Sterrenwacht Gooi en Vechtstreek is de enige publiekssterrenwacht in Nederland met twee van dergelijke grote telescopen. Bij helder weer kan je door de telescopen kijken. Ook bij bewolkt weer is de sterrenwacht geopend.
Het mooist kan je op Terschelling van de sterrenhemel genieten in het duingebied aan de noordzijde van het eiland. Als je bovenop een hoge duintop gaat staan, zie je de sterrenhemel van horizon tot horizon en overzie je de helft van het heelal.
Waddeneilanden. Op de Waddeneilanden (Friesland) is de bevolkingsdichtheid een stuk lager dan op de meeste plekken in Nederland. Hierdoor is de lichtvervuiling op de eilanden een stuk minder.
In Nederland is het nog maar op heel weinig plekken echt donker. We spreken ook wel van lichtvervuiling. Om sterren en planeten goed te kunnen bekijken, moet je naar een plek waar weinig lichtvervuiling is. Het gaat dan om een afgelegen gebied, ver weg van de bewoonde wereld.
Op de donkerste plekken op aarde is de Melkweg goed met het blote oog te zien. In Nederland kom je op een donkere plek niet veel verder dan een subtiele lichte band die je door de hemel ziet gaan, echter, ook dat is al erg leuk om te zien!
Jupiter is op dit moment zichtbaar aan de nacht- en ochtendhemel. Bij helder weer kunnen we de planeet waarnemen vanaf ongeveer 22:45 uur, wanneer deze voldoende hoog boven de oostnoordoostelijke horizon komt (de opkomst was al om 22:01 uur). De planeet is zichtbaar met het blote oog, het best rond 5:00 uur.
De hoeveelheid licht in en boven de 54 grootste steden in Nederland neemt een heel klein beetje af. Dat blijkt uit meetgegevens van een satelliet die de afgelopen zes jaar het licht van reclame, straatlantarens en snelwegverlichting mat.
Daarom gaat de zon voor enkele weken niet onder boven de poolcirkel. In Noorwegen is Spitsbergen de plek waar de middernachtzon het langst te zien is. De zon gaat hier niet onder tussen 20 april en 22 augustus.
Sterrenwacht Gooi en Vechtstreek is de enige publiekssterrenwacht in Nederland met twee van dergelijke grote telescopen. Bij helder weer kan je door de telescopen kijken.
In de avondschemering rond 20.30 uur zien we de maansikkel.Rechts daarvan op ongeveer gelijke hoogte de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen. Een dag voor het begin van de herfst is de Maan in Eerste Kwartier. In en na de avondschemering zien we de maan in het zuidwesten.
“Elke generatie kan steeds minder sterren zien. Dat komt omdat Nederland één van de meest verlichte landen van Europa is. Dat zie je duidelijk op de kaart van NASA. We doen van alles om de kwaliteit van ons water, onze natuurgebieden, onze lucht en onze stiltegebieden te behouden.
Zoek een donkere plek op zonder kunstlicht. Vanuit het open veld zal je meer zien dan vanuit je verlichte achtertuin in de stad. Zorg dat je vrij zicht hebt op de hemelkoepel. Zelfs als bomen, struiken of gebouwen maar een klein deel van de hemel afschermen kun je vallende sterren missen.
De beste plek
Deze kaart laat zien waar de meeste en minste lichtvervuiling is. Zaterdag na middernacht is de beste tijd om te gaan kijken. Rond 03.00 uur bereiken de Perseïden zijn piek, want dan kijken we in de bewegingsrichting van de aarde. ,,Je zou het kunnen vergelijken met de voorruit van onze planeet.
Het beste moment om ze wel te kunnen zien, is in de nacht van zaterdag op zondag, rond 3.45 uur. Er zijn dan bij ons ieder uur ongeveer 40 a 50 meteoren van deze zwerm zichtbaar. Samen met meteoren van andere zwermen, zijn er bij een donkere, heldere hemel zo'n beetje 50 tot 65 'vallende sterren' per uur te zien.
Svalbard, of eigenlijk Spitsbergen, is het meest noordelijk gelegen eiland van Noorwegen. Door de draaiing van de aarde om de zon is het hier in de winterperiode 84 dagen donker. De zon komt dan helemaal niet op en het is dus gewoon constant donker.
Bewoners van het Noorse Svalbard leven van november tot eind februari in duisternis. Alleen het noorderlicht, de maan en bouwlampen beschijnen de eilanden. Wat voor de één een tijd van depressies is, blijkt voor de ander een periode vol gezelligheid. Longyearbyen baadt in een zee van licht.
Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.
Wetenschappers beweren dat de eerste lamp, de olielamp, stamt uit 12000 en 15000 voor christus. De Egyptenaren waren de eersten die de olielamp gebruikten. Ze gebruikten stenen en schelpen en maakten later gebruik van zelf gemaakte potjes. Talg werd gebruikt als brandstof en van plantenvezels werden lontjes gemaakt.
Uit onderzoek van RIVM (opent in een nieuw venster) (pdf: 3,4 MB) blijkt dat vijf procent van de Nederlandse bevolking ernstige lichthinder ondervindt en drie procent slaapverstoring. Dat betekent dat ongeveer 675.000 mensen zich weleens gehinderd voelen door licht en 400.000 personen slaapverstoring ervaren.
Lichtvervuiling doet zich voor op drie manieren: oververlichting, verblinding of lichtuitstraling van de nachtelijke hemel.
De ster met de grootste schijnbare helderheid (afgezien van de zon!) is Sirius, de hoofdster in het sterrenbeeld Grote Hond. Sirius is vooral in de wintermaanden goed zichtbaar. Hij staat linksonder het opvallende wintersterrenbeeld Orion.
Op maandag 22 mei en op dinsdag 23 mei bevindt de maansikkel zich in de buurt van Venus. ð De planeet Mars is deze maand 's avonds zichtbaar in het westen. Op woensdag 24 mei 2023 staat de maan in de buurt van Mars.