Wat is een rookmelder? Een rookmelder is een apparaat dat reageert op de rookverschijnselen van een brand. Het heeft twee functies, namelijk het signaleren van een brand en het waarschuwen van bewoners door het afgeven van een alarmsignaal.
Een rookmelder (soms brandmelder genoemd) is een detector die alarm slaat na waarnemen van rookdeeltjes (aerosolen), die kunnen wijzen op een (beginnende) brand. Een rookmelder kan een zelfstandig apparaat zijn, maar steeds vaker zijn rookmelders verbonden met een brandmeldinstallatie.
Rookmelders detecteren rookontwikkeling in huis met een optische sensor. Deze sensor gebruikt infraroodlicht om rook waar te nemen. Als de sensor rook opvangt, gaat het alarm af. Hierdoor weet je zeker dat de rookmelder tijdig rook detecteert.
Waarom gaat mijn rookmelder zomaar af? Soms gaat een rookmelder af zonder dat hier een duidelijke reden voor is. Dit kan veroorzaakt worden door vuil bij de sensor, zoals stof of een insect. Wanneer de verwarming na lange tijd gebruikt wordt kan er stof vrijkomen, waardoor de rookmelder af kan gaan.
Door waterdamp en gassen kan een rookmelder onterecht afgaan. Deze deeltjes hebben ongeveer dezelfde diameter als de rookdeeltjes die de melder detecteert. Hang een rookmelder daarom minstens 3 meter van verwarmingstoestellen en 6 meter van boilers, kachels en ovens.
De rookmelders zijn erop ontworpen dat deze niet zomaar afgaan door roken of koken. Gaat u vlak bij een rookmelder bijvoorbeeld gourmetten, schuren/zagen of behang afstomen, dan kan de rookmelder afgaan door rook, stof of stoom. Het is dan beter om de rookmelder tijdelijk af te dekken.
Rookmelders gaan 's nachts piepen als de batterij bijna leeg is omdat de temperatuur op dat moment het laagst is. De batterijspanning die op dat moment al aan de krappe kant is, wordt door de kou 's nachts nóg iets lager.
Werking: de rookmelder functioneert direct als er een nieuwe batterij is geplaatst en de test is voltooid. De rookmelder is uitgerust met een knipperende rood LED-lampje. Dit lampje bevindt zich boven de testknop en knippert om de 30-40 seconden om aan te geven dat de rookmelder functioneert.
Piept je rookmelder? Controleer de batterij. Het voelt een beetje als een open deur, maar we noemen hem toch maar even: controleer de batterij van je rookmelder. Als deze namelijk bijna leeg is, gaat jouw rookmelder piepen als teken dat er een nieuwe batterij in moet.
Het is meestal een teken dat de rookmelder vervuild is. Maak de melder in dat geval schoon door hem goed uit te zuigen met de stofzuiger en haal er een licht vochtig doekje langs.
Plaatsing op de muur
Als een rookmelder niet op het plafond geplaatst kan worden, dan plaats je de rookmelder aan de muur. De rookmelder plaats je dan 15 tot 80 centimeter van het plafond af, maar wel boven deuren en ramen. Ook geldt dat de rookmelder 1 tot 3 meter van de mogelijke bron tot rook af komt te hangen.
Dus: In de ruimtes waar een verbrandingstoestel hangt is de hoogte van ophangen, van zowel een co-melder als een rookmelder hetzelfde. In ruimtes zonder verbrandingstoestel verschilt de hoogte van ophangen van de rookmelder en co-melder. Daarom kies je in een andere ruimte altijd voor twee verschillende melders.
Waterdamp, wind of tocht
of een kachel kunnen er voor zorgen dat je rookalarm gaat piepen. Het is daarom belangrijk dat je rookalarm op de juiste plaats hangt: op minimaal vijf meter afstand van warmte-, damp- of stoombronnen. Je hangt ook geen rookmelder in de badkamer, schuur of in de garage.
Een optische puntrookmelder bevat een fotodiode en een lichtbron. Wanneer hier rook bij komt, zal het licht verstrooid worden en door de diode worden gedetecteerd, waarna de melder alarm zal slaan. Bij de directe methode staan de detector en de lichtbron recht tegen over elkaar.
Wanneer je rookmelder met enige regelmaat (meestal elk uur) piept, is dit een teken dat de batterij leeg aan het raken is. Een rookmelder met een zwakke batterij zal blijven piepen totdat de batterij ermee ophoudt. Met een beetje pech kan dit enkele weken duren.
Je rookmelder testen - hoe doe je het correct? Bijna alle rookmelders hebben een testknop aan de zijkant of in het midden van de rookmelder. Deze dien je ingedrukt te houden totdat het alarm afgaat. Als deze dan dus niet afgaat of te zacht afgaat, moeten de batterijen vervangen worden.
Rookmelders detecteren rook op basis van een infraroodsensor. Deze sensor ziet geen verschil tussen rook en een laagje stof. Ophopend stof kan er dus voor zorgen dat het alarm afgaat, terwijl er niets aan de hand is. Reinig daarom maandelijks de rookmelders die in huis hangen met de stofzuiger en een doekje.
Wat is een rookmelder zonder batterij? Een rookmelder zonder batterij is een netstroom rookmelder die niet door batterijen wordt gevoed maar werkt op netstroom. De melder krijgt dus stroom van een stopcontact of via de stroomkabels.
De rookmelder gaat in alarm maar stopt niet meer uit zichzelf, er is geen brand, maar het alarm stopt nog wel op het moment dat de pauze/testknop ingedrukt wordt. Op de overloop is er relatief veel vocht, zeker als rookmelder in de buurt van de douche of badkamer geplaatst is.
Druk de knop van de rooksensor knop 2 seconden in totdat een kort geluidssignaal klinkt en de LED wit gaat branden. Laat de knop direct los en wacht totdat de LED geel kleurt. Druk dan nogmaals kort op de knop van de rookmelder, de LED zal hierna kort rood kleuren ter bevestiging van een succesvolle reset.
Conclusie: in 2022 is uit de meeste tests en recensies gebleken dat Jalo Helsinki KUPU 10 de beste rookmelder is die nu verkrijgbaar is in Nederland. Een zeer goed alternatief voor de Jalo Helsinki KUPU 10 is deze Alecto SA-110 Rookmelder 10 jaar.
Beide rookmelders geschikt voor aansluiting op het lichtnet (230V/50Hz– verbruik 40mA/0,8W) en hebben een batterij back-up. Bedraad maximaal 20 melders te koppelen (max. 250 mtr bedrading) of draadloos (RF) maximaal 30 melders te koppelen.
Na 10 jaar dien je elke brandmelder integraal te vervangen. Enkel zo kan je de kwaliteit van de sensor garanderen.
Het verschilt per type hoelang de batterij meegaat: dit kan variëren van 1 jaar voor een 9V-batterij tot 2 à 3 jaar voor een AA-batterij. Lithiumbatterijen gaan zo'n 10 jaar mee, maar deze rookmelders moeten daarna in hun geheel vervangen worden.