De politie mag alleen preventief fouilleren in de daarvoor aangewezen veiligheidsrisicogebieden. Dit zijn gebieden met een hoog aantal wapenincidenten en/of een ernstige mate van (vuur)wapengebruik. In deze gebieden geldt ook een messenverbod.
Fouilleren in het kader van de opsporing
In het kader van de opsporing van strafbare feiten mag een aangehouden verdachte aan zijn kleding en lichaam worden onderzocht. De enige uitzondering hierop is de Opiumwet en de Wet Wapens en Munitie.
Soms wordt mensen verzocht zich te laten fouilleren voordat ze ergens naar binnen mogen. Men is niet verplicht dit toe te staan, maar bij weigering kan wel de toegang ontzegd worden.
De bevoegdheid van de beveiliging om te fouilleren moet van tevoren gecommuniceerd zijn en worden meegenomen in de huisregels. Zo is het bijvoorbeeld toegestaan bij bezoekers van voetbalwedstrijden of festivals. Binnen het fouilleren is er een scheiding, namelijk veiligheidsfouillering en gerechtelijke fouillering.
Veiligheidsfouillering. De veiligheidsfouillering van art. 7 Politiewet biedt opsporingsambtenaren de bevoegdheid om voor hun eigen veiligheid. De politie mag de veiligheidsfouillering alleen toepassen wanneer dit noodzakelijk is ter afwending van dreigend gevaar.
Beveiligers mogen alleen een privaatrechtelijke oppervlakkige veiligheidsfouillering (POV) uitvoeren. Een POV is het oppervlakkig aftasten van kleding na toestemming van de bezoeker om voorwerpen op te sporen die een risico vormen voor de veiligheid in een gelegenheid.
Visiteren wordt regelmatig verward met fouilleren, maar de betekenis van deze twee begrippen is niet hetzelfde. Bij visitatie worden enkel de persoonlijke bezittingen gecontroleerd, terwijl bij fouillering ook kleding en lichaam onderzocht mogen worden.
De politie mag alleen aanhouden als u verdachte bent van een strafbaar feit. Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij een verdenking van terrorisme. Dan gaat het om zo'n ernstig strafbaar feit dat ook een aanwijzing genoeg is. Er hoeft dan nog geen duidelijk vermoeden te zijn.
In het kader van de politieopdrachten onderscheidt de wet drie soorten fouilleringen van personen, namelijk de veiligheidsfouillering, de gerechtelijke fouillering en de fouillering van een persoon voor deze in een cel wordt opgesloten.
Wie mag visiteren? Dat mogen alleen medewerkers die daarvoor zijn aangewezen door de werkgever, of medewerkers van een door de werkgever inghuurd beveiligingsbedrijf.
WANNEER MAG DE POLITIE JE FOUILLEREN? Soms mag de politie je op straat fouilleren, bijvoorbeeld als ze een gegronde reden hebben om te vermoeden dat je een wapen draagt, als je wordt aangehouden of bij sommige openbare bijeenkomsten. Een fouillering mag in geen geval willekeurig gebeuren.
Strenge regels rond bevoegdheid
Sommige bevoegdheden mag de politieagent zelf toepassen. Zwaardere opsporingsbevoegdheden, zoals een telefoon tappen, iemand observeren of een woning doorzoeken (huiszoeking) mogen pas worden toegepast na toestemming van de officier van justitie of de rechter-commissaris.
Ook mag de politie een woning binnen gaan om directe hulp te verlenen. Bijvoorbeeld als iemand gereanimeerd moet worden. De politie moet wel aan veel regels voldoen als ze een woning zonder uw toestemming binnen gaat. Zo moeten de agenten zich legitimeren en uitleggen waarom ze uw woning in willen.
Hiermee kunnen burgemeesters veiligheidsrisicogebieden aanwijzen waar personen preventief gefouilleerd kunnen worden en voertuigen, verpakkingen en bagage op wapens kunnen worden onderzocht. De doelen zijn wapenbezit terugdringen, wapenbezit en -gebruik voorkomen en de veiligheidsbeleving in het gebied vergroten.
Een burgemeester kan een gebied voor een bepaalde tijd aanwijzen als veiligheidsrisicogebied. De officier van justitie kan binnen zo'n gebied opleggen dat de politie preventief mag fouilleren en vervoermiddelen en bagage mag doorzoeken op de aanwezigheid van wapens.
Preventief fouilleren is het fouilleren van personen in een gebied dat de burgemeester aanwijst. Dat gebied noemen we dan een veiligheidsrisicogebied. Er is op dat moment geen verdenking tegen de betreffende persoon.
U heeft het recht om te weten van welk strafbaar feit u wordt verdacht. U hoeft de vragen niet te beantwoorden (zwijgrecht). U heeft het recht om vóór het (eerste) verhoor vertrouwelijk met een advocaat te praten. U heeft recht op de aanwezigheid van een advocaat tijdens het verhoor om u bij te staan.
Onder meer personen die in een veiligheidsrisicogebied wonen en/of werken kunnen als belanghebbenden worden aangemerkt. In het kader van het strafrechtelijke traject geldt echter dat weigering om mee te werken aan preventieve fouillering kan leiden tot strafrechtelijke vervolging.
De opsporingsambtenaar die een verdachte staande houdt of aanhoudt mag een tas, dashboardkast, buddyseat etc. onderzoeken om te zoeken naar een voorwerp dat kan dienen om de identiteit van de verdachte vast te stellen.
Een agent kan je buiten zijn normale diensturen en als hij in burger is toch verbaliseren. Hij mag dit in gans België doen. Wil je een proces-verbaal van een politieagent betwisten, dan is dat niet zo eenvoudig. Zo'n PV heeft namelijk een bijzondere bewijswaarde als het tijdig aan jou werd bezorgd.
Een burgerarrest of burgerarrestatie is het aanhouden van de verdachte van een strafbaar feit door een gewone burger (en niet door een politieagent of een andere wetshandhaver als onderdeel van zijn of haar taken).
Agenten in burger of vrije tijd hebben dezelfde bevoegdheden als een agent in uniform tijdens diensttijd. Hierover bestaan geen aparte wetsartikelen. Het enige wat nog over blijft is de in uw ogen onprofessionele houding/gedrag van de agent. Het staat u vrij om hierover een klacht in te dienen.
Art. 56. 1. De officier van justitie of de hulpofficier, voor wie de verdachte wordt geleid of die zelf de verdachte heeft aangehouden, kan, bij het bestaan van ernstige bezwaren tegen deze, bepalen dat hij aan zijn lichaam of aan zijn kleding zal worden onderzocht.
Wat zijn de taken van een particuliere beveiliger? Een particuliere beveiliger bewaakt de veiligheid van personen en goederen en zorgt dat de orde en rust op terreinen en in gebouwen niet wordt verstoord. Een beveiliger doet dit in opdracht van burgers, bedrijven en overheidsinstanties.