Landijs komt voor in gletsjers, in de bergen en in ijskappen. Zeeijs is te vinden rond de Noordpool en Antarctica. Een warmer klimaat leidt in het gebied van de Noordpool onherroepelijk tot het smelten van ijs, ook op zee. Rond de Zuidpool neemt de hoeveelheid zeeijs echter toe, mogelijk door het smelten van landijs.
Antarctica is het continent met de laagste gemiddelde luchtvochtigheid. Van al het ijs op de wereld ligt 90% op Antarctica. De gemiddelde dikte van de ijskap bedraagt 2200 meter en op het dikste punt is het ijs zelfs 4776 meter dik.
De grootste massa's van permanent landijs bevinden zich op Antarctica en Groenland en heten ook wel ijskappen. De ontwikkeling van het landijs is van groot belang voor de verwachte zeespiegelstijging ten gevolge van het versterkte broeikaseffect.
Maar wat er in het Noordpoolgebied gebeurt, heeft wereldwijd effect. Zo'n 70 procent van alle zoetwater ter wereld ligt opgeslagen als ijs en sneeuw, grotendeels in onze poolkappen. De Groenlandse ijskap is wel 3 km dik; als die helemaal smelt, dan stijgt de zeespiegel wereldwijd met 2 meter.
,,Op de zuidpool ligt een enorm potentieel aan zeespiegelstijging.'' De ijskap van Antarctica is gemiddeld 2200 meter dik, op het dikste punt zelfs bijna 5 kilometer. Als die helemaal zou smelten, zou de zeespiegel wereldwijd met 58 meter (!) stijgen.
Zo ziet de wereld eruit als al het ijs op aarde smelt. Van Nederland is eigenlijk niets meer over. Zoals National Geographic in 2013 al liet zien, stijgt de zeespiegel met 65 meter als al het landijs op aarde zou smelten. Dit zorgt voor ingrijpende veranderingen op alle continenten.
Dan zou je uitkomen op zo'n 75 meter zeespiegelstijging. Het werkelijke antwoord is lager, rond de 58 meter: 53 meter vanuit de Oost-Antarctische ijskap en 5 meter vanuit de West-Antarctische [1].
De Antarctische ijskap is 12 miljoen km² groot en bevat 29 miljoen km³ ijs. Dat is 90% van al het bevroren zoet water op aarde. De Groenlandse ijskap is 1,7 miljoen km² in oppervlakte en heeft een inhoud van circa 3 miljoen km³, 9 % van het bevroren zoetwater op aarde.
IJskappen en gletsjers
Gletsjers bestaan uit ijs dat op land ligt (landijs), gevormd doordat er steeds een laag sneeuw op valt. Momenteel is ongeveer 10 procent van het landoppervlak van de aarde bedekt met gletsjers of ijskappen, die gezamenlijk ongeveer 70 procent van het zoetwater op aarde bevatten.
De smelt op het continent draagt momenteel ongeveer een halve millimeter per jaar bij aan de wereldwijde stijging van de zeespiegel.
Antarctica is veel kouder dan het noordpoolgebied, met temperaturen die bovenop de kilometers hoge ijskap in de donkere winter tot wel -90°C kunnen dalen.
Op de Noordpool wonen wél mensen. De oorspronkelijke bewoners heten Inuït (een mooier woord voor eskimo's). Hun voorouders gingen hier duizenden jaren geleden heen om te jagen. Nu jagen de Inuït nog steeds, maar ze werken ook in de bosbouw of de oliewinning.
Er leven geen mensen op Antarctica. Er verblijven alleen wetenschappers in speciale onderzoekstations. Bijna alle dieren leven aan de kust van Antarctica. In de rest kunnen alleen speciale bacteriën leven.
Elk jaar bezoeken bijna 40.000 reizigers Antarctica. Toch is toerisme naar het zuidpoolgebied omstreden. Tegenstanders wijzen op het gevaar dat schepen aan de grond lopen en dat ze op die manier brandstof in zee bij Antarctica terecht kan komen. Ook dreigen toeristen uitheemse planten in het gebied te introduceren.
Het verschil tussen het Arctische gebied en Antarctica is gewoon dat in het Arctische gebied, de Noordpool zich in het midden van de oceaan bevindt, terwijl Anatarctica, de Zuidpool zich op een continent bevindt, dat volledig bedekt is met miljoenen kubieke meters ijs.
Volgens een nieuwe studie kan de Noordpool al ijsvrij zijn in de zomer in 2040, sneller dan gedacht. Ook grote delen van de Zuidpool zijn aan het afsmelten, maar veel trager en op een minder regelmatige manier.
Als al het ijs zou smelten, zou de zeespiegel met meer dan 60 meter stijgen. Gelukkig maken wij dat niet mee, want dat duurt zeker duizenden jaren. Toch is de zee door klimaatverandering al wel gestegen en dat wordt alleen maar erger als we er niets tegen doen, zeggen klimaatonderzoekers.
In Groenland is donderdag maar liefst 11 miljard ton - een recordhoeveelheid op één dag - aan ijs gesmolten, meldt CNN vrijdagochtend. Dat staat gelijk aan 4,4 miljoen olympische zwembaden. Die enorme hoeveelheden zijn het gevolg van de extreem hoge temperaturen van deze zomer.
Wanneer daar de gletsjertongen zich terugtrekken zal de ijskap instabiel worden en meer en meer massa verliezen. In dit scenario zorgt het smelten van de Antarctische ijskap voor 49 centimeter zeespiegelstijging in het jaar 2100.
Als de hele Groenlandse ijskap zou smelten, zorgt dat mondiaal voor een zeespiegelstijging van 7 meter. De komende dagen lijkt de temperatuur in Groenland weer te dalen. Het smeltseizoen eindigt doorgaans in augustus.
Jostedalsbreen, eindeloze ijsmassa in Noorwegen
Als witte lava kruipt de Jostedalsbreen tussen de bergtoppen door. Deze ontzagwekkende gletsjer in Noorwegen is de grootste van het Europese vasteland: 100 kilometer lang en 15 kilometer breed.
Onder het ijs en de sneeuw van Antarctica ligt vaste grond: rotsen. Onder het ijs van de noordpool bevindt zich geen land, maar zeewater. De noordpool is eigenlijk gewoon een stuk drijvend ijs. Op Antarctica leven pinguins.
In Kanazawa in Japan heeft een bedrijf ijs ontwikkeld dat niet smelt. Het ijs wordt gemaakt van aardbeien. Het is ontdekt toen het Biotherapy Development Research Center Co. op zoek was naar een doel voor aardbeien die niet mooi genoeg zijn om te verkopen.
Om binnen Nederland hoogtes te kunnen vergelijken maken we gebruik van één nulpunt: het NAP. Hierdoor kunnen we zeggen dat het hoogste punt in Nederland dicht bij het Drielandenpunt in Vaals ligt met 322,38 m boven NAP. Het laagste punt ligt bij Nieuwerkerk aan den IJssel met 6,78 m onder NAP.
De Nederlandse kust zal voor het eerst in honderden jaren terrein moeten prijsgeven: het gaat slechts over 250 – 750 meter van de kuststreek door de erosie van de kustzone. Verlies van een groot deel van de zout- en zoetwaterwetland en weidevogelgebieden.