De informatie van de schedelzenuwen wordt verwerkt door het smaakcentrum in de hersenen (nucleus solitarius).
Het waarnemen van smaak is een functie van de smaakorgaantjes, ook wel gustatoire sensorische organen of in het Engels taste buds genoemd. Een smaakorgaantje bestaat uit 50 tot 120 cellen. De meeste smaakorgaantjes bevinden zich op de tong, gegroepeerd in de verschillende smaakpapillen.
De geur- en/of smaakzin kunnen tijdelijk of blijvend verminderd/veranderd zijn door bijvoorbeeld infecties (verkoudheid), ontsteking (chronisch geur- en smaakverlies), bestraling op het hoofd, chemotherapie, inname van bepaalde medicatie, te droge mondslijmvliezen, roken, depressie, hoofdtrauma en tumoren.
Smaak ervaren is meer dan ruiken en proeven. Naast andere zintuigen voor voelen, zien en horen, wordt smaakbeleving beïnvloed door de omgeving waarin we eten, terwijl ook eerdere ervaringen verwachtingen scheppen over wat komen gaat.
Studies hebben namelijk aangetoond dat Omicron infecties soms nog besmettelijk zijn tot 10 dagen na de diagnose. Dit houdt in dat activiteiten waarbij het dragen van een mondmasker niet mogelijk is (b.v. gezamenlijk eten), niet zijn toegestaan.
Na corona kunt u lang last blijven houden van slecht ruiken of proeven en moeheid. Heeft u deze klachten, maar heeft u verder geen klachten meer? Dan kunt u anderen niet meer besmetten.
In de enge zin van het woord is smaak de rechtstreekse gewaarwording die eten of drank oproept in de mond. Daarvoor beschikken we over smaakpapillen. Dit zijn groepjes cellen op de tong en achterin de mondholte waarmee we 5 basissmaken kunnen waarnemen: zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig).
De smaakstoffen uit je eten komen terecht op de smaakpapillen op je tong. Daarin zitten kleine receptoren, die seintjes over de smaak naar je hersenen sturen. Je tong proeft vijf basissmaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami.
Smaak wordt zelfs voor zo'n 95 procent bepaald door de neus: de lucht vanuit de mond stroomt door naar de neus, waarna ons reukorgaan ervoor zorgt dat er specifiekere smaken, eigenlijk geuren, waarneembaar zijn. Zonder de reukzin van de neus is alleen de basissmaak waarneembaar.
Oorzaken van smaakstoornissen
Veel medicijnen, zoals antibiotica, bloeddrukverlagers, antidepressiva en antischimmelmiddelen, kunnen voor vermindering van de smaak zorgen.
Of we iets lekker vinden of niet, wordt door heel wat factoren bepaald. Niet alleen de smaak, maar ook de geur, het mondgevoel, de temperatuur en het uitzicht hebben een invloed. Nieuw onderzoek stelt dat ook muziek een rol speelt in hoe iets proeft.
Smaakpapillen zijn zenuwuiteinden op de tong en op het achterste (zachte) deel van het gehemelte die door stoffen in voedsel worden geprikkeld en daarmee de smaakzin vormen. De zenuwen sturen deze informatie door naar de hersenen. De hersenen vertalen dit als een smaakwaarneming, men proeft iets.
Sommige aandoeningen kunnen verandering of verlies van smaak en reuk geven, bijvoorbeeld bij infectie in neus of neusbijholten, een tumor in het hoofd, de ziekte van Parkinson of een corona-infectie. Ook kan verandering van smaak en reuk gevolg zijn van ouderdom.
Slechte gebitshygiëne en gebitsproblemen
Één van de meest voorkomende is gingivitis, wat het gevolg is van de opbouw van tandplak, als je niet regelmatig of correct poetst en flost. Een andere veel voorkomende oorzaak van een vieze smaak zijn abcessen, infecties en doorkomende verstandskiezen.
Zout, pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet zijn de zeven smaken die je wilt gebruiken in de keuken.
Overal op je tong proef je zoet, zuur, zout, bitter en umami, sinds enkele jaren de vijfde smaak. Het is dus niet zo dat je zoet op het puntje van je tong proeft en bitter aan de zijkant. Overal op je tong liggen smaakpapillen en die kunnen alle smaken waarnemen, want één papil bevat alle smaakreceptoren.
De smaakpapillen zitten vooral voor, aan de zijkanten en achter op je tong. Op het midden van je tong zitten bijna geen papillen en daar kun je dan ook niet zo goed proeven. meeste smaakknoppen bevinden zich aan de onderkant in die groeven.
De foliate papillen, die bladvormig zijn, bevinden zich op de uiterste randen van de tong. Ze bevatten alle smaakknoppen. Smaakpapillen zijn ook te vinden op het gehemelte, in de keelholte, het strottenhoofd en het bovenste gedeelte van de slokdarm.
Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat de mens naast de basissmaken zoet, zuur, zout , bitter en umami, een zesde smaak kan onderscheiden.
Meerdere keren ziek
Mensen die opnieuw besmet raken, lijken over het algemeen minder ernstig ziek te worden, maar kunnen anderen nog wel besmetten. De meeste mensen bouwen afweer op tegen het virus nadat zij besmet zijn geweest.
Positieve testuitslag, geen nieuwe test nodig
Als je positief bent getest op corona, daarna hersteld bent en geen nieuwe of ernstiger klachten hebt, is opnieuw testen bij de GGD binnen 8 weken niet zinvol. De PCR-test is heel gevoelig en kan lang positief blijven zonder dat je besmettelijk bent.
Hoe lang blijf ik thuis na een positieve coronatest? Je moet tot minimaal 5 dagen na de 1e ziektedag thuisblijven.