Malariamuggen worden aangetrokken door voetengeur. De op zweetvoeten levende huidbacterie Brevibacterium epidermis produceert stoffen waardoor de malariamuggen worden aangetrokken.
Malaria wordt overgedragen tijdens een beet door vrouwtjes van de Anopheles mug. Deze mug is actief tussen zonsondergang en –opgang. De parasiet is niet direct overdraagbaar tussen mensen. Preventie van malaria is gericht op reizigers naar/uit een malariarisicogebied in de (sub)tropen.
Malaria komt alleen voor in bepaalde (sub)tropische gebieden in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Azië. Het risico is hoog in de rode gebieden. In de oranje gebieden is het risico matig en afhankelijk van de precieze locatie (stad of platteland), de activiteiten, de verblijfsomstandigheden en de duur van het verblijf.
In een aantal gebieden varieert het risico volgens de seizoenen. Boven de 2.000 meter is malaria zeldzaam. Er overlijden naar schatting 1,5 tot 2,7 miljoen mensen per jaar aan malaria. De tijd tussen besmet worden en ziekte is gemiddeld tien tot veertien dagen.
Over malaria
Plasmodium falciparum en Plasmodium vivax zijn de belangrijkste malariasoorten voor mensen. Ze worden door muggen overgedragen op mensen en andersom. Er zijn ongeveer zestig muggensoorten die menselijke malaria kunnen overdragen.
Als men er tijdig bij is, is een malaria infectie, ook die met de gevaarlijke malaria tropica, goed te behandelen. Na behandeling is men gewoonlijk geheel vrij van parasieten. Na een effectieve behandeling van een malaria tropica infectie komen daarom de infectie en ziekteverschijnselen niet terug.
Als malaria niet behandeld wordt kan iemand zelfs overlijden. Het is daarom belangrijk dat met spoed bloedonderzoek op malaria verricht wordt als iemand koorts krijgt nadat hij in een gebied is geweest waar malaria voorkomt.
Op Mauritius en de Seychellen is helemaal geen malaria. Op het vasteland zijn Zuid-Afrika en Namibië de beste landen voor een malariavrije reis. In beide landen zijn uitgestrekte gebieden die geheel malariavrij zijn, en ook delen waar het risico extreem laag is.
Draag kleding die uw huid bedekt: als dat kan lange mouwen, een lange broek, schoenen en sokken. 's Avonds tegen malariamuggen, overdag tegen andere muggen. Smeer onbedekte lichaamsdelen (gezicht, hals, handen, enkels en voeten) in met DEET. Zorg dat u DEET niet in uw mond of ogen krijgt.
De periode die verloopt tussen de beet van een met Plasmodium besmette mug en het ontstaan van symptomen bedraagt meestal 12 tot 17 dagen (White 2014). Deze kan bij malaria veroorzaakt door P. falciparum soms slechts 7 dagen zijn en bij malaria veroorzaakt door P. malariae oplopen tot meerdere weken.
Er zijn veel heel laag risico gebieden in zuidelijk Afrika, vooral in de droge periode (mei-september). Verder kunt u zelf ook veel doen om malaria te voorkomen. Bovendien is de malaria die in zuidelijk Afrika voorkomt te behandelen.
Alleen de vrouwtjes steken; de mannetjes zijn kenbaar aan grote, pluizige antennes. Malariamuggen zitten in rust met het achterlijf duidelijk hoger van de onderlaag dan met de thorax, ze hellen als het ware naar voren. Bij veel niet-malariamuggen wordt het lijf evenwijdig aan de onderlaag gehouden.
In Kenia < 2500 meter hoogte geldt een hoog risico op malaria. Hiervoor wordt het preventief slikken van malariapillen aangeraden (profylaxe). De enige uitzondering hierop is de stad Nairobi (hier is een laag risico op malaria en zijn malariapillen zelden nodig).
Malaria komt voor in warme landen op plaatsen waar het vochtig is. In Nederland kun je niet besmet worden met malaria. Mensen die terugkomen uit een warm land kunnen wel de parasiet meenemen in hun bloed en dan in Nederland ziek worden.
De malariaparasieten worden door muggen overgedragen. De parasieten dringen via een muggenbeet het lichaam binnen. De parasieten vermenigvuldigen zich eerst in de lever en daarna in de rode bloedcellen. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen.
Sommige gebieden hebben slechts een laag risico op malaria, dan zijn mugwerende maatregelen meestal voldoende. Wanneer u op reis gaat naar een hóóg risicogebied (bijv. Midden-Afrika) dan is het preventief slikken van malariatabletten sterk aanbevolen om ernstige infectie met malaria te voorkomen.
Proguanil doodt de malariaparasieten in de lever, atovaquon die in het bloed. De combinatie van proguanil met atovaquon doodt ook malariaparasieten, die ongevoelig zijn voor proguanil alleen.
Malarone is een van de meest voorgeschreven malariamiddelen. Je begint met de inname van de tabletten 24 uur voordat je aankomt in een malariagebied en slikt de tabletten door tot en met 7 dagen na het verlaten van het malariagebied. Malarone kun je niet gebruiken indien je zwanger bent of borstvoeding geeft.
Klachten bij malaria zijn een grieperig gevoel, moe zijn, meestal met koorts, hoofdpijn en spierpijn. Laat meteen uw bloed testen als u deze klachten krijgt en in een gebied bent (geweest) waar malaria voorkomt.
Een infectie met malariaparasieten kan binnen enkele weken tot de dood leiden als men niet behandeld wordt. Maar er zijn verschillende vormen van malaria, die een meer of minder ernstig ziekteverloop laten zien (zie hieronder bij de beschrijving van de verschillende malaria vormen).
De meest betrouwbare en economische manier om malaria te diagnosticeren, is momenteel het microscopische onderzoek van een druppel bloed, 'dikdruppel' genoemd. Voor de bepaling van het type parasiet kan dit kan worden aangevuld met het onderzoek van een kleinere bloeddruppel (uitstrijkpreparaat).
Er is een hoog malariarisico in gans het land, inclusief Dar es Salaam en Zanzibar. We raden muggenwerende maatregelen aan van de schemer tot de ochtend in combinatie met de inname van malariatabletten. Laat u bij koorts tijdens of na de reis altijd zo snel mogelijk testen op malaria. Er is risico op gele koorts.
Als vrouwelijke malariamuggen je steken, komen de parasieten (Plasmodium falciparum) die ze bij zich dragen in je bloed. Na ongeveer één of twee weken in de lever dringen ze rode bloedcellen binnen. Van daaruit eten ze stoffen uit ons bloed, en vermenigvuldigen ze zich.