IN DE KOU Het woongebied van ijsberen is het Noordpoolgebied. Daar zwerven ijsberen vooral rond op sneeuw en ijs. Maar je vindt ze ook aan de rand van het poolgebied in Groenland, Alaska, Rusland en Canada. In deze landen leven ze in een gras- en kruidengebied zonder bomen maar met bessenstruikjes.
Af en toe moet de ijsbeer eens het water in. Ze zwemmen met een krachtige slag waarbij ze alleen hun voorpoten gebruiken. De dikke laag vet helpt hun beter te drijven en beschermt zich tegen de kou.
Omdat de ijsbeer niet het hele jaar door voedsel kan vinden, slaat hij vet op om het enkele maanden te kunnen uithouden zonder eten. Soms kan hij wel 4 maanden lang helemaal niets eten!
Soms eten ze vogels, vissen en eieren, maar het meest eten ze robben en zeehonden. Ze vangen deze dieren door hen bij de gaten in het ijs op te wachten. Hier komen de robben en zeehonden na een duik ademhalen. Ook als ze 's middags liggen te zonnen, lukt het ijsberen hen te vangen.
IJsberen kunnen onder water ook hun neusgaten dicht houden, waardoor zij zelfs 100 kilometer ver kunnen zwemmen zonder te stoppen. IJsberen hebben het nooit echt koud. Zelfs niet onder een deken van sneeuw. Dat gebruiken ze juist om warm te blijven tegen koude temperatuur en harde wind.
Ze hebben behaarde zolen, zodat ze niet uitglijden op het ijs. De meeste ijsberen wegen 400 tot 680 kilo, maar er zijn uitzonderingen van bijna 1000 kilo! De ijsbeer wordt tussen de 20 en 25 jaar oud en kan zo'n 2,5 meter worden. Doordat de aarde steeds warmer wordt, smelt het zee-ijs van de Noordpool.
De kleintjes van de ijsbeer worden welpen genoemd. Ze worden naakt, blind en doof geboren. Meestal worden ze als tweeling geboren. Bij de geboorte zijn ze ongeveer zo groot als een rat en wegen slechts 450 tot 900 gram.
Wat eet de ijsbeer? Het lievelingskostje van de ijsbeer is de rob. Urenlang kan hij bij een ademgat wachten, totdat zijn slachtoffer adem komt halen. Daarnaast eet een ijsbeer vis, walrus en walvis, maar ook vruchten in de periode dat hij op het land leeft.
De vacht en de onderhuidse vetlaag beschermen de ijsbeer tegen de kou. Daarom blijft de temperatuur van de ijsbeer constant 37˚C.
IJsberen hebben geen natuurlijke vijanden. Ze zijn zelf sterke, intelligente en geduldige jagers en staan bovenaan de voedselketen in het noordpoolgebied. IJsberen kunnen urenlang blijven wachten boven het ademgat van een zeehond in het ijs, tot er een zeehond opduikt.
Eten of gegeten worden
Van oudsher worden in het Noordpoolgebied ijsberen gegeten. Niet alleen zou het ijsberenvlees gezond zijn voor het lichaam, ook onze geest zou er beter van worden. Zo is de ijsbeer dus eeuwenlang op het bord van de Noordpoolbewoners te vinden geweest.
De gemiddelde ijsbeer verbrandde 13.200 calorieën per dag. Om gewoon maar op gewicht te blijven, zouden ze elke 5 tot 10 dagen 1 zeehond moeten vangen.
Leefgebied IJsberen leven op de Noordpool en Groenland en in Noord-Amerika en Rusland. Op deze kaart kun je zien waar ze in Europa voorkomen. Ze leven het liefst alleen in hun eigen territorium. Dat is tussen 100 en 8000 km² groot.
Ze zijn niet bang voor een eindje zwemmen! Lees ook: Hebben pinguïns nu veren of een vacht? Een ijsbeer kan tot 72 seconden (dat is iets meer dan één minuut) onder water blijven. Echt snélle zwemmers zijn ijsberen alleen niet: per uur kunnen ze ongeveer twee tot drie kilometer afleggen.
Volgens wetenschappers is de omgeving en de temperatuur van de Zuidpool prima voor de ijsbeer. In principe kunnen ze er dus naartoe.
Door temperatuurstijging smelt namelijk het zee-ijs in rap tempo. In dit tempo zal binnen één generatie het grootste deel van de Noordpool 's zomers ijsvrij zijn. Ondanks dat ijsberen goede zwemmers zijn, redden zij het natuurlijk niet om zonder ijs te overleven op de Noordpool.
IJsberen kunnen hun prooi tot een kilometer ver weg en een meter onder de sneeuw ruiken.
De ijsbeer is enorm sterk en kan zonder probleem een beest van 70 tot 90 kg uit het water trekken, met relatief weinig moeite. De klauwen van een ijsbeer beschadigt de 'zeerob' die uit het water meestal zo erg, dat hij niet meer in staat is te bewegen of tegen te stribbelen.
Bruine beren
Deze kleintjes leven in eerste maanden van hun leven warm bij hun moeder in haar hol en komen er pas in het voorjaar uit. Dan starten ze met hun opleiding in overleven in het wild, altijd onder scherp toezicht van hun moeder. De welpen blijven 2,5 jaar bij hun moeder voordat ze onafhankelijk worden.
Door een sterk beperkte bewegingsruimte en het ontbreken van normale prikkels vervallen veel dieren in de gewoonte om steeds maar weer hetzelfde kleine rondje te lopen of andere bewegingen steeds maar weer te herhalen. Het verschijnsel is naar de ijsbeer genoemd omdat daarbij het gedrag het duidelijkst is.
IJsberen kunnen tot 35 mph rennen en tot twee meter hoog springen in de lucht. IJsberen zijn uitstekende zwemmers en het is bekend dat ze dagenlang zwemmen.
IJsberen hebben ijs keihard nodig om op prooidieren zoals robben te kunnen jagen", zegt Gert Polet van WWF-NL, de Nederlandse afdeling van het Wereld Natuur Fonds. Op dit moment zijn er naar schatting wereldwijd nog zo'n 26.000 ijsberen. De dieren zijn afhankelijk van ijsblokken om te kunnen jagen voor voedsel.
Extreme temperaturen
De laagste temperatuur ooit gemeten in het noordpoolgebied is -67,7 graden Celsius. Deze temperatuur is gemeten in Ojmjakon. Ojmjakon is de koudste plaats van de bewoonde wereld.