In Nederland spreken we van een dringend tekort aan personeel in de onderwijssector. Zo zijn er te weinig leraren in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en in het middelbaar beroepsonderwijs. Ook is er een tekort aan schoolleiders (directieleden) in het basisonderwijs.
Vooral in de sectoren cultuur, sport en recreatie, vervoer en opslag, de horeca en de handel ervaren ondernemers extra werkdruk voor het personeel als belangrijkste gevolg van het personeelstekort. Het aannemen van extra personeel zou de werkdruk kunnen verlagen. In de praktijk blijkt dit vaak lastig.
De horeca kampt met een groot personeelstekort. En dat is niet alleen een Nederlands probleem, ook werkgevers in andere (vakantie-)landen in Europa zijn driftig op zoek naar personeel. Eerst de situatie in Nederland: de arbeidsmarkt is krapper dan ooit en de horeca is de sector waar de meeste vacatures te vinden zijn.
De acute personeelstekorten zijn niet het gevolg van het verminderde aanbod van arbeid, maar van een toegenomen vraag. Dat de behoefte naar werknemers piekt, hangt deels samen met het opheffen van de coronamaatregelen. De 80,8 miljard die de afgelopen twee jaar is opgespaard, kan eindelijk rollen.
Volgens het CBS is het personeelstekort sinds de jaren zestig en zeventig niet zo groot geweest. Vóór corona leek dit probleem niet zo groot. Maar nu is het ineens overal zichtbaar. "In de basis zien we dat er in alle sectoren tekorten zijn", zegt Bart Kock, directeur van uitzendbureau Start People.
Naast de coronaberoepen die nu hot zijn, bieden ICT en techniek nog steeds structureel meer vacatures dan andere vakgebieden. Ook in de bouw, onderwijs, analyse & onderzoek en zorg is blijvend veel vraag naar personeel.
Het huidige personeelstekort heeft meerdere oorzaken. Zo hebben we aan de ene kant te maken met vergrijzing en worden er steeds minder kinderen geboren, wat ervoor zorgt dat de populatie werkenden afneemt. Tegelijkertijd maken we, nu de coronacrisis (deels) voorbij is, een sterke economische groei door.
Tips om aan nieuw personeel te komen:
Gebruik je persoonlijke en zakelijke netwerk en ook dat van je (oud)medewerkers. Veil de werkzaamheden als opdracht aan zzp'ers. Organiseer samen met andere mkb-ondernemers het werven en uitwisselen van personeel. Zet je vacature uit bij het UWV en de Sociale dienst.
De werkloosheid is in juli 2022 verder opgelopen tot 353.000, dat is 3,6 procent van de beroepsbevolking. De afgelopen drie maanden steeg het aantal werklozen met 12.000 per maand. Dat kwam omdat mensen hun baan verloren, maar ook doordat niet-werkenden een zoektocht naar een baan begonnen of bleven voorzetten.
De grootste nood is er in de ICT, zorg en bouw. Voor functies als applicatiebeheerder, gespecialiseerd verpleegkundige en werkvoorbereider zijn nauwelijks mensen te vinden. Dus wie op zo'n functie solliciteert, heeft grote kans direct een baan te vinden. In 2019 is logistiek medewerker de meest aangeboden functie.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan. Ook is er door de pandemie een sterke (tijdelijke) groei in de vraag naar specifiek personeel als testers, klantenservicemedewerkers en bezorgers.
Op de lijst staan usual suspects als de IT en bouw, maar ook andere sectoren kampen met nijpende personeelstekorten. Zo zijn vacatures in verkoopberoepen, overheidsberoepen en juridische beroepen tegenwoordig ook moeilijk te vervullen, schrijft het UWV.
Maar welke opleiding biedt dan wel baangarantie? Net als in voorgaande jaren scoorden de hbo-docentenopleidingen natuur- en scheikunde het hoogst; liefst 77 procent van de afgestudeerden vindt hiermee binnen een jaar een vaste baan.
Een tekort aan personeel betekent namelijk niet altijd dat sprake is van overmacht aan de zijde van de onderneming. Het aangaan van een wederkerige overeenkomst betekent in feite dat beide partijen over en weer verplichtingen jegens elkaar hebben.
Het kan wel dertig jaar duren voordat het gigantische personeelstekort zichzelf oplost. Dat zegt arbeidsmarktprofessor Irmgard Borghouts in Stand van Nederland: Generatie Next. Daarom is er volgens haar “een plan zo groot als de deltawerken” nodig om dit op te lossen. “We moeten aan verschillende knoppen draaien.”
Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek heeft meer dan 80 procent van de bedrijven inmiddels te maken met een personeelstekort. Vooral in de handel, de zakelijke dienstverlening en de zorg staan vele tienduizenden banen open.
Betrek je medewerkers bij het maken van de video. Vraag hen of ze een leuk filmpje willen maken waarin ze vertellen hoe hun dag eruit ziet en wat ze leuk vinden aan het werken bij je bedrijf. Laat sfeerbeelden zien van de werkplek en ook van informele momenten zoals een vrijdagmiddagborrel.
Als je een personeelslid aanwerft, dan moet je een onmiddellijke aangifte van tewerkstelling (Dimona) doen bij de RSZ. Dat is verplicht voor alle werkgevers van alle sectoren, en het moet elektronisch gebeuren. Door die aangifte meld je aan de RSZ de aanwerving of het vertrek van een werknemer in de onderneming.
Het tekort bij ProRail is niet alleen te wijten aan het algehele tekort op de arbeidsmarkt, concluderen de onderzoekers. De spoorbeheerder heeft zelf ook steken laten vallen. Op de werkvloer wordt er flink gemopperd, onder meer omdat medewerkers het gevoel hebben dat hun klachten over problemen weinig uithalen.
'Als er recessie is, zijn er minder vacatures en meer werklozen. Groeit de economie, dan ontstaat er krapte op de arbeidsmarkt. ' Tweede oorzaak is de vergrijzing.
Werkloosheid verder gedaald
In het tweede en derde kwartaal van 2020 – aan het begin van de coronacrisis – nam het aantal werklozen met 141 duizend sterk toe, naar 528 duizend. Daarna is het aantal werklozen weer gedaald, naar 327 duizend in het tweede kwartaal van 2022. Dat is 3,3 procent van de beroepsbevolking.