In 1566 komt een groep edelen in opstand tegen de vervolging van protestanten door de Spanjaarden. Zij noemen zichzelf 'geuzen', wat in feite 'bedelaars' betekent. Geus verandert in een strijdnaam voor iedere tegenstander van de Spaanse onderdrukking.
De benaming geuzen komt van het Franse gueux, wat betekent schooiers, bedelaars. Het is inmiddels een geuzennaam voor de protestanten geworden. De oorsprong van de naam ligt in een gebeurtenis op 5 april 1566, in de grote zaal van het paleis van de landvoogdes Margaretha van Parma in Brussel.
Het is niet zo gek dat juist de Nederlanders goed konden overleven op zee. Ze hadden al veel ervaring met de zeevaart. De meeste watergeuzen kwamen uit de provincies Holland en Zeeland.
Geus (meervoud: geuzen) is een benaming en een deels in onbruik geraakt mild scheldwoord voor een protestant persoon. Deze benaming is ontstaan in de 16e eeuw en werd met regelmaat gebruikt door de katholieken in de Nederlanden.
Onder leiding van Willem van Oranje vormden de geuzen een vloot en landelijke verzetsgroepen, die zich keerden tegen katholieke hooggeplaatsten en Spanjaarden.
Het protestantisme ontstond toen Maarten Luther in 1517 de confrontatie aanging met de katholieke kerk, die volgens hem te ver van de christelijke, Bijbelse principes was afgedwaald. Kerken en bevolkingen in een groot deel van Noord-Europa keerden zich de 50 jaar daarna af van de paus en het katholieke geloof.
De geuzen waren aanvankelijk Nederlandse edelen, tegenstanders van de Spaanse koning Filips II. Later verwees de term specifiek naar de strijders die te land (bosgeuzen, soms ook wilde geuzen) of te water (watergeuzen) het leger van de koning bevochten.
Willem van der Marck Lumey was de leider van de Watergeuzen en één van de bevrijders van Brielle. Hij was berucht en wreed.
Brielle dankt zijn bijnaam Geuzenstad aan de inname door de watergeuzen tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
Toen in de zestiende eeuw het calvinisme opkwam in Nederland, bleek stadhouder Willem van Oranje (1533 - 1584) al snel een beschermer van het protestantisme. In zijn jeugd had Willem, die later als stadhouder de bijnaam Willem de Zwijger kreeg, een protestantse opvoeding gekregen.
De oorlog barste los in 1568 tijdens de Slag bij Heiligerlee. Prins Willem van Oranje (leider van de Nederlandse gewesten) kocht van zijn eigen geld een Duits leger om tegen de Spanjaarden te vechten.
Op 3 oktober 1574 werd Leiden zo ontzet. De geuzen trokken de stad via het Vliet binnen en hadden haring en wittebrood meegenomen, om de ergste honger van de bevolking te ledigen.
De Opstand, ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog, duurde van 1568 tot 1648. Het verzet begon naar aanleiding van de invoering van een belastingmaatregel en de harde vervolging van protestanten. Al snel werd het echter een algehele opstand tegen de Spaanse machthebber in de Nederlanden, Filips II.
In 1566 komt een groep edelen in opstand tegen de vervolging van protestanten door de Spanjaarden.Zij noemen zichzelf 'geuzen', wat in feite 'bedelaars' betekent. Geus verandert in een strijdnaam voor iedere tegenstander van de Spaanse onderdrukking.
De Geuzen waren de eerste verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog. Zij kwamen al direct na het begin van de oorlog in opstand tegen de Duitse bezetter. Het Geuzenverzet ontleende zijn strijdbare naam aan de historische Geuzen uit de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).
De geuzenliederen werden beschouwd als volksliederen, als literair-muzikale uitingen van het Nederlandse volk, niet alleen in sociale zin maar ook in de zin van natie.
Oorspronkelijk strijdlied of historielied uit de periode van de Tachtigjarige Oorlog, gewoonlijk anoniem vervaardigd in kringen van de rederijkers. Toen de vrijheidsstrijd ook een antikatholiek karakter kreeg, stelde het geuzenlied, vaak als spotlied tegen Spanje en Rome, zich in dienst van de hervorming.
“… Que ce n'estoyent qu'un tas de gueux.” Hoe de precieze passage in het Frans ook luidde, duidelijk is dat de edelen die tegen het Spaanse gezag in opstand kwamen, in april 1566 aangeduid werden als 'geuzen', ofwel bedelaars, sloebers, armoedzaaiers. Deze benaming namen ze kort erna als geuzennaam over.
Geuzen en papen (1550-1648)
Een strijd die voor altijd verbonden is aan de naam van Willem van Oranje. In deze oorlog tussen katholieken en protestanten moet hij een keuze maken tussen zijn eigen belangen en die van de Spaanse koning. Daarbij heeft hij de hulp van het volk hard nodig.
Hiervoor zochten wij naar stukken over deze periode en ook naar bronnen rondom het mysterie van de dood van graaf Adolf van Nassau. Tijdens de slag bij Heiligerlee sneuvelde graaf Adolf en sindsdien is zijn lichaam spoorloos.
Den Briel 1572 - Hoewel de Tachtigjarige oorlog al enkele jaren woedt hebben de Nederlandse opstandelingen nog maar weinig succes behaald. Hier komt verandering in op 1 april 1572, met de inname van Den Briel door de Watergeuzen.
Een oorlog tussen Spanje en Nederland?
Granger is een Engelse jongensnaam. Het betekent `landwerker`.
d.w.z. tot de diepste armoede vervallen; eig. genoodzaakt zijn evenals een bedelaar met een stok te schooien: iemand tot den bedelstaf brengen, hem in diepe armoede brengen.