Langste dag 2022 in Giethoorn.
Zomerzonnewende is langste dag van het jaar
Vanaf dinsdag 21 juni 2022 gaan we donkere tijden tegemoet, want dan is de zomerzonnewende op het noordelijk halfrond. In Amsterdam duurt de dag dan maar liefst 16 uur, 48 minuten en 19 seconden.
Het centrale moment daarin is de langste dag van het jaar: 21 juni. Op diverse plaatsen in Noorwegen, Zweden en Finland wordt deze dag uitbundig gevierd. In elk van de Noordelijke landen hebben ze een aparte benaming voor de langste dag en ook het vieren geschiedt soms op verschillende momenten.
De kortste dag van het jaar (de winterzonnewende) is ongeveer 21 december. Dit houdt in dat in Reykjavík de zon rond 11.30 uur opkomt en rond 15.30 uur weer ondergaat. En naarmate je verder naar het noorden van IJsland gaat, wordt deze dag zelfs nog korter.
De zon staat boven de Kreeftskeerkring en de dagen zijn op het noordelijk halfrond op hun langst. Het is met een zonhoogte van 61,4 graden zomer. De dagen worden vanaf dit moment weer korter.
Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.
De middernachtzon is een natuurlijk fenomeen waarbij de zon om middernacht boven de horizon staat, en dus ook gedurende de rest van de dag en nacht. Dit fenomeen komt jaarlijks tijdens een bepaalde periode in gebieden rond en vooral ten noorden van de noordpoolcirkel voor, zoals Noord-IJsland en Noord-Scandinavië.
De middernachtzon is een natuurfenomeen dat in de zomer voorkomt op plaatsen ten zuiden van de zuidpoolcirkel en ten noorden van de noordpoolcirkel, dus ook in Noord-Noorwegen. De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht.
Tijdens de Noorse zomer gaat de zon niet onder boven de (noord)poolcirkel en is deze gedurende een aantal maanden 24 uur per dag zichtbaar. De Middernachtzon is te zien doordat de aardas gekanteld is. Deze as is de denkbeeldige lijn die dwars door de aarde de noordpool en zuidpool met elkaar verbindt.
Het is winter op Svalbard, en rondom de hoofdplaats van deze archipel in de ijselijke Barentsz-zee (die wij als Spitsbergen aanduiden) is het permanent duister. 's Nachts en overdag. Van november tot eind februari zijn de ruim drieduizend inwoners van de Noorse nederzetting verstoken van daglicht.
Svalbard, of eigenlijk Spitsbergen, is het meest noordelijk gelegen eiland van Noorwegen. Door de draaiing van de aarde om de zon is het hier in de winterperiode 84 dagen donker. De zon komt dan helemaal niet op en het is dus gewoon constant donker.
Hoe dichter bij de Noordpool, hoe langer het in de zomer licht blijft. Echt 24 uur licht blijft het alleen vlak bij en ten noorden van de poolcirkel. Hoe verder je van de poolcirkel af bent, des te langer de nacht is. Dat verklaart ook het verschil tussen het noorden en zuiden van ons land.
En de kortste nacht? Dat is de nacht van 20/21 juni 2022.
Langste dag 2022 (21 Juni)
Hoelang duurt deze langste nacht dan precies? Deze langste nacht noemt men ook wel de 'winterwende', ofwel het officiële begin van de winter. De zon gaat vandaag al om 16.29 uur onder en komt morgen pas weer om 08.49 uur tevoorschijn. Hierdoor is het in totaal wel 16 uur en 19 minuten donker!
Op dinsdag 21 december 2021 gaan we weer lichtere tijden tegemoet, als op het noordelijk halfrond de winterzonnewende plaatsvindt. In Amsterdam duurt de dag maar 7 uur, 40 minuten en 40 seconden, en in Brussel 7 uur, 56 minuten en 18 seconden.
Over het hele jaar gezien heeft IJsland net zoveel daglicht als Nederland. In de maanden november tot en met februari zijn de dagen in IJsland korter (met een beetje geluk spot je in deze periode het noorderlicht in IJsland). Het wordt 's morgens pas laat licht en de zon gaat iets eerder onder dan bij ons.
Kaapverdische Eilanden
Op de eilanden van Kaapverdië valt maar weinig regen, en het wordt overdag eigenlijk nooit kouder dan 24 graden. Van februari tot en met juni valt er bijna helemaal geen neerslag.
Het stadje Utqiaġvik, voorheen bekend al Barrow, ligt in het noorden van Alaska en is tevens de meest noordelijke bewoonde plaats van Noord-Amerika. De minimumtemperatuur is er 324 dagen onder het vriespunt.
De zon komt dus 's ochtends op in het oosten, en gaat aan het einde van de dag weer weg in het westen. 's Ochtends twee keer de o, 's middags of 's avonds twee keer de w. Zo vergeet je dat nooit meer! (en als je eenmaal weet waar de zon staat, kun je ook altijd aanwijzen wat de vier windrichtingen zijn.
Zowel in Fins- als Zweeds Lapland zijn de dagen erg kort in de winter. In het zuiden van Lapland duurt het daglicht in december slechts 6 uur, maar in het noorden van Lapland heerst op dat moment een periode van complete duisternis, waarbij de zon een paar weken lang helemaal niet boven de horizon opkomt.
Vooral in de noordelijke delen van Zweden, zoals Skellefteå, vanwege de relatieve nabijheid van de poolcirkel. Dat zorgt voor magische zomeravonden met het licht dat tot diep in de nacht doorgaat en het is een geweldige tijd om tot laat buiten te blijven, zowel in de stad als op het platteland.
Yuma is een stad in het Zuiden van Arizona, aan de grens met Mexico, en telt het meeste aantal zonuren ter wereld. De zon schijnt er maar liefst 4015 uren per jaar, dat is gemiddeld elf uur per dag. In juli schijnt de zon er zelfs bijna veertien uur per dag, het dubbele van in België.
De zon bevindt zich op de ecliptica. Die ecliptica staat soms loodrecht op de horizon, soms maakt ie er maar een flauwe hoek mee. Dat is afhankelijk van de breedteligging van de plaats en van het tijdstip van het jaar. In de gebieden rond de evenaar verloopt de zonsondergang het snelst.
Daar zie je dat zonlicht het noorden van de planeet niet bereikt. Dit betekent dat het op 23 december de zon in Rovaniemi om 11:08 uur opkomt en om 13:23 uur ondergaat. Vanaf 6 juni is het tot en met halverwege juli 24 uur licht. Het is dus nooit 24 uur donker in Lapland maar wel 24 uur lang licht.