Bij de grootscheepse renovatiewerkzaamheden op het Marktplein in Hilversum stuitten de stratenmakers tot hun verrassing op een bouwwerk onder de grond. Het blijkt een schuilbunker uit de tijd van de Koude Oorlog. Honderd Hilversummers konden er beschutting zoeken tegen een atoomaanval.
Officieel zijn er in Nederland geen openbare schuilkelders meer. Halverwege de jaren tachtig zette de Rijksoverheid een streep door het schuilkelderbeleid.
De aarde kan een nucleaire winter tegemoet zien. Waar het dan nog het veiligst is? Op Antarctica. Niet alleen is dit continent overal mijlenver vandaan, het is ook de locatie van 's werelds eerste nucleaire wapenovereenkomst in 1959.
Gevolgen van een kernoorlog
Als gevolg van de enorme branden zou er zoveel stof in de atmosfeer kunnen komen dat daardoor de atmosfeer zou verduisteren en een paar jaar een nucleaire winter zou heersen. Hierdoor zou er geen landbouw mogelijk zijn en de overlevenden verhongeren.
U beschermt zich door te schuilen in een woning of gebouw. Sluit ramen, deuren en andere openingen in uw woning. Denk ook aan tussendeuren, roosters, ontluchtingskokers en schuiven. Ga in iedere ruimte na waar buitenlucht naar binnen komt en sluit die openingen af.
Verspreid over het hele waddengebied, zijn nog veel bunkers uit de Tweede Wereldoorlog te vinden. Van Den Helder tot aan Delfzijl, en van Texel tot Schiermonnikoog. Deze bunkers maken deel uit van de Atlantikwall, de ruim 5000 kilometer langs verdedigingslinie van de Duitse bezetter langs de Atlantische kust.
Schuilkelders. Onder NS-station Utrecht Centraal werd in 1974 de Noordertunnel gebouwd, een voetgangerstunnel die als schuilkelder aan 2000 mensen onderdak kon bieden. De kelder had betonnen schuifdeuren die de ruimte gasdicht kon maken.
Tussen de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog zijn er in Amersfoort schuilkelders gebouwd waar je terecht kon als dat nodig was. Tussen 1978 en 1982 zijn er zelfs massaschuilplaatsen gebouwd nadat bekend werd dat Rusland raketten had die ons konden bereiken.
Sinds de jaren negentig zijn in Nederland officieel geen atoombunkers meer in gebruik. Schuilkelders maken geen deel meer uit van de huidige voorbereidingen op een ramp. Sterker nog, Nederland heeft geen aparte strategie klaarliggen voor hulp aan burgers bij een nucleaire aanval.
Voor de bescherming van grote groepen burgers werden op tal van publieke plaatsen schuilkelders gebouwd. In iedere stad zijn nog restanten te vinden van atoomschuilplaatsen, zoals in Nijmegen onder het voormalige gebouw van de Nederlandsche Bank.
OSS | Middenin het centrum van Oss zit een schuilkelder verstopt: in de parkeergarage onder het appartementencomplex aan het Heschepad, naast de supermarkt. Van buitenaf is daar niets van te zien, maar in de parkeerkelder zijn allerlei ruimtes met opklapbare bedden, toiletten en vooral heel veel apparatuur.
Een eenvoudige mini-schuilkelder kost zo'n 30.000 euro, maar de prijs van een ruime, luxe schuilkelder kan oplopen tot bijna 500.000 euro.
Waar vind je open bunkers in Nederland? In Nederland bestaan het Bunkermuseum IJmuiden, het Atlantikwall Museum Noordwijk, het Atlantikwall Museum Hoek van Holland en het Atlantikwall Museum Scheveningen die diverse onderdelen van de Atlantikwall vormden.
Maatregelen tegen een kernbom
Het beste schuil je in een kelder, terwijl boven de grond brokstukken van huizen rondvliegen. De schokgolf komt na de heldere flits (waar je vooral niet in moet kijken) vaak na een paar seconden of zelfs een minuut, dus blijf even schuilen.
Ga er niet te dichtbij zitten; een raam biedt minder bescherming dan een muur. Beschikt je woning of het gebouw waar je je bevindt over een kelder? Schuil dan daar. Bij een overstroming kan je het beste zo hoog mogelijk schuilen, bijvoorbeeld op zolder, als je die hebt.
Graaf zo diep als je wilt, maar onthoud dat hoe dieper de greppel is, des te meer ruimte je hebt. Daarnaast kan een diepere greppel je beter beschermen tegen de explosie. Plaats, als je klaar bent met graven, de balken/palen bovenop de greppel. Zorg dat ze ten minste 30 cm breder zijn dan de greppel!
Tijdens de Koude Oorlog waren er overal in Nederland schuilkelders en atoombunkers, maar inmiddels is daar niets meer van over. Dat is het gevolg van de afschaffing van de Wet Burgerbescherming in 1986. Met het einde van de Koude Oorlog in zicht waren ze niet meer nodig, was de gedachte.
Een bijzondere advertentie op Funda. In het Zeeuwse Oostburg kun je nu een stuk land kopen inclusief een ondergrondse atoombunker. "Je mag er een huis bovenop bouwen of een bed & breakfast beginnen." De bunker stamt uit de jaren vijftig.
In de jaren zeventig en tachtig werden in Amsterdam meerdere schuilkelders aangelegd vanwege de nucleaire dreiging die ontstond door de wapenwedloop tussen het Westen en de toenmalige Sovjet-Unie. Tot op de dag van vandaag bestaan veel van die schuilkelders nog, maar het grootste gedeelte is eigendom van de gemeente.
Alleen in 1989 werden ze opgedoekt en zijn de schuilkelders in de vergetelheid geraakt.” “Van de zeventien schuilkelders die er in Rotterdam waren, zijn er nu nog vier open. Maar van die vier, kunnen alleen de schuilkelders aan de Westzeedijk en Schiebroekselaan nog open.”
Onder het stadhuis
Toen het stadhuis in de jaren zeventig gebouwd werd, begon ook de bouw van een atoomkelder. Deze vond je bij de ondergrondse parkeergarage. Lange tijd bleef de plek geheim en nog steeds is er niet heel veel over bekend… De atoomkelder komt wel voor in de documentaire Zwarte Doos van Twan Mickers.
„Hier ga je nooit een hele stad in kwijt kunnen.” Een grote betonnen plaat midden op straat in Enschede, een geheimzinnige stalen deur in station Almelo, een megabunker in Hengelo, een verborgen ingang aan de Holterberg. Om met het goede nieuws te beginnen: ja, er zijn nog schuilkelders en atoombunkers in Twente.
Het betreft een overdekt zelfstandig, klein verdedigingswerk dat soms voorzien is van een schuilkelder. Bunkers hebben meestal een enkelvoudige functie zoals geschutsopstelling, commandopost of schuilplaats. Het merendeel van de bunkers werd gebouwd van hout of baksteen, al dan niet versterkt met beton.