Een scheve schaats rijden Als één van de ijzers scheef is, ga je dus ook scheef schaatsen, waardoor je minder snel vooruitkomt. Omdat je met schaatsen rechte slagen hoort te maken, kwam 'een scheve schaats rijden' langzaam maar zeker synoniem te staan voor iets dat niet hoort.
Wie een scheve schaats rijdt, doet iets wat niet mag of hoort; hij doet iets raars of begaat zelfs een misstap. Het gaat hierbij vooral om een moreel oordeel: wat iemand doet, is 'onbehoorlijk'. Een scheve schaats rijden kon zo ook de betekenis 'vreemdgaan' krijgen.
Goed in de slappe was zitten betekent 'veel geld hebben'. Slappe was komt ook weleens los voor, in de betekenis '(papier)geld'. De uitdrukking is vermoedelijk in de negentiende eeuw ontstaan. De precieze herkomst is niet duidelijk, maar de meeste uitdrukkingenwoordenboeken verwijzen naar soldatentaal.
d.w.z. dronken, gepoetst, vet, in de neut (no.1633) zijn; eig. glimmen, een glimmend gezicht hebben tengevolge van drankmisbruik.
Wanneer wij enorm transpireren, zeggen wij vaak dat we zweten als een otter. Een otter zweet echter helemaal niet dus waarom deze uitdrukking? Simpel: de otter, een waterdier, heeft een vettige vacht en wanneer hij uit het water komt houdt zijn vacht water vast waardoor het lijkt alsof hij hevig zweet.
Vestje in van likmevestje is een verbastering van het Franse woord fesse, dat 'bil' betekent. Met lik me vestje werd dus oorspronkelijk iets bedoeld als 'lik m'n reet'.
Meestal krijg je te horen dat die uitdrukking al gebruikt werd in de middeleeuwen toen we nog met een ganzenveer op perkament geschreven werd. Na het schrijven werd zand over het perkament gestrooid om de inkt sneller te laten drogen.
Ergens een stokje voor steken betekent dat je iets tegenhoudt of iets verhindert. Ook hier is de stok een machtsmiddel om iets gedaan te krijgen van een ander. De historische herkomst van ergens een stokje voor steken is wel bekend.
d.w.z. 'elk kent en gevoelt zyn eigen leed, dat andere menigmaal niet merken, want niemand hinkt aan een anders zeer' (Tuinman I, 166) of, zooals Poirters, Mask.
De bakermat van het schaatsen in de lage landen ligt in Holland en Vlaanderen. In deze contreien ontwikkelde de schaats zich van een eenvoudig bot tot een constructie met een ijzeren mes waarop men zich snel kan voortbewegen. De oudste vondsten van schaatsen dateren van rond 1225 uit Dordrecht en Amsterdam.
Voorafgaand aan de 500 meter van maandag voerde Nederland al de 'eeuwige' ranglijst in het schaatsen aan omdat het meer zilveren medailles in de wacht heeft gesleept dan de Verenigde Staten. Noorwegen staat derde op de lijst met 25 keer goud, 28 keer zilver en 27 keer brons, voor de Sovjet-Unie en Duitsland.
In een studie uitgevoerd door Federico Formenti en Alberto Minetti wordt geconcludeerd dat de Finnen ongeveer 5.000 jaar geleden de eersten waren die schaatsen ontwikkelden. Zij gebruikten geslepen dierlijke botten die zij onder hun voeten bonden om zich sneller op het ijs te kunnen bewegen.
Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd - dit betekent: 'je kunt niet alles ineens doen, alles heeft zijn tijd nodig'; 'iets groots tot stand brengen is nu eenmaal een zaak van lange adem'.
Eieren voor je geld kiezen betekent dat je met minder genoegen moet nemen dan waar je eigenlijk op uit was. Je krijgt dan in elk geval íéts, ook al is het minder dan je had gehoopt.
“Rome werd niet in één dag gebouwd… maar brandde wel in één dag af.” Zo luidt een gezegde als waarschuwing dat succes niet meteen komt, maar wel snel weer kan verdwijnen.
De uitdrukking een stok achter de deur komt waarschijnlijk voort uit de situatie waarin iemand letterlijk een stok achter de deur heeft klaargezet. Als de ander niet wil voldoen aan zijn verzoek of eis, dan kan hij snel de stok tevoorschijn halen en zo laten zien dat hij desnoods geweld gebruikt om zijn zin te krijgen.
Achter de wolken schijnt de zon.
Na een moeilijke tijd komt altijd weer een betere tijd.
Water naar de zee dragen: iets naar een plaats brengen, waar er al genoeg van is. iets overbodigs doen.
Het zingen slaat op de slotzang in de Kerkdienst. In het Frans en het Zweeds heeft men het over "uit een rijdende trein stappen". De Franse wijnboeren in het Ile de France van de 18e eeuw, maakten gebruik van de "zaaikalender" van de periodieke onthouding, of gingen voor het zingen de kerk uit.
De uitdrukking 'Schrijf het maar op je buik' is vermoedelijk ontstaan als een grapje. Op zichzelf is je buik groot genoeg om er iets op te schrijven. Hij bevindt zich bovendien binnen handbereik. Toch is het geen gepaste en geschikte schrijfondergrond: wat iemand op zijn buik schrijft, heeft weinig status.
Het spreekwoord komt al sinds het eind van de 15de eeuw voor in Nederlandse spreekwoordenboeken in de vorm daer die catte slaept spelen de muysen. Waarschijnlijk is het vertaald uit het middeleeuws Latijn (Van Dale).
Deze uitdrukking gaat terug op het feit dat het vroeger gunstig was als je paard vier witte voeten had. Dan hoefde je namelijk geen tol te betalen, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek.
Volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) is op de bonnefooi mogelijk een vernederlandsing van de Franse uitdrukking de bonne foi ('te goeder trouw'), waarin foi 'geloof, vertrouwen' betekent.
Een waslijst is een lijst waarop vroeger werd bijgehouden hoeveel stuks vuil wasgoed naar het 'washuis' (de wasserij) werden gestuurd. De was doen was vroeger - voordat er wasmachines waren - een grote en zware klus, die vaak werd uitbesteed.
Als het ergens weer koek en ei is, dan is de sfeer heel goed: iedereen kan weer goed met elkaar overweg, er is totaal geen ruzie of kinnesinne meer. Soms heeft deze uitdrukking een wat ironische bijklank: 'het gaat nú (ineens) weer goed, maar of het in de toekomst zo blijft, is nog maar de vraag'.