Wanneer er meer uren worden gewerkt dan contractueel is afgesproken, dan kun je extra tijd voor tijd (tvt) toekennen. Veel organisaties maken gebruik van tijd voor tijd (tvt). Wanneer er meer uren worden gewerkt dan bepaald in het rooster van een medewerker, krijgt diegene extra verlof in de vorm van tvt.
Bij tijd-voor-tijd kunnen de medewerkers vrije tijd opnemen op basis van eerder gemaakte overuren. Als een medewerker overuren boekt, neemt zijn saldo tijd-voor-tijd toe. Dit gebeurt alleen bij boekingen op urensoorten die hiervoor zijn ingericht.
Je werkgever betaalt je overuren in dit geval met je normale salaris uit. Eén uur overwerken is één uur meer loon. Je werkgever betaalt je overuren met een extra overwerktoeslag uit bij je loon, zoals ook gebeurt met een weekend- of feestdag.
De opgebouwde “tijd voor tijd” uren moet de werknemer uiterlijk voor 1 juli van het daaropvolgende kalenderjaar opnemen. U mag ook een kortere periode afspreken met uw werknemer.
Een Tijd-voor-Tijd regeling houdt in dat, wanneer een werknemer feitelijk meer werkt dan de overeengekomen arbeidsduur per week, de werkgever de extra uren niet uitbetaalt in geld, maar (geheel of gedeeltelijk) compenseert in vrije tijd.
Overuren kunnen dus niet zomaar vervallen. Mits je ze in hetzelfde jaar opneemt. De afspraken staan in de cao of je contract.
Bij tijd-voor-tijd kunnen de medewerkers vrije tijd opnemen op basis van eerder gemaakte overuren. Als een medewerker overuren boekt, neemt zijn saldo tijd-voor-tijd toe. Dit gebeurt alleen bij boekingen op urensoorten die hiervoor zijn ingericht.
Overwerk is een incidentele betaling waardoor je loon wordt verhoogd. Tegenwoordig zijn de heffingskortingen degressief en dat betekent dat deze steeds lager worden bij steeds hoger loon. Hierdoor wordt extra belasting gerekend en om dit te compenseren wordt extra hoog inhouden.
Het enige moment dat je geen recht heb op de uitbetaling van overuren is als je zelf, vrijwillig extra uren hebt gewerkt. Als jij 40 contracturen per week hebt, maar je besluit zonder schriftelijk afspraak met je baas ook in het weekend door te werken, dan is je werkgever niet verplicht dit aan je uit te betalen.
De Wet flexibel werken (voorheen Wet aanpassing arbeidsduur) maakt het mogelijk meer of minder uren te werken. U kunt een verzoek daartoe uiterlijk 2 maanden van tevoren indienen bij uw werkgever. Voor zo'n verzoek moet u minstens een half jaar in dienst zijn. Uw werkgever moet akkoord gaan met uw verzoek.
Presteert de werknemer meer dan respectievelijk 130 of 180 overuren, dan kan op die (extra) overuren geen vermindering worden toegepast en is de gewone regel van toepassing.
In 2022 kunnen werknemers uit de privésector 120 bijkomende vrijwillige overuren presteren onder de noemer 'relance-uren'. Opgeteld bij het al bestaande basiscontingent van 100 vrijwillige overuren, bedraagt het plafond in 2022 dus 220 uur.
Sinds 1 januari 2019 zijn de regels omtrent tijd voor tijd aangescherpt. Sinds die datum geldt een dergelijke regeling alleen nog als dit in de cao geregeld is. Wanneer het volgens de cao mogelijk is om tijd voor tijd te krijgen, moet de medewerker deze uren wel vóór 1 juli van het daaropvolgende jaar kunnen opnemen.
De atv-dagen worden als volgt opgebouwd: een werknemer bouwt op jaarbasis 13 atv-dagen op, dat is 1 atv-dag per vier weken. Het is daarbij niet relevant of hij 38 of 40 uur per week werkt. Het aantal atv-dagen kun je berekenen naar rato van het dienstverband.
Het arbeidscontract van een werknemer gaat uit van 38 uur per week. Als hij 40 uur per week werkt, kan hij wekelijks 2 atv-uren opbouwen. Na 4 weken heeft hij 8 atv-uren opgebouwd. Deze uren kan hij gebruiken om een roostervrije atv dag op te nemen.
Bij adv wordt de werkweek ingekort. Je bent dan bijvoorbeeld elke 2 weken een middag vrij. Bij atv bepaalt je werkgever de roostervrije dagen. Doet hij dat niet, dan kun je atv-dagen opnemen wanneer jij dat wilt.
Het grootste nadeel van zwart werken is dat het niet mag. Het is illegaal. Door zwart te werken betaal je namelijk geen belasting en dat is verboden. Als de belastingdienst erachter komt dat je zwart werkt moet je alles terugbetalen, plus een boete.
Bij tijd voor tijd kan je werkgever de overuren omzetten naar vrije tijd. Het is mogelijk om voor elk overgewerkt uur één uur als vrije tijd terug te krijgen, maar meestal wordt hier een toeslag bovenop geteld waardoor er anderhalf uur vrije tijd tegenover een gewerkt overuur staat.
Overwerken is niet verplicht
In de wet staat niets over overwerk. Maar je werkgever kan en mag verwachten dat je soms overwerkt. We raden dus aan overwerk niet meteen te weigeren. Je werkgever laat je vast ook wel eens wat eerder naar huis gaan om een persoonlijke reden.
Er zijn cao's waarin een toeslag pas aan de orde komt bij veel overwerk. Bijvoorbeeld: voor de eerste vijf overuren per maand geldt het gewone uurloon; voor uren die meer gewerkt worden, geldt een toeslag van 25 procent (in totaal dus 125 procent van je gewone uurloon).
Overuren vallen onder de wettelijke maximale tijd die uw werknemer voor u mag werken. Dat is 12 uur per dag of 60 uur per week. In de wet staat niet hoeveel extra loon uw werknemer moet krijgen voor overwerk. U kunt hier zelf afspraken over maken in uw arbeidsvoorwaarden.
In het geval van een onvoorziene noodzakelijkheid of buitengewone vermeerdering van werk kan je medewerker vragen om overuren uit te betalen – tot een maximum van 91 of 130 overuren per jaar. Enkele sectoren laten dit zelfs toe tot een maximum van 143 overuren.
Het aantal overuren waarvoor je geen inhaalrust opneemt en die je laat uitbetalen is beperkt tot 91 uur per jaar. Deze grens kan via een bijzondere overlegprocedure op 130 uur (en zelfs 143 uur) worden gebracht. Werknemers kunnen ook kiezen voor bijkomende inhaalrust, ten minste als dat door een CAO vastgelegd werd.
Je mag overwerk compenseren met een tijd-voor-tijdregeling. Sinds 1 januari 2019 moeten werknemers voor hun gewerkte uren wel minimaal het minimumloon krijgen. Dit betekent dat je het totaal aantal gewerkte uren per loonperiode per werknemer goed moet bijhouden.
Of je je adv- of atv-uren kan laten uitbetalen verschilt per werkgever. In de praktijk komt het erop neer dat niet veel bedrijven adv- of atv-dagen uitbetalen. Ook niet als het dienstverband van een werknemer eindigt. In die gevallen is het dus slim om al jouw uren op te nemen voordat het jaar eindigt.