Ongeveer 450 miljoen jaar geleden zijn de eerste planten ontstaan. Zij evolueerden uit wieren die in het water leefden. Dit weten we omdat plantkundigen er fossielen (versteende afdrukken) van hebben gevonden. De eerste plantjes waren zeer klein en eenvoudig.
De eerste bomen zijn wel degelijk ontstaan uit kleinere planten. Ongeveer 450 miljoen jaar geleden ontstonden de eerste plantjes. Waarschijnlijk evolueerden ze uit groene wieren die in het water overleefden.
Bomen groeien uit zaadjes. Deze zaadjes worden verspreid op verschillende manieren: Sommige bomen laten hun zaden verspreiden door de wind. Denk maar aan de helikoptertjes van de esdoorn.
Maar wat doen bomen dat ze zo belangrijk zijn? Meer dan je denkt! Bomen helpen de lucht die we inademen te zuiveren, ze filteren het water dat we drinken en ze bieden leefruimte voor dieren. Bomen voorkomen overstromingen en erosie en helpen de bodem te vullen met voedingsstoffen die nodig zijn voor de landbouw.
Hoe oud een boom precies kan worden, is afhankelijk van verschillende dingen. Zoals de boomsoort en de plek waar de boom staat. De oudste boom ter wereld is waarschijnlijk al meer dan 4.700 jaar oud en staat in Amerika.
Methuselah. De oudste nog levende boom in de wereld is pas onlangs ontdekt en heeft daarom nog geen naam gekregen. Uit onderzoek van de ringen en stamcellen is gebleken dat deze boom 5.062 jaar oud is! Echter is voor een lange tijd de boom Methuselah de oudste boom geweest.
In de White Mountains, Californië staat Methusalem (4.845 jaar oud). De oudste niet-gekloonde boom ter wereld.
Neen, zonder planten (bomen) kunnen wij niet leven. Bomen zorgen voor zuurstof en elk mens heeft zuurstof nodig om te leven. Zonder bomen zal de mens ophouden te bestaan.
Zuurstof verlaat het blad via de bladmondjes. 's Nachts draait het hele proces om. Dan nemen bomen zuurstof op en ademen zij koolstofdioxide uit. Bomen gebruiken 's nachts zuurstof om de opgeslagen suikers te kunnen verbranden en met de vrijgekomen energie kunnen ze groeien.
Als je een persoonlijk zuurstofbos aanplant, is de eik een goede keuze. Deze snelgroeier slaat in zijn eerste zestig levensjaren elk jaar gemiddeld 31 kilogram koolstof op. Dat staat gelijk aan de productie van zo'n 83 kilo zuurstof. Vier eiken produceren jaarlijks dus genoeg zuurstof om jou te laten ademen.
Met de naam Hyperion is deze mammoetboom (Sequoia sempervirens) met ruim 115 meter hoog de hoogste boom ter wereld. Hij staat langs de kust in het Redwood National Park in het Noordwesten van Californië. En hij groeit nog steeds, ongeveer 25 cm per jaar.
Het zijn onze laatste 'oerbomen'. Het gaat om soorten als de laurierwilg, de ruwe iep en de egelantier. Van veel van deze boomsoorten bestaan ook gecultiveerde exemplaren. Maar die zijn veel minder klimaatbestendig dan de oorspronkelijke bomen en struiken, en veel minder van belang voor de biodiversiteit.
Bomen. Waarom gaat een boom nooit naar school? Antwoord: Hij snapt er geen hout van.
Dag en Nacht. De groene bladeren aan planten hebben hele kleine mondjes waarmee ze koolstofdioxide openemen uit de lucht. Als de zon op de bladeren schijnt wordt in het blad koolstofdioxide en water omgezet in suiker en zuurstof. Suiker gebruikt de plant om te groeien, maar de zuurstof heeft het niet nodig.
Definities die `boomkunde` bevatten:
Dendrologie = boomkunde.
Groei in de stam van een boom
De diameter van een boom groeit via celdelingen in de cambiumlaag van de schors. Het cambium bestaat uit groeiweefsels en bevindt zich net onder de schors. Aan beide zijden van het cambium worden Xyleem- en floëemcellen gevormd en elk jaar wordt er een nieuwe laag aan toegevoegd.
Deze lucht bestaat voor 23 procent uit zuurstof en hiervan halen we per ademteug één derde zuurstof uit, zodat je uiteindelijk jaarlijks op een verbruik zit van dik 700 kilo zuurstof. Een volwassen boom produceert in die tijd 100 kilo zuurstof dus heb je per persoon zeven à acht volwassen bomen nodig.
Als samenvatting uit de diverse studies kan besloten worden dat de jaarlijkse CO2-compensatie varieert tussen 21,77 kg CO2/boom tot 31,5 kg CO2/boom. Om 1 ton CO2 te compenseren zijn er vervolgens 31 tot 46 bomen nodig. In Europa staan er per hectare 300 tot 500 bomen.
De voorraad zuurstofatomen op aarde raakt dus nooit op. De atomen wisselen alleen steeds van plek. Soms zijn ze bijvoorbeeld onderdeel van gasmoleculen als CO2 of van een geoxideerd gesteente, op andere momenten zitten ze als O2 (het zuurstofgas dat we inademen) in de lucht.
Aan het oppervlak lijkt een bos misschien een stille plek, maar voor bomen is dat heel anders. Bomen zijn juist voortdurend in gesprek. Ze kunnen communiceren, hun voedingsstoffen delen, elkaar waarschuwen, ruilen met soortgenoten en elkaar in leven houden.
Planten zijn anders dan dieren. Ze hebben geen hersenen, geen zenuwen en geen centraal zenuwstelsel. Ze kunnen geen pijn voelen of bewust op een externe prikkel reageren. Planten kunnen reageren op trillingen, zonlicht of chemische stimuli, maar dit zijn autonome reacties, geen bewuste.
Planten hebben oren, neuzen, noch andere menselijke zintuigen, maar ze kunnen toch horen, ruiken, zien, voelen, proeven. Dat komt door biochemische processen waardoor ze ook communiceren met andere planten en dieren.
De verweerde, 1230 jaar oude den in Zuid-Italië is de oudste boom in Europa waarvan de leeftijd op wetenschappelijke wijze is gedateerd. Bovendien lijkt de oeroude conifeer nog lang niet te zijn uitgegroeid, zoals wetenschappers vorige week in het tijdschrift Ecology berichtten.
De boom hol is van binnen en het is dus niet mogelijk is om de jaarringen te tellen. De leeftijd blijft een schatting: sommigen beweren dat de boom wel meer dan 1000 jaar oud kan zijn, maar deskundigen houden het op 400 tot 500 jaar.
Zwaargewichten in de Achterhoek
Een voorbeeld van zo'n boom die zeldzaam is vanwege zijn omvang is de mammoetboom bij Huize Veldzicht in Brummen. Met een stamomtrek van 8 meter en 54 centimeter mag deze woudreus zich de dikste boom van Nederland noemen.