Wat is een personeelstekort? Een personeelstekort ontstaat wanneer bepaalde functies onvervuld blijven. Dit wil zeggen dat er wél vacatures openstaan, maar dat hier niet de juiste of zelfs geen sollicitanten op reageren.
Vooral in de sectoren cultuur, sport en recreatie, vervoer en opslag, de horeca en de handel ervaren ondernemers extra werkdruk voor het personeel als belangrijkste gevolg van het personeelstekort. Het aannemen van extra personeel zou de werkdruk kunnen verlagen. In de praktijk blijkt dit vaak lastig.
De horeca kampt met een groot personeelstekort. En dat is niet alleen een Nederlands probleem, ook werkgevers in andere (vakantie-)landen in Europa zijn driftig op zoek naar personeel. Eerst de situatie in Nederland: de arbeidsmarkt is krapper dan ooit en de horeca is de sector waar de meeste vacatures te vinden zijn.
Volgens het CBS is het personeelstekort sinds de jaren zestig en zeventig niet zo groot geweest. Vóór corona leek dit probleem niet zo groot. Maar nu is het ineens overal zichtbaar. "In de basis zien we dat er in alle sectoren tekorten zijn", zegt Bart Kock, directeur van uitzendbureau Start People.
De krapte op de arbeidsmarkt treft steeds meer beroepsgroepen, blijkt uit een analyse van de NOS op basis van cijfers van het UWV. Naast de bekende schaarste aan onder meer machinemonteurs en verpleegkundigen is er nu ook een tekort aan hoveniers, loopbaanadviseurs, receptionisten en verkopers.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan. Ook is er door de pandemie een sterke (tijdelijke) groei in de vraag naar specifiek personeel als testers, klantenservicemedewerkers en bezorgers.
De tekorten aan mensen in de zorg, techniek, ICT en bouw zijn de afgelopen tijd vaak onderwerp van gesprek en zijn ook duidelijk zichtbaar op deze lijst. In de zorg is vrijwel elke baan in het primaire proces veel gevraagd, bijvoorbeeld verzorgenden en verpleegkundigen.
Het huidige personeelstekort heeft meerdere oorzaken. Zo hebben we aan de ene kant te maken met vergrijzing en worden er steeds minder kinderen geboren, wat ervoor zorgt dat de populatie werkenden afneemt. Tegelijkertijd maken we, nu de coronacrisis (deels) voorbij is, een sterke economische groei door.
Tips om aan nieuw personeel te komen:
Gebruik je persoonlijke en zakelijke netwerk en ook dat van je (oud)medewerkers. Veil de werkzaamheden als opdracht aan zzp'ers. Organiseer samen met andere mkb-ondernemers het werven en uitwisselen van personeel. Zet je vacature uit bij het UWV en de Sociale dienst.
Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek heeft meer dan 80 procent van de bedrijven inmiddels te maken met een personeelstekort. Vooral in de handel, de zakelijke dienstverlening en de zorg staan vele tienduizenden banen open.
De grootste nood is er in de ICT, zorg en bouw. Voor functies als applicatiebeheerder, gespecialiseerd verpleegkundige en werkvoorbereider zijn nauwelijks mensen te vinden. Dus wie op zo'n functie solliciteert, heeft grote kans direct een baan te vinden. In 2019 is logistiek medewerker de meest aangeboden functie.
Sommige werkgevers bieden een opleidingstraject aan. Soms kun je je bij je huidige werkgever (als je nog in dienst bent) gebruik maken van een opleidingsbudget of vertrekregeling. En als je geen baan hebt, is het soms mogelijk om via het UWV gebruik te maken van een omscholingstraject.
Maar welke opleiding biedt dan wel baangarantie? Net als in voorgaande jaren scoorden de hbo-docentenopleidingen natuur- en scheikunde het hoogst; liefst 77 procent van de afgestudeerden vindt hiermee binnen een jaar een vaste baan.
De komende 20 jaar blijft de beroepsbevolking nog wel krimpen, denkt Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht. Wilthagen denkt zelfs dat het nog wel 30 jaar kan duren.
Het gaat nog wel decennia duren? Ja, deskundigen (demografen) verwachten dat we toch wel een jaar of 20 te maken hebben met een krimpende beroepsbevolking, voordat we weer een soort evenwicht bereiken. Dus je moet ook naar de lange termijn kijken. En dan komen ook oplossingen in beeld zoals robotisering van arbeid.
Betrek je medewerkers bij het maken van de video. Vraag hen of ze een leuk filmpje willen maken waarin ze vertellen hoe hun dag eruit ziet en wat ze leuk vinden aan het werken bij je bedrijf. Laat sfeerbeelden zien van de werkplek en ook van informele momenten zoals een vrijdagmiddagborrel.
Een goede werknemer komt beloftes na, is communicatief sterk, is fijn in de omgang, heeft een enthousiaste houding, helpt anderen, is recht door zee, weet van aanpakken, heeft een ondernemende instelling, leert van fouten en is bestand tegen verandering.
Vraag huidige medewerkers meer te werken en stel een goede overwerkregeling op. Let op dat de werkdruk niet te veel toeneemt, want dan loopt u het risico dat er mensen uitvallen. Dat vergroot het personeelstekort alleen maar.
FNV: Grote zorgen onder personeel
Dat blijkt uit een peiling van vakbond FNV onder 664 werknemers waar vooral grondpersoneel en beveiligers aan mee hebben gedaan. De werkdruk zien zij als grootste knelpunt, gevolgd door het hoge ziekteverzuim, vertraagde vluchten en lange wachtrijen van passagiers.
Het aantal werklozen is in augustus 2022 verder toegenomen tot 378 duizend. Dat is 3,8 procent van de beroepsbevolking. Gemiddeld over de afgelopen drie maanden steeg het aantal werklozen met 18 duizend per maand.
Sommige beroepen bieden voldoende tot goede kans op werk, de zogeheten kansberoepen. Sommige beroepen bieden een zeer goede kans op werk, omdat er weinig geschikte kandidaten zijn voor bepaalde vacatures, dit zijn krapteberoepen ofwel beroepen met moeilijk vervulbare vacatures.