In Nederland broeden ze in moerasgebieden (in de Oostvaardersplassen spelen ganzen als grazende diersoort een hoofdrol) tot op verkeersknooppunten. De vogels overwinteren vooral op boerenland, meren, uiterwaarden en grote natte natuurgebieden.
Ganzen zijn grondbroeders die hun nest liefst maken in een omgeving met dichte vegetatie en lang gras en waarbij ze langs één kant een vrij uitzicht hebben.
In het voorjaar zoeken de grauwe ganzen hun broedplaatsen in rietkragen en -velden of zelfs in het weiland. De boeren hebben veel last van de ganzen, die de weilanden stukmaken en onderpoepen, en voor hen zijn de ganzen een plaag.
Het bevindt zich vaak in boomholtes of onder struik/boom bij water. Broeden ook in oude nesten van blauwe reigers, ooievaars en, tot diep in bos, van buizerds en haviken. Broedduur 28-30 dagen, jongen (nestvlieders) na 65-70 dagen vliegvlug.
Ze legt om de dag een ei, soms al vanaf januari, maar meestal vanaf maart. Als de gans broeds wordt, is het moment aangebroken om te bepalen hoeveel eieren zij mag uitbroeden. De kans op het breken van eieren is groter naarmate er meer eieren in het nest liggen. Ganzen broeden in ongeveer vier weken hun eieren uit.
De brandgans bijvoorbeeld broedt in arctisch Rusland, Spitsbergen en Groenland. Na hun lange reis komen ze begin oktober aan in ons land. Het overig deel van de populatie overwintert in Duitsland, Schotland of Ierland. Nederland is bij uitstek een land om ganzen te kijken.
Vooral van de Grauwe Gans, Brandgans, Grote Canadese Gans en Nijlgans broeden ook behoorlijke aantallen in Nederland.
De nijlgans broedt in bomen, in grote nesten van andere vogels, in de vork van boomstammen, of tussen dichte vegetatie. Het nest wordt gemaakt met takken en twijgen van de vegetatie om het nest, gevoerd met wat donsveren en enkele veren.
Van nijlganzen (hoewel niet echt een gans, maar een bergeendensoort) is bekend dat ze graag in bomen en (hoge) nestkasten broeden, omdat ze op die manier minder last hebben van grondrovers.
'Er komen constant indringers overvliegen en dan moeten die paren daarop reageren. Ze maken dan een hoop herrie om aan te geven dat het hún plek is en dat die andere ganzen moeten doorvliegen. Dat moet wel agressief overkomen en dus maakt het veel geluid', legt Majoor uit.
Koken van een ganzenei (ongeveer 15 minuten voor een ei) is niet zo'n goede optie. Want dan wordt het wit door het lange koken een beetje plasticachtig. Maar je kunt het goed verwerken in gebak, omeletten, fritatta etc. Ga er ongeveer van uit dat je 3 kippeneieren kunt vervangen door 1 ganzenei in de receptuur.
Die legt in haar leven ongeveer 400 eieren. Dat betekent dat een ei grof geschat iets meer dan 1 eurocent kost. Daar moeten ook nog de onkosten van de legkippenhouder worden bijgeteld. Om die terug te verdienen moet hij voor elk ei 6 tot 6,5 eurocent krijgen.
Het prikken van ganzeneieren is, naast jacht en afvangsten, een beheermaatregel die de verdere aangroei van ganzenpopulaties beperkt. Deze brochure geeft een kleine handleiding van hoe je eieren prikt.
Oranje werkt goed bij het verjagen van watervogels zoals ganzen. Ook ganzen verschrikkers, zoals vogelverjagende vliegers, zijn effectief. Al bij het lichtste briesje verjagen vliegers ganzen. Een goed voorbeeld hiervan is de Black Hawk kite.
De ganzen in de formatie schreeuwen om de ganzen die vooraan vliegen aan te sporen en hen aan te moedigen de vaart erin te houden. Daarbij hebben ze 10 soorten geluiden om te communiceren, afhankelijk van de situatie waarmee ze worden geconfronteerd.
Want ook al liggen ze dan niet op één oor maar steken ze de snavel tussen de veren, ganzen zijn net als mensen: ze hebben behoefte aan een flinke nachtrust. En dan natuurlijk op een rustige en vooral veilige plek. Dus op het water of op ondiepere plekken omringd door water.
Huisvesting. Ganzen zijn groepsdieren en mogen daarom nooit alleen worden gehouden. Als u niet meer dan twee dieren wilt houden kunt u kiezen uit een koppel (gans en gent) of twee ganzen (vrouwtjes). Wilt u meer dieren dan is een trio (gent met twee ganzen) een mogelijkheid.
Ganzen zijn monogaam: paren blijven hun hele leven bij elkaar. Het nest bevindt zich op de grond. De vrouwtjes bekleden het met dons, dat ze uit hun eigen borst plukken. De jongen zijn nestvlieders en verlaten het nest dus al spoedig na het uitkomen.
Broeden. Broedt van april tot in mei/juni. Eén legsel per jaar met vier tot zes eieren (bij uitzondering tot 8 eieren).
Canadese ganzen zijn de grootste ganzen in Nederland. Het zijn exoten. In Nederland komen de grote en kleine canadese ganzen voor waarvan de grote het meest algemeen is. Er worden vele ondersoorten onderscheiden die in het veld lastig te herkennen zijn.
Onmiskenbare gans: zwart, wit en grijs getint. De brandgans heeft een wit gezicht met zwarte snavel en wat zwart om de ogen. Onderkant lichaam wit en wat meer grijs op de flanken, zwarte staartpunt, hals en begin romp.
Voorkomen. Nijlganzen komen sinds het eind vijftiger jaren in Nederland voor. Het zijn vogels die ontsnapt zijn uit watervogelcollecties en succesvolle broedvogels zijn. Ze hebben zich enorm uitgebreid en het zwaartepunt van de verspreiding ligt in West-Nederland en het rivierengebied.
Ganzen verjagen kan gebeuren met behulp van een vogel afweerpistool(VAP), laser of het plaatsen van linten. Vaak hebben deze ganzen verjaagmethoden een kortstondig resultaat. Maar zo kan men soms net een schadegevoelige periode van gewassen overbruggen met deze werende middelen.
De kolgans verblijft 's zomers in Noord-Rusland op de toendra. In de winter trekken ze naar Denemarken en verder tot aan Bretagne. In Nederland zien we grote concentraties in het Deltagebied, Flevoland en Friesland. De kleine rietgans leeft 's zomers van hetzelfde menu als de kolgans maar dan in Finland en Lapland.
Dat komt door een combinatie van factoren. In Nederland is een landschap ontstaan waar de ganzen zich zeer thuis voelen: landbouwgebieden met rijke graslanden, afgewisseld met natuurgebieden als broedplaats en als slaapplaats. Ook de wetgeving is in de loop van de tijd gewijzigd, ganzen kregen een betere bescherming.